Шымкентте полиция бастығы журналистпен соттасуда

Шымкент қалалық ПД бастығының бірінші орынбасары Ермахан Әбдіраманов журналист Марина Низовкинаны жала жапты деп айыптап отыр. Бұған журналистің Instagram желісіндегі жеке парақшасында жарияланған екі жазбасы себеп болған.

Полицей 2023 жылдың 11 қыркүйегінде материалда оның қызметтік көлігі жалған нөмірді пайдаланды деген күдікпен тоқтатылғаны көрсетілгеніне ашуланды. Ал 2023 жылдың 13 шілдесіндегі ол өзінің фотосуреті бар «жалған жазбаны» көрген. Арызданушы ақпарат оның ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіреді деп есептейді.

Ол тіпті тергеуге «Астана қаласы бойынша сот сараптамалары институтының «ҚР ӘМ Сот сараптамалары орталығы» РМҚК мамандары жасаған мәтіннің психологиялық-филологиялық сараптамасының қорытындысын ұсынды, онда посттарда растау мағынасында теріс мәліметтер бар, олар тексерілуге жатады, өйткені шындыққа сәйкес келмеген жағдайда Шымкент ПД бастығының бірінші орынбасары Ермахан Әділханұлы Абдрамановтың ар-намысы, қадір-қасиеті пен іскерлік беделіне нұқсан келтіруі мүмкін» екендігі көрсетілген.

30 қазанда қалалық ПД бастығының орынбасары әл-Фараби аудандық ішкі істер бөліміне қарасты полиция бөліміне Марина Низовкинаны әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы арыз түсірген. 1 қарашада журналист әкімшілік құқықбұзушылық туралы хаттамамен танысып, келесі күні іс материалдары сотқа жіберілді. Марина полицияға өз сөзінің құжаттық дәлелдерін берді.

Марина «3 қараша күні сағат 12.30-да сот кабинетінде сот талқылауының хаттамасы пайда болды, ал 13.30-да, тіпті кейінірек сот отырысы сағат 16.00-ге белгіленгені туралы хабарлама келді. Учаскелік инспектор телефон соғып, соттан шақыру түспей тұрғанда мені әкімшілік сотқа шақырды», – дейді.

Сот отырысында екі тарап та өтініш түсірді. Арыз беруші өкілінің өтініші сот отырысында Әбдірамановтың жеке деректері қаралатынына байланысты жабық сот отырысын тағайындау туралы болды. Судья бұл өтінішті ашық қалдырды.

Марина Низовкина адвокат іздеуге, адвокатқа іс материалдарымен танысуға уақыт қажет болғандықтан, іс бойынша тыңдауды кейінге қалдыру туралы өтініш берді.
Сот отырысы 9 қараша сағат 16.00-ге тағайындалды.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі

2023 жылғы 13 шілдедегі жазбада зардап шеккен азамат туралы жазылған сөйлемде былай делінген: «Олар Шымкент қалалық ПД бастығының бірінші орынбасары Ермахан Әбдірамановтың қызметтік көлігі эвакуаторға тиеліп жатқанын айтады».

Мұндағы негізгі сөз – «АЙТАДЫ». 2023 жылдың 11 қыркүйегіндегі жазбада келесі сөз тіркесі: «Естеріңізде болса, инспекторлар полиция бастығын көлікті жалған нөмірмен жүргізген деген күдікпен тоқтатқан, бірақ оның құқығы жоқ, жұмысы жедел емес». Мұндағы негізгі сөз – «КҮДІКПЕН».

Жоғарыда аталған екі кілт сөз сипатталған көлікті Абдраманов мырзаға жатқызудың БОЛЖАМДЫ сипатын, сондай-ақ оның жалған нөмірмен айдауын көрсетеді. Бірақ қандай да бір себептермен бұл сөздер жәбірленуші ұсынған лингвист мамандардың қорытындысында МҮЛДЕ талданбайды.

Шамасы, мамандарға айыптау бағытында нақты тапсырма берілген, сондықтан олар жазбадағы түйінді сөздерге көз жұмуға мәжбүр, өйткені тек болжам түрінде емес, растау түрінде таратылған ақпаратты ғана жалған деп санауға болады. 

Сонымен қатар, бұл әкімшілік құқық бұзушылық туралы істе «жалған» мәлімет тарату туралы дәлел жоқ. 

Керісінше, журналист өзінің адалдығын растайтын дәлелдерді (жариялау үшін пайдаланылған ақпарат көздері) ұсынады. Мұндай жағдайларда «жала жабу» құрамы, яғни көрінеу жалған ақпарат таратылмайды.

Соңғы бірнеше айда мұндай жағдайлар көрші Түркістан облысында да бірнеше рет орын алды. «Сарыағаш-информ» бас редакторы Аманкелді Батырбековті жала жапқаны үшін екі рет сотқа тартып, 20 тәулікке қамады. Сондай-ақ, «жала жабу» белгісі жоқ, яғни арам ниеттің ешбір дәлелі жоқ мақалалар себеп болды. Екі жағдайда да Батырбеков шындықты жариялап жатқанына толықтай сенімді болды, яғни оның әрекетінде жала болмаған.

«Әділ сөз» Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына Қазақстан Республикасының барлық аумағында заңдарды қолданудың біркелкілігін сақтау мақсатында «жала жабу» бабы бойынша құқық теориясы мен тәжірибесі бойынша судьялармен және жергілікті құқық қорғау органдарының қызметкерлерімен түсіндіру жұмыстарын жүргізуді ұсынады. Қажет болса, «Әділ сөз» қоры мұндай семинарды тегін өткізуге дайын.