«Шекарасыз тілшілер» ұйымы Батырбековтың ісі және жала жабуды қылмыссыздандыру туралы

Сөз бостандығын қорғау және көтермелеу саласындағы әлемдік жетекші үкіметтік емес «Шекарасыз тілшілер» (RSF)  ұйымы сотталған Амангелді Батырбеков ісі бойынша мәлімдеме жасады.

«ҚАЗАҚСТАН

Журналист жала жабу айыбымен түрмеге қамалды.

«Шекарасыз тілшілер» ұйымы (RSF) Қазақстанның сот жүйесін өткен айда жала жапқаны үшін 27 айға сотталған журналист Амангелді Батырбековтің  жазасын жоюға және Қазақстанды басқа да баспасөзбен байланысты қылмыстарды қылмыссыздандыруға шақырады.
Бұл Қазақстанның журналистерді қудалауының тағы бір мысалы, 7 қарашаға жоспарланған БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесі Қазақстанның кезекті әмбебап мерзімді шолуына бірнеше апта қалғанда пайда болды.
«Сарыағаш Инфо» басылымын басқарған Батырбековты 23 қыркүйекте елдің оңтүстігінде орналасқан Түркістан облысының Сарыағаш аудандық соты бас бостандығынан айырған. Сондай-ақ, сот журналисті 800 000 теңгеден (2000 еуро) артық шығынды төлеуге міндеттеді. Жақын арада Батырбековтың апелляциялық шағымы қаралады деп күтілуде.
Журналист аймақта жергілікті шенеуніктер мен судьялар туралы өз репортаждарымен белгілі болған. Ол Келес ауданындағы білім беру жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық туралы Facebook-те пост жарияланғаны үшін сотталды.
Сот процесін Батырбеков сынының объектісі болған және оның ішінде бұрын қаралған істер бойынша бірнеше рет айыптау үкімін шығарған судья жүргізді. Дегенмен, судьядан бас тарту туралы қорғаушының өтініші қабылданбады. Батырбеков сот кезінде көрсеткісі келген оң мінездемелерді тек үкім шығарылғаннан кейін ғана іске қосып берді.
«Бұл қатаң үкім сот талқылауы аяқталғаннан кейін шығарылды, оның барысында көптеген процессуалдық бұзушылықтарға жол берілді», - деді Шығыс Еуропа мен Орталық Азия бойынша RSF бөлімшесінің басшысы Иоганн Бир. «Біз Қазақстанның сот билігін басқа өңірде апелляциялық шағымды қарауға және сөз бостандығының халықаралық стандарттарына сәйкес шешім қабылдауға шақырамыз. Қазақстандық билік баспасөз жұмысына байланысты қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылықты, егер олардың реформалар туралы сөздері шындап қабылданғысы келсе, жойуы тиіс».
Түркістан облысында 500-ге жуық адам, оның ішінде журналистер мен белсенділер қол қойған ашық хатта Қазақстан билігін Батырбековтің апелляциялық шағымын әділ қарауды қамтамасыз етуге шақырады. RSF сияқты БҰҰ-да, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы да Қазақстан билігінің бұқаралық ақпарат құралдарының жұмысына байланысты қылмыстарды қылмыссыздандыруды талап етуде. Тілшілерді жала жапқаны үшін түрмеге жабу қорқыту әсерін тигізеді, сондықтан басқа журналистер құпия тақырыптарды жарияламайды. Қылмыссыздандыру - бұл кезекті әмбебап мерзімді шолуға дейін RSF БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесіне берген баяндаманың негізгі ұсыныстарының бірі.
2019 жылы RSF-тің жаһандық сөз бостандығы индексі бойынша Қазақстан 180 елдің ішінде 158-ші орынды иеленді».