Мәжілістегі журналистер: бәріне жақсы болды

Парламент Мәжілісінде журналистер жаңа ережелер бойынша жұмыс істейді. Мәжіліс аппараты басшысының орынбасары Болат Кальянбеков ФБ-дағы аккаунтында наразы адамдардың шағымдарына үн қосты. Біз оның мәтінін толығымен береміз:

«Бұл күндері кейбір БАҚ-тарда, сондай-ақ Қазақстан Журналистер одағы мен «Әділ сөз» сөз бостандығын қорғау халықаралық қорының ашық хатында Парламент Мәжілісінде журналистердің жұмысын шектеу туралы ақпарат шықты.

Мәжіліс аппараты басшысының осы жұмысқа жауапты орынбасары ретінде Парламенттің төменгі палатасы ашық әрі жария жұмыс істейтінін айтқым келеді. Біз журналистердің қызметі үшін барынша қолайлы жағдай жасап жатырмыз. 

Сонымен қатар, бірнеше мәселеге назар аударғым келеді.

Мәжілісте 69 БАҚ-тан 546 журналист аккредиттелді. Жалпы отырыстар мен басқа да ресми іс-шараларға бір мезгілде орта есеппен 80-нен 100-ге дейін журналист келеді. Бұл шамамен 15-20 камера мен фотограф.

БАҚ 100-ден астам депутаттың жұмысын жариялайды. Оған қоса Мәжіліске іс-шараларға қатысу үшін мемлекеттік органдардың өкілдері келеді. Аппарат қызметкерлері жұмыс істейді.

Бұл сандар не үшін керек? Мәжіліс ғимаратында қанша адам орналасқанын көрнекі түрде көрсеткім келді. Пленарлық мәжіліс аяқталғаннан кейін олардың барлығы бір уақытта екі шағын дәлізге шығады. Депутаттар мен министрлердің легін журналистер қарсы алады.

Сұхбат алу үшін журналистер тоқтатқан депутат немесе министр айналасына бірден ондаған телекамералар, микрофондар мен ұялы телефондардан тұратын тірі сақинаны құрайды. Соның салдарынан БАҚ пен әлеуметтік желілерде Мәжілістен депутат немесе министр тұрып, микрофон, фотоаппарат ұстаған ондаған журналистер қысып, жан-жақтан бей-берекет сауалдар қойылып жатқан кездегі кадрлардың тарауы үйреншікті жағдайға айналып үлгерді.

Бұл спикерлерге де, журналистердің өздеріне де ыңғайсыз.

Мәжіліс төрағасының жақында берген сұхбаты кезінде мен өзім бір журналистің сұрақ қоя отырып, камераға бірнеше рет бас ұрғанына куә болдым. Диктофонды ұстап тұрған бір адам тізерлеп тұрды. Менің көз алдымда диктофондар мен микрофондарды ұстап тұрған бастар мен қолдардың бір бөлігі тұрды. Барлығы бір-бірінеайқайлады. Содан кейін операторлар бір-бірінен видеолар сұрады, өйткені олардың камералары ештеңе жаза алмады. Мұның бәріне журналистер кейіді.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, спикерлердің журналистерге шығуын реттеу ұсынылды.

Мәжіліс холлында үш баннер орнатылған. Барлығы микрофондармен, динамиктермен жабдықталған, олардың алдындағы белгілі бір кеңістік ленталармен бөлінген. Спикерлер баннерлерге сұхбат беру үшін өздері шығады.

Депутаттың немесе министрдің айналасында жайлы кеңістік құрылады. Бұл оған жауап беру кезінде назар аударуға және журналистердің сұрақ қоятынын көруге мүмкіндік береді. Журналистер бір-біріне кедергі жасамайды. Операторлар мен фотографтар ыңғайлы жұмыс істей алады. Спикерге де, журналистерге де ыңғайлы.  

Жоғарыда аталған жаңалықтардың барлығы сынақтан өткен. Журналистердің көпшілігі оларды қолдады. БАҚ жоғары сапалы бейнелер мен фотосуреттер алды.

Депутаттар мен министрлерден жеке сұхбат алу үшін журналистерге ешкім тыйым салмайды. Депутаттар мен министрлерге журналистергесұхбат беру үшін баннерге бару ұсынылды.

Егер эксклюзив жазу қажет болса, шетке шығып, БАҚ-мен сөйлесуге, депутаттың кабинетіне баруға болады.

Баспасөз қызметіне жүгінген жағдайда мәжілісмендермен кез-келген ыңғайлы уақытта эксклюзивті сұхбат ұйымдастыруға көмек көрсетілетін болады.

Енді хаттамалық түсірілімге қатысты. Мәжіліс залындағы ресми іс-шаралар кезінде болып жатқанның бәрі онлайн трансляцияланады. Орташа алғанда, бұл 3 сағат немесе одан да көп үздіксіз видео. Барлық ниет білдірушілердің пікірталасты бақылауға мүмкіндігі бар. Кейбір журналистер эфирді қашықтан көріп, материалдар дайындайды. Барлық депутаттық сауалдар жедел түрде сайтқа орналастырылады.

Біз парламенттің шетелдік тәжірибесін талдадық, әлемнің кез-келген елінде операторлар, жүздеген журналистер жиналыс кезінде депутаттар арасында еркін жүретін тәжірибе жоқ. Депутаттардың заң шығару жұмысына кедергі келтірмеу үшін барлық жерде шектеулер бар.

Осыны ескере отырып, хаттамалық түсіруді тек операторлар үшін енгізу туралы шешім қабылданды. Бұл ретте 10 минут уақытты нақты жағдайға қарай түзетуге болады».

Б.Калянбековтің осы жазбасының астында тек қана мақұлдаған пікірлер. Осы уақытқа дейін мәжіліс залын емін-еркін аралап, оқыс сәттерде депутаттарды «ұстап» алған журналистер қандай пікір білдіреді екен.