Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы 2023 жылғы 23 ақпан мен 2 наурыз аралығы

Ақпанның 27-сі.

БАҚ (Қазақстан)

АҚДМ-нің функциялары көбірек болады

27 ақпанда Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі «Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің кейбір мәселелері туралы «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 26 наурыздағы № 142 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысының жобасы ашық НҚА сайтында жарияланды.
Негізгі өзгерістер мен толықтырулар министрліктің ішкі тәртібіне қатысты.

Толықтырулар арасында:

• телерадио хабарларын тарату саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамытуды қамтамасыз ету;
• азаматтар мен заңды тұлғалардың мемлекеттік органдармен байланысын дамыту саласындағы заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу;
• реестр қалыптастыру және жүргізу, сондай-ақ мемлекеттік органдардың халықпен байланыс арналарын аккредиттеу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

Және басқалар.

Наурыздың 2-сі.

БАҚ (Қазақстан)

Шенеуніктер БАҚ сұрауларына тезірек жауап береді

2023 жылғы 2 наурызда Қазақстанның Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі орталық және өңірлік мемлекеттік органдардың баспасөз хатшыларына арналған семинарда мемлекеттік қызметшілердің журналистерге жауап беру мерзімі қысқаратынын мәлімдеді, деп хабарлайды Zakon.kz.

АҚДМ басшысының айтуынша, ақпаратқа қол жеткізу мәселелері бойынша заңға түзетулер әзірленген.
Дархан Қыдырәлі: «Ұсынылған өзгерістер азаматтардың ақпаратқа қол жеткізу құқығын заңсыз шектейтін Мемлекеттік органдардың жауапкершілігін күшейтеді. Енді журналистің сұрауына жауап беру мерзімі қысқарады. Егер бұрын жеті күн көзделген болса, қазір мерзім 3-5 күннен аспайды», - деді.
 

Ақпанның 27-сі.

БАҚ (Қазақстан)

Сайлауалды дебат өткізуге 63 млн теңге бөлінді

Орталық сайлау комиссиясының мүшесі Анастасия Щегорцова 27 ақпанда ОСК отырысында «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Заңға сәйкес Орталық сайлау комиссиясы сайлауға қатысатын саяси партиялардың пікірталастарын ұйымдастыратынын хабарлады. Телепікірталас 16 наурызға жоспарланған және «Хабар» телеарнасының эфирінде көрсетіледі.

Тиісті арнаны анықтаудағы негізгі факторлар телеарнаның функционалдық және техникалық мүмкіндіктері, сондай-ақ аудиторияны барынша қамтуы болған.
Отырыста саяси партиялардың сайлауалды дебатын өткізуге 63 млн теңге бөлінді. Бір мандатты округтер бойынша сайлауға түскендер пікірсайыс шығындарын өздері толығымен жабатындығы айтылды. 
Сондай-ақ ОСК Мәжіліс депутаттарын сайлауда 12 032 550 адам дауыс бере алатынын хабарлады.
 

Наурыздың 1-і.

Амангелді Батырбеков, «Сарыағаш инфо» (Сарыағаш, Түркістан облысы)

Амангелді Батырбековтің өміріне қастандық жасау ісі бойынша үкім өзгеріссіз қалды

1 наурызда Түркістан облыстық сотының қылмыстық істер жөніндегі алқасы «Сарыағаш инфо» газетінің редакторы Амангелді Батырбековті өлтіруге оқталу ісі бойынша шығарылған үкімді өзгеріссіз қалдырды.
Еске салайық, журналистті өлтіруге оқталу оқиғасы 2022 жылдың 4 қаңтарына қараған түні Сарыағаш қаласында болған. «Сарыағаш инфо» газетінің редакторының үйінің жанында белгісіз біреулер оқ жаудырып, Батырбековтің ұлы Дінмұхамедті жаралаған.

Бес күдіктіге айып тағылды.
Тергеу мәліметі бойынша, Түркістан облысы Сарыағаш ауданының білім бөлімінің басшысы қызметін атқарған Бауыржан Мейірбеков кісі өлтіруге тапсырыс беруші болған.
Психолог-дәрігер Сабырқожа Молдақожаев, 1985 жылы туған, өлтірушілерді іздеді және жалдады деген күдікке ілінген.
Аймақтың үш тұрғыны-Абдухамид Қуандықов, 1988 жылы туған, Мейіржан Досболов, 1996 жылы туған, Нұрғали Қыдыралиев, 2000 жылы туған. Кісі өлтіруге оқталды деп айыпталды, сотталушыларға тағы бірнеше баптар бойынша айып тағылды.

2022 жылғы 24 қарашада Түркістан облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты айыпталушыларды кінәлі деп таныды.
Қылмысты ұйымдастырушылар мен орындаушылар ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылды: Сарыағаш аудандық білім бөлімінің бұрынғы басшысы Бауыржан Майрихов - 11 жыл 3 айға, оның бұрынғы қарамағындағы Сабырқожа Молдақожаев - 11 жылға, Абдухамид Қуандықов - 11 жылға, Мейіржан Досболов - 12 жылға, Нұрғали Қыдыралиев - 12 жыл 6 айға бас бостандығынан айырылды. Олардың барлығы қатаң тәртіптегі мекемеде жазасын өтеуі тиіс.
 

Ақпанның 28-і.

Ольга Лихограй, «Наша Газета» (Қостанай қ.)

Қостанайда судья БАҚ-қа уақытша тыйым салды

28 ақпанда Қостанайдың N2 соты Жангелді ауданы Шилі ауылында бөгет салу кезінде бюджет қаражатын жымқырды деген айыппен қылмыстық істі қарауды жалғастырды. Айыпталушылардың бірінің адвокаттары Марат Сүйінішев пен Қайрат Меңліқұл судьядан басқа куәгерлер ақпаратты оқып, өз айғақтарын түзете алады деген негізде бір куәгердің айғақтары мен жеке деректерін БАҚ-қа жариялауға тыйым салуды сұрады. Судья Сатыбалды Оразбай өтінішті қарауға кетті.
Үзіліс кезінде редакция «Әділ сөз» қоғамдық қорының заңгері Сергей Уткиннен мән-жайға пікір сұрады.

«Әділ сөз» қорының заңгері Сергей Уткиннің түсініктемесі:

Судьяның журналистерге ашық сот отырысы кезінде алынған ақпаратты таратуына тыйым салуға құқығы жоқ. Мүдделі тарап куәгерлерге жауап алынған куәгерлердің айғақтарының мазмұнын, яғни бұқаралық ақпарат құралдарынсыз жеткізетініне сенімдімін. Егер процесс үшін бұлай болмау маңызды болса, онда судья бір сот отырысында міндетті түрде куәларды жинап, жауап алынбаған куәларды залдан шығарып, бірінен соң бірі жауап алады. 

Кеңесу бөлмесінен оралған судья: «барлық куәлардан жауап алу аяқталғанға дейін куәлардың деректерін таратуға уақытша тыйым салу туралы» шешімді жариялады.
«Біздің процесс ашық. Бірақ жауап алынған куәгерлер жауап алынбаған куәгерлермен сөйлеспейтін тәртіп бар. Жауап алынған куәлардың айғақтарын жариялау мән-жайларды объективті зерттеуге кедергі келтіруі мүмкін», - деді ол.

«НГ» тілшісі Ольга Лихограй «Әділ сөз» заңгерінің бұл ақпаратты сұралмаған куәгерлерге басқа адамдар хабарлауы мүмкін екендігі туралы түсініктемесіне сілтеме жасады. Бірақ Сатыбалды Оразбай қаулы шағымдануға жатпайды деп жауап берді.
О.Лихограй өз мақаласында «Бұл процесте 6 куәгерден жауап алу қалды. Бұл уақытша тыйым, 2 күн күтіңіз, содан кейін жазыңыз деді судья. Судьяның мұндай шешімі өткен жылдың жазында болған еді. Ақша жымқыру туралы резонанстық іс бойынша процесті жариялау кезінде БАҚ жұмысына кедергі келтірілгенін айтқанбыз», - деп жазды.

Наурыздың 1-і.

Марина Низовкина, Виталий Заинтинов, «Atameken Business» ТК (Шымкент қ.)

Қаңғыбас иттер паналайтын орын қызметкерлері «Atameken Business» операторын таяқпен қуып жібермек болған

Шымкентте қаңғыбас иттерді аулау қызметінің жұмысына зооқорғаушылар наразы болды. Олар Atameken Business телеарнасына хабарласып, журналистік тергеу жүргізуді сұрады.
Журналист Марина Низовкина мен оператор Виталий Заинтинов қаңғыбас иттерді ұстайтын мемлекеттік-коммуналдық кәсіпорынға барды.   Алайда приют қызметкерлері БАҚ өкілдерін кіргізбеді. Олар операторға қоршаудың ар жағынан түсіруге тыйым салып, таяқпен қоршауды ұра бастаған.

Марина Низовкина қаңғыбас иттер паналайтын орынның ерекше аймақ екендігі туралы қаулыны көрсетуді сұрады. Алайда мұндай құжатты ешкім көрсетпеді. Жабық қақпаны қағуға үш сағаттай уақыт кетті. Артынша учаскелік полиция қызметкерлері де қосылып, жедел-тергеу тобы да келді, бірақ олардың ешқайсысы да приют аумағына кіре алмады. Полиция оларға рұқсат бермегенін тіркеді.

«Әділ сөз» заңгері Сергей Уткиннің түсініктемесі:

«Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңның 20-бабының 2) тармағына сәйкес журналист барлық меншік нысанындағы ұйымдарға баруға құқылы. Бұл мемлекеттік ұйымның меншігіндегі аталған нысанға журналистті кіргізбеу заңсыз болып табылады және Қылмыстық кодекстің 158-бабында (Журналисттің заңды кәсіптік қызметіне кедергі жасау) көзделген қылмыстық құқық бұзушылық белгілерін қамтиды.
 

Ақпанның 23-і.

БАҚ (Қазақстан)

CPJ Астананы тәуелсіз журналистерге шабуыл ұйымдастырушыларын ұстауға шақырады

«Журналистерді қорғау комитеті» (Committee to Protect Journalists, CPJ) халықаралық құқық қорғау ұйымы Қазақстан билігін тәуелсіз журналистерге жасалған шабуылдың жаңа толқынын мұқият тексеріп, осы шабуылдарға қатыстылардың барлығын жауапқа тартуға шақырды.
Ақпанның 23-і күнгі мәлімдемесінде үкіметтік емес ұйым Қазақстанда өткен күзден бері «тәуелсіз және сынайтын журналистерге қарсы» шабуылдардың тоқтамағанын айтты.

Қазақстандық медиа құқық қорғаушылардың деректеріне сілтеме жасай отырып, СРJ журналистерге жасалған шабуылдардың жаңа жағдайларын: «5 ақпаннан бастап елдің түрлі қалаларында журналистердің өздері де, олардың отбасы мүшелері де қудалауға немесе шабуылға ұшыраған кемінде төрт жағдай тіркелгендігін» атап өтеді. Олардың қатарында YouTube арнасының жүргізушісі әрі авторы Динара Егеубаеваның ұлына тапанша кезену, Ulysmedia жаңалықтар сайтының бас редакторы Самал Ибраеваға қауіп төндіру, «Гиперборей» YouTube арнасының операторы Роман Егоровтың екі көлігі өртеліп, тәуелсіз журналист Данияр Молдабековке шабуыл жасалды.

Ақпанның 27-сі.

Данияр Молдабеков, журналист (Алматы)

Журналист Данияр Молдабеков анасына жасалған психологиялық қысым туралы айтты

Тәуелсіз журналист Данияр Молдабеков әлеуметтік желіде 22 ақпанда оған бетперде киген адам шабуыл жасаған күннен бастап анасының үй телефонына тұрақты қоңыраулар түсе бастағанын хабарлады. Белгісіз біреулер телефон соғып: «Сәлеметсіз бе, анау-мынау (аты үнемі өзгеріп отырады – Арман, Сабыр, әлде басқа біреу) осында тұра ма?» деп сұраған. Үздіксіз қоңыраулардың салдарынан журналистің анасы телефонын өшіруге мәжбүр болды.

Ақпанның 28-і.

БАҚ (Қазақстан)

Ақпарат министрі: ІІМ мен ҰҚК журналистерге шабуыл ұйымдастырушыларын тапты

Ақпанның 28-і күні Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі Facebook-тегі парақшасында қазақстандық журналистерге шабуылдардың үйлестірушісі – шетелдік азаматтың, «білікті хакердің» ұсталғаны туралы Ішкі істер министрлігінің хабарламасына түсініктеме берді.

«Жүргізілген жұмыстардың нәтижесі бойынша аталған құқық бұзушылықтарды жасаған тапсырыс берушілер анықталды. Ішкі істер министрлігі мен ҰҚК-нің ведомствоаралық тергеу-жедел тобы БАҚ өкілдеріне шабуыл ұйымдастырды деген күдікке ілінген бір топ тұлғалардың әрекетін әшкерелеп, жолын кесті... Жақын арада ұйымдастырушылармен бірге соңғы тапсырыс берушілер де анықталады деп үміттенеміз. Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі тергеу барысын ерекше назарда ұстайтын болады», - деп жазды АҚДМ басшысы.

Наурыздың 2-сі.

БАҚ (Қазақстан)

Ішкі істер министрлігі журналистерге шабуыл жасаған сыбайластарды анықтады

ҚР Ішкі істер министрлігі журналистерге шабуыл ұйымдастырды деген күдікке ілінген О.Токаревтың сыбайластары анықталғанын хабарлады.
Полицияның хабарлауынша, бұған дейін журналистерге шабуылды үйлестірді деген күдікпен ұсталған О.Токарев өз кінәсін мойындады.

«Токаревтың өзі ұйымдастырушы және үйлестіруші болды. Топтың басқа мүшелеріне рекрутер рөлі жүктелді - Литвинов, Шаповалов, Демченколар тікелей арандатушылық жасау үшін Қазақстан азаматтарының арасынан «қабандар» деп аталатын орындаушыларды іздеу және тартумен айналысты.

Олар зардап шеккендер туралы ақпаратты, оның ішінде ашық ақпарат көздерінен де жинады. Біз мемлекеттік ақпараттық деректер базасына қол жеткізе алатын адамдарды іздедік. Токаревпен бірге олар іске асыру механизмі мен тәртібін (автокөліктерді өртеу, қоқан-лоққылар мен шабуылдар) әзірледі», - делінген Polisia.kz сайтында жарияланған ақпаратта.
Қазіргі уақытта Бас прокуратурамен бірлесіп Токаревтің сыбайластарын халықаралық іздеуге беру мәселесі пысықталуда. Бастамашыларды анықтау жұмыстары жалғасуда, оның нәтижелері кейінірек жарияланады.
 

Ақпанның 24-і.

Айдар Елкеев, Masa Media (Астана)

Редакция қызметкерін Астанадағы Ресей Федерациясының елшілігінде ұстады

MasaMedia редакциясы басылымның SMM редакторы Айдар Елкеевтің Астанада Ресей Федерациясы елшілігінің жанында ұсталғанын хабарлады. Бұл күні құқық қорғаушы Артур Алхасов елшілік маңында Украинаны қолдау мақсатында жеке акция өткізуді жоспарлаған.

Айдардың «Әділ сөз» тілшісіне хабарлауынша, ол елшілікке келе салысымен бірден ұсталған (оның редакциялық құжаты мен БАҚ қызметкерін ажырататын белгілері болмаған). Айдар Елкеев Астананың Алматы ауданының полиция бөлімінде бір сағатқа жуық уақыт болды. Онымен сөйлесіп, саусақ іздерін алып, суретке түсірген.
 

«Әділ сөз» заңгері Сергей Уткиннің түсініктемесі

ӘҚБтК-нің 788-бабының 1-бөлігіне сәйкес әкімшілік ұстау туралы хаттама жасалады, оның көшірмесі ұсталған адамға тапсырылады. Қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнайы мекемелерде, арнайы үй-жайларда адамдарды ұстаудың тәртібі мен шарттары туралы Заңның 33-бабының 2-бөлігіне сәйкес қылмыстық құқық бұзушылық жасады деп күдіктілер мен айыпталушылар ғана қамауда және қадағалауда ұстау орындарында болған адамдар міндетті түрде саусақ ізі алынып, суретке түсіріледі. Демек, журналистің әкімшілік қамауға алынуы, сондай-ақ оның мәжбүрлі саусақ іздері мен фотосуреттерін полиция заңсыз жасаған.
 

Ақпанның 28-і.

Гүлнар Бажкенова, «Орда» (Алматы қ.)

Сөйлесу керек пе? Гүлнар Бажкенов полицияға жауапқа шақырылды

24 ақпанда «Орда» редакциясының кеңсесіне екі полиция қызметкері келіп, бас редактор Гүлнар Бажкеноваға ведомствоаралық жедел-тергеу тобына (ВЖТТ) жауап алуға шақыру қағазын табыс етті. Өте қысқа уақыттан кейін келу керек болды.  Бір сағаттан соң қысқа келіссөздерден кейін кездесу 28 ақпанға ауыстырылды.
Кейінірек әлеуметтік желіде Гүлнар Бажкенова: «Жауап алу төрт сағатқа созылды және оны журналистің табиғаты, құқықтары мен міндеті туралы дау ретінде сипаттауға болады», - деп жазды.

Прокурор журналиске 2022 жылдың 3 қаңтарында Ақордадағы жекпе-жек туралы айтқан адамдардың есімдерін атауды талап етті. Баженованың дереккөздерді ашудан бас тартқанына прокурор жалған ақпарат таратқаны үшін қылмыстық жауапкершілік туралы ескерткен.
«Жалған ақпарат таратқаны үшін қылмыстық іспен қудалау қаупіне, менің ақпаратымның жалған екенін дәлелдеу керектігін айттым, егер соған қарамастан іс қозғалса, сотқа Мәсімов мырзаны, оның күзетшілерін және басқарма қызметкерлерін, сондай-ақ Қазақстан Президентінің өзін, оның күзетшілерінің келуін талап етемін. Ал ол жерде қаншалықты шынайы болғанын айтып берсін!», – деп жазады Бажкенова.

«Ведомствоаралық тергеу тобы прокурорларының келесі наразылығына менің Жабайы Арманмен (Арман Жұмағелдиевпен) екі бөлікке бөлінген сұхбатым себеп болды, бұл тергеудің құпия деректерін жария ету болып табылады», - дейді Гүлнар Бажкенова. Атап айтқанда, оларды сұхбатты жарияламас бұрын неге прокуратурадан рұқсат сұралмағаны, журналист Жұмагелдиевтің жұбайынан бір жыл бұрын сұхбат үшін сыйақы алды ма, осы сұхбатты түсіруге кеткен шығынды өзі төлейді ме деген сұрақтар қызықтырған.
 

Наурыздың 1-і.

Ольга Витукевич, «Первый канал Евразия» (Солтүстік Қазақстан облысы)

50 жастағы адам журналисті фашист деп атады

Солтүстік Қазақстан облысы бойынша «Первый канал Евразия» телеарнасының тілшісі Ольга Витукевич әлеуметтік желіде видеосюжет түсіру кезінде оны «фашист» деп атағанын хабарлады.
«Бүгін маған күйе жақты. Тікелей жұмыс уақытында, сұхбат алған кезде. Мен фашистпен сөйлеспеймін, деді елу жастағы ересек адам, ал сен фашистерге жұмыс істейсің деді. Бірінші арна. Мен терең дем алып, оған мүмкіндік бердім. Сіз менен кешірім сұрамайсыз ба? Жоқ. Сен фашистсің. Менің туған қаламның көшесімен басын көтеріп, мақтанышпен кетіп қалды. Сіз менің әріптестерімді, көрермендерімді, мені адам ретінде қорладыңыз дейді. 
Сіз өз ұстанымыңызды білдірдіңіз, батылдық үшін мақтаныш кернеді ме? – деп журналист жұмыс барысында болған оқиғаны айтып берді.
 

Ақпанның 23-і.

Николай Николаенко, блогер (Петропавл қ.)

ҚАЖД бастығының бұрынғы м. а. блогерден басқа адамдардың сөздерін жоққа шығаруды талап етеді

Instagram-блогер Николай Николаенко СҚО Қылмыстық атқару жүйесі департаменті бастығының бұрынғы міндетін атқарушы Берік Биляловтың өкілі-адвокат А.Никитенконың сотқа дейінгі талабын алды.
Ол осы жылдың 12 ақпанындағы жазбаны Николай Николаенко жүргізіп жатқан Petropavlovsktoday_fan парағынан бір ай ішінде алып тастауды, жазбаны шындыққа жанаспайтын деп тануды және Б.Біләловқа моральдық зиян ретінде 100 мың теңге төлеуді талап етеді.

Талаптарды орындаудан бас тартқан жағдайда, шағымның авторы тиісті талап-арызбен сотқа жүгінбек. 
Жазбада құқық қорғау органы қызметкерінің Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігіне электронды портал арқылы жолдаған үндеуінің фрагментінің скриншоты жарияланған. Ол өзін қудалау фактісі бойынша тергеу жабылып қалуы мүмкін деп қауіптеніп, Б.Біләловті жауапқа тартуды сұрайды.

Ақпанның 23-і. 

Гүлбану Әбенова, журналист және блогер (Астана қ.)

Жоғарғы Сот журналистке кассациялық сатыда Ғылым және жоғары білім министрінің талап арызы бойынша шешімді қайта қараудан бас тартты

Жоғарғы Соттың азаматтық істер жөніндегі сот алқасы журналист және блогер Гүлбану Әбенованың өкіліне «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ бұрынғы басшысы, қазіргі Қазақстан Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбектің ар-намысын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау туралы талап бойынша шығарылған сот актілерін қайта қараудан бас тартты.

Естеріңізге сала кетейік, сот 2022 жылдың наурыз айында Гүлбану Әбенованың Facebook-тегі «Болашақ» стипендиялық бағдарламасы аясындағы «Халықаралық бағдарламалар орталығының» басшысы ретіндегі сыбайлас жемқорлық схемалары туралы жазбаларына байланысты басталды.
2 қыркүйекте бірінші сатыдағы сот талап арызды ішінара қанағаттандырды. Сот қаулысының қарар бөлігінде 2020 жылғы 28 және 30 қарашадағы және 2021 жылғы 25 қаңтардағы алты хабарламада таратылған ақпарат С.Нұрбектің ар-намысы мен абыройына нұқсан келтіретін шындыққа жанаспайтыны анықталды. Сот шешімі бойынша блогер «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ-ның экс-басшысына моральдық шығын ретінде 1 миллион теңге, сондай-ақ 11 532 теңге сот шығындарын өтеуі тиіс.

22 қарашада Астана қалалық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасы Нұр-Сұлтан қаласы Байқоңыр аудандық сотының шешімін өзгеріссіз қалдырды.

Ақпанның 23-і.

«Бәсе» Youtube-каналы (Астана)

Сауда және интеграция министрінің отбасы «Бәсе»  Youtube арнасын сотқа бермек

22 ақпанда ҚР Премьер-Министрінің орынбасары, Сауда және интеграция министрі Серік Жұманғарин үкімет отырысынан кейін журналистерге берген сұхбатында 6 ақпанда «Бәсе»  Youtube арнасы жариялаған пәтерлер оның отбасына тиесілі екенін растады.

Ол пәтерлердің заңды шығу тегін түсіндіріп, Ақтөбенің орталығында 10 пәтер түрінде алған парасы туралы ақпаратты «жала және фактілерді бұрмалау» деп атады.
Серік Жұманғарин қазір оның отбасының адвокаттары сотқа шағым түсірумен айналысып жатқанын айтты.
 

Ақпанның 28-і.

«Экспресс К», exk.kz (Қазақстан)

Қош бол, Экспресс К! Жүз жылдық тарихы бар басылым жабылды

Редакция 28 ақпанда: «Қазақстандағы ең көне ақпараттық басылымдардың бірінің миссиясы аяқталды. «Экспресс К» редакциясы жұмысын аяқтап, жабылып жатыр», — деп жазды. Редакция ұжымы оқырмандарына сенімдері, қызығушылықтары және сындарлы сындары үшін алғыс білдірді.
«Біз қоштасуымыз керек, бірақ қайта кездескенше қоштасамыз!», - дейді портал ұжымы.

«Экспресс К-нің» жабылуы туралы өткен жылдың қараша айында хабарланды. Мұның себебі-БАҚ иесінің (ERG компаниясы) медиаресурстарды иеленуден бас тартуы. Осы жылдың 8 ақпанында басылымның бас редакторы Артем Истомин әлеуметтік желіде редакцияның жабылу қаупінен кейін ұжымның бір бөлігі қысқартылғанын жазды. Ал қазіргі журналистер негізгі жұмысынан басқа әлеуметтік желілерде айналыса бастады. Редакция наурыз айында жұмысын жалғастырады деп күтілген.

Басылым 1920 жылы құрылды. Газет «Юношеская правда», «Комсомолец» деген атаулармен шықты. Ғасырлық тарихының көп бөлігі (1928 жылдан 1991 жылға дейін) газет «Ленинская смена» деп аталды және 1991 жылы атауын «Экспресс К» деп өзгертті. 2021 жылдың 25 маусымында басылым толығымен онлайн форматқа көшті.
 

Ақпанның 28-і.

БАҚ (Астана қ.)

Қаржы министрі журналистерге Орал әуежайы туралы ештеңе айтпады

Қазақстанның қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев өңірлік биліктен Орал әуежайы бойынша ақпарат сұрату туралы уәдесін орындамады, деп хабарлайды AQOSlive.

14 ақпанда журналистер «Орал» халықаралық әуежайын қазақстан-ресейлік консорциум басқармасына беруге байланысты сұрақтар қойды. Содан кейін вице-премьер әңгіме стратегиялық нысан туралы емес – ұшу-қону жолағы туралы және алаңдауға негіз жоқ екенін, бірақ БАҚ-тың қосымша сұрақтарына жағдайды түсінуге және журналистерге нәтижелерін хабарлауға уәде берген.

28 ақпанда үкімет кулуарында журналистер Ерұлан Жамаубаевқа әуежай бойынша сұрақтарын тағы да қойды.
@AQOSlive авторы журналист Айнұр Коскинаға:«Бұл әуежайдан басқа әлеуметтік-экономикалық жоспардың көптеген мәселелері бар. Егер сізді осы әуежай ғана қызықтырса, біз сізге толық ақпарат береміз», - деп жауап берді.

Ақпанның 28-і.

Protenge.kz (Алматы қ.)

Алматы әкімдігі ресейлік Wildberries компаниясымен жасалған меморандум шарттарын жария етуден бас тартты

Protenge.kz хабарлағандай, 2022 жылдың желтоқсанында Wildberries қазақстандық нарыққа шығу үшін оларды 30 жылға салықтан босатуды, сонымен қатар қойма салуға көмектесуді талап еткені белгілі болды. Бұдан кейін Сыртқы істер министрлігінің өкілі шетелдік компанияларға қазақстандық бизнесмендерде жоқ жеңілдіктер берілмейтінін айтты.
Ақпан айының басында Алматы әкімдігі ресейлік wildberries сервисімен ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды.

Ынтымақтастықтың шарттарын азаматтық журналист Михаил Беляков анықтауға тырысты. Бірақ қаланың кәсіпкерлік және инвестициялар басқармасы бұл меморандумды көрсетуден бас тартты. Құжатта оның егжей-тегжейін ашуға тыйым салатын: «...осы меморандум бойынша деректерді кез келгенге беру және ақпарат алмасу осындай ақпараттың құпиялылығын сақтай отырып жүзеге асырылады және оны үшінші тұлғаларға беруге болмайды» деген тармақтар бар екені анықталды.
Protenge.kz редакциясы осыған байланысты әкімдіктен Wildberries Қазақстанға салық төлей ме және алматылық салық төлеушілер ресейлік компанияға қойма құрылысын салу үшін төлейді ме екі сұраққа жауап беруді сұрады.  

Наурыздың 1-і.

Protenge.kz (Алматы қ.)

Бас прокуратура 50,5 миллион теңге тұратын Lexus не үшін керек екенін түсіндіруге үш апта ойланды

В Protenge.kz-ке оқырмандар қызықты люкс тәркілеу мәмілелеріне сілтемелер жіберді. Тәркіленген құны 50,5 млн теңге Lexus редакцияның қызығушылығын тудырды, оны сатып, ал түскен ақшаны бюджетке беруге болады. Бірақ журналистер анықтағандай, автокөлікке бірнеше мемлекеттік органдар өтініш беріп, нәтижесінде Бас прокуратура алды.
Осыған байланысты ақпан айының басында Protenge.kz қадағалау органынан қымбат көлік Бас прокуратураның жұмысын қалай жақсартатынын, оның қызметі үшін көрсетуге салық төлеушілердің қанша ақшасы жұмсалатынын және машинаны ведомствода кім пайдаланатынын сұрады.

Редакция үш аптадан кейін жауап алды, ал журналистер осы уақыт ішінде онлайн режимінде олардың сұрауы бөлімнен бөлімге жолданғанын көрді.
Protenge.kz Бас прокуратура үшін сұрақтар тым күрделі болып шықты, сондықтан олар өздерінің семантикалық жүктемесін түсінбегендей кейіп танытып, журналистерге мынадай ұсыныс жасады: «автокөлік прокуратура органдарының балансына қабылданды және кейіннен қолданыстағы заңнама талаптары шеңберінде пайдаланылатын болады...»

БАҚ-та атап өткендей, Алматыда пәтер бағасы бойынша көлік тәркіленді, содан кейін Қазақстанда заңның орындалуын қадағалайтын прокурорларға «сыйға тартылған».
 

Ақпанның 28-і.

Данияр Молдабеков боттарды Борейко, Әблязов және Мамайдың мақалалары бойынша есептеді

22 ақпанда шабуыл жасалған журналист Данияр Молдабеков посттың астындағы боттардың шабуылдары туралы хабарлайды.
Данияр болжамды боттар мен олардың беттерінің түсініктемелерін зерделеп, атап өткендей, дәл осы аккаунттардан Вадим Борейко, Мұхтар Әблязов және Жанболат Мамайдың жазбаларына пікірлер қалдырылды, олар Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов пен Қаңтар туралы мемлекеттік насихатты қолдады.
Молдабеков скриншоттар, аталған материалдарға сілтемелер дәлелдер жариялады.