2024 жылғы тамыздың 29-ы мен қыркүйектің 5-і аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

31 тамыз
Телевидение (Шығыс Қазақстан, Абай және Атырау облыстары)
ШҚО, Абай және Атырау облыстарында цифрлық телевидениеге көшу басталды
31 тамызда сағат 12:00-де Шығыс Қазақстан, Абай және Атырау облыстарының елді мекендерінде аналогтық хабар тарату өшіріліп, цифрлық телевидениеге ішінара көшіріле бастады. Цифрлық телевидениенің жаңа буыны сигнал берудің жоғары жылдамдығымен, сурет пен дыбыс сапасының жақсаруымен, арналардың көбірек санына қолжетімділігімен ерекшеленеді. Шалғай елді мекендерде қазір 15, ал облыс орталықтарында 30 арнаға дейін көруге болады.

2 қыркүйек
Қоғам (Қазақстан)
Қасым-Жомарт Тоқаев цифрландыру және ЖИ қолдану туралы айтты
2024 жылдың 2 қыркүйегінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев халыққа кезекті Жолдауында қоғам мен билік арасындағы өзара іс-қимылдың маңызды мәселелеріне, соның ішінде цифрландыруды күшейту және жасанды интеллект технологияларын енгізу қажеттігіне тоқталды.
Президент соңғы бес жылда «тыңдаушы мемлекет» тұжырымдамасы азаматтар мен мемлекеттік органдардың өзара әрекеттесу мәдениетін өзгертуге ықпал еткенін айтты. Тоқаев мемлекеттік басқарудың тиімділігін және сөз бен іс-әрекетке жауапкершілікті түбегейлі арттыру қажет екенін: «Барлығымыз заң аясында әрекет етіп, саналы және объективті болғанымыз маңызды» деді. Сондай-ақ Президент мемлекеттік органдардың жұмысын жақсарту бойынша азаматтардың өтініштерін талдаудың маңыздылығын атады.
Тоқаев мемлекеттік басқару және цифрландыру саласында жасанды интеллект технологияларын белсенді енгізу қажеттілігіне тоқталды. Қазақстанда Жасанды интеллект ұлттық орталығын құру жоспарлануда, ал 2025 жылға қарай Каспий теңізі арқылы талшықты-оптикалық байланыс желісін тарту жобасы аяқталады. Мемлекет басшысы бұл жобаның еліміздегі телекоммуникациялық желілер мен киберқауіпсіздікті дамыту үшін маңыздылығын атап өтті, бұл цифрлық инфрақұрылым саласындағы заманауи стандарттарды жасауға ықпал етеді.
Тоқаев Қазақстанның технологиялық инновациялар мен цифрлық экономиканы дамытудың алдыңғы қатарында болуы үшін парламент пен үкіметті осы міндеттерді жүзеге асыру үшін бар күш-жігерін салуға шақырды.

2 қыркүйек 
Мемлекеттік БАҚ (Қазақстан)
Сарапшылар Қазақстандағы тиімсіз мемлекеттік БАҚ-ты жекешелендіруді ұсынды
ҚазТАГ Қазақстанда Astana Open Dialogue (AOD) сарапшылары «Қазақстан» РТРК АҚ сияқты тақырыптық БАҚ пен Ұлттық ақпараттық агенттіктерді мемлекет меншігінде қалдырып, басқа тиімсіз мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдарын жекешелендіруді ұсынды, деп хабарлайды. Сарапшылардың пікірінше, бұл қадам бұқаралық ақпарат құралдарының тәуелсіздігін арттырады және саяси қысым үшін пайдаланылуы мүмкін олигархиялық бұқаралық ақпарат құралдарының қаупін азайтады.
2019 жылы саяси реформалар басталғаннан бері бұқаралық ақпарат құралдарының қоғамдық пікірді қалыптастырудағы рөлі айтарлықтай өсті. Соған қарамастан БАҚ алдында жарнама берушілер санының қысқаруы және ақпараттық БАҚ-тың үстемдігі сияқты күрделі міндеттер тұр. Сарапшылар әлеуметтік желі мен YouTube сияқты жаңа цифрлық платформалардың дамуы дәстүрлі БАҚ арасындағы бәсекелестікті арттырып, кәсіби стандарттарды жақсартқан квазимедиалардың пайда болуына әкелді дейді.
AOD бюллетенінде Қазақстандағы медиа саласы мемлекеттік ақпараттық тапсырысты тиімсіз пайдалану салдарынан тоқырауды бастан кешіріп жатқаны айтылған. Мемлекеттік бюджеттен тікелей қаржы алатын квазимемлекеттік медиа құрылымдар коммерциялық табысқа және контент сапасын жақсартуға мүдделі емес, бұл саланың дамуына кедергі келтіреді.
Сондай-ақ, сарапшылар елімізде көптеген журналистер әлеуметтік желі мен Telegram арналарына ауысып жатқандықтан, аналитикалық ақпарат құралдарының тапшылығына тоқталды. Бұл аналитикалық журналистиканың кеңістігін тарылтып, азаматтар кең аудиторияға арналған сапалы аналитиканы алу мүмкіндігінен айырылады. Сонымен қатар, үкімет аналитикалық БАҚ-қа жеткілікті қолдау көрсетпейді, бұл оларды шетелдік қорларға грант алуға өтініш беруге мәжбүр етеді.
Astana Open Dialogue сондай-ақ журналистердің құқықтарын қорғау, мамандандырылған сақтандыру өнімдерін жасау, редакциялық және этикалық стандарттарды әзірлеу, киберқауіпсіздікті нығайтуды қоса алғанда, медиа нарықты реформалау бойынша бірқатар басқа да шараларды қолға алуды ұсынды.

3 қыркүйек 
БАҚ (Қазақстан)
Мәдениет және ақпарат министрлігі журналистер мен блогерлерге АЭС бойынша референдум алдында үгіт-насихат жүргізу ережесін еске салды
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі журналистер мен блогерлерге атом электр стансасының (АЭС) құрылысына қатысты алдағы референдум алдындағы үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу ережесін жариялады. Талапқа сәйкес үгіт материалдарында автор немесе ұйым туралы мәлімет болуы керек, анонимді мақалаларға қатаң тыйым салынады. Барлық материалдар заңға сәйкес болуы керек және уәкілетті органда тіркелген бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы тиіс.
Мәдениет және ақпарат министрлігі кез келген заңбұзушылықтар құқықтық баға беру үшін Бас прокуратураға жолданатынын ескертті. Министрлік онлайн-платформалар мен БАҚ-тың осы ереженің сақталуына белсенді түрде мониторинг жүргізетін болады.  Нұсқау министрліктің ресми сайтында жарияланады.
Еске салайық, 2024 жылдың 2 қыркүйегінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауында 2024 жылдың 6 қазанында АЭС құрылысы бойынша референдум өтетінін мәлімдеген болатын.

3 қыркүйек
Қоғам (Қазақстан)
Сарапшы мен депутат Қазақстанда биометриялық деректерді жинаудың қаупі туралы ескертті
IT және киберқауіпсіздік саласындағы халықаралық сарапшы, БҰҰ ЭСКАТО Бюросының мүшесі Арман Әбдірәсілов ұялы байланыс операторларына тіркелу кезінде биометриялық деректердің жиналуына алаңдаушылық білдірді. Ол Қазақстанда биометриялық деректерді сенімді сақтайтын, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және ықтимал теріс пайдалануды болдырмайтын сертификатталған жүйелер жоқ екенін айтады.
Әбдірәсілов ІІМ-де сынақтан өткен сақтау жүйелерінің жоқтығы деректердің таралып кету және теріс пайдалану қаупін тудыратынын, әсіресе биометрияны енгізу туралы өтініштер сарапшылар қауымдастығымен талқыланбағанын дейді. Оның айтуынша, мұндай деректерді беру дүкендер мен көліктердегі төлемдерден бастап, азаматтардың өз бейнесіне бақылауын жоғалтуға, олардың кең таралған және бақылаусыз қолданылуына әкелуі мүмкін.
«Аманат» партиясы фракциясының депутаты Екатерина Смышляева Премьер Министр Олжас Бектеновке жолдаған сауалында осы мәселені қозғады. Ол азаматтардың бет бейнесі, саусақ іздері және көздің өңі сияқты биометриялық деректерін жинаудың қауіптілігіне тоқталды. Смышляева мұндай деректердің таралып кетуі адамның цифрлық сәйкестігіне орны толмас зақым келтіруі және банк жүйелерін бұзу үшін жасанды интеллект қолданатын цифрлық алаяқтардың шабуылдарының нысанасына айналуы мүмкін деді.
Депутат биометриялық деректерді қорғауға қатысты барлық нормативтік-құқықтық актілерді қайта қарауды ұсынды.

4 қыркүйек
Sputnik Қазақстандағы филиалы ( «Россия сегодня» Медиа тобы) (Астана)
АҚШ қаржы министрлігі «Россия сегодня» медиа тобына және оның еншілес компанияларына, соның ішінде Sputnik Қазақстанға да қарсы санкциялар салды
АҚШ Қаржы министрлігі Ресейдің «Россия сегодня» медиа тобына және оның еншілес компаниялары – «РИА Новости», RT, Ruptly және Sputnik, соның ішінде Sputnik Қазақстандағы бөлімшесіне қарсы санкциялар салғанын хабарлады. Бұл туралы ведомствоның ресми мәлімдемесінде айтылды.
Бұл шаралар Ресейдің басқа мемлекеттердің ісіне араласу жөніндегі жаһандық науқандарына тосқауыл қоюға бағытталған Шетелдік активтерді бақылау басқармасының (OFAC) әрекеттеріне байланысты. Мәлімдемеде бұл ақпарат құралдарының Кремльдің АҚШ, Молдова, Украина және басқа елдердегі демократиялық процестерге нұқсан келтіру үшін ұйымдастырған науқандарына қатысқаны айтылған.
Сондай-ақ АҚШ Қаржы министрлігі бұл ұйымдармен кез келген қаржылық байланыс екінші реттік санкцияларға әкелуі мүмкін екенін ескертті.

4 қыркүйек
Қоғам (Қазақстан)
ЦДИАӨМ ұялы байланыс операторларын ТЖ кезінде абоненттердің орналасқан жері туралы деректерді хабарлауға міндеттейді
Қазақстанның Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі төтенше жағдайларда ұялы байланыс операторларынан деректерді ұсынудың жаңа ережелерін бекітті.
2025 жылдың 7 қаңтарынан бастап күшіне енетін бұйрыққа сәйкес, операторлар «уәкілетті органнан» немесе жедел штабтан сұраныс түскен сәттен бастап үш сағат ішінде абоненттердің анонимді орналасқан жері туралы мәліметтерді жіберуге міндетті.
Операторлар белгілі бір аумақта қанша адам бар екені, сондай-ақ аудандағы абоненттердің жалпы саны туралы ақпарат беруі қажет. «Төтенше жағдай» апаттарды, табиғи апаттарды, өрт және басқа да қауіпті оқиғаларды, соның ішінде тәртіпсіздіктер мен наразылықтар сияқты әлеуметтік төтенше жағдайларды білдіреді.

2 қыркүйек
БАҚ (Астана)
Журналистерге Тоқаевтың Үндеуінен кейін үкімет мүшелерін жазуға тыйым салынды
Қазақстанда президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауын талқылауға арналған жиыннан кейін журналистерге үкімет мүшелерімен сұхбат жазуға тыйым салынды.
Бұл шешім БАҚ өкілдері мен құқық қорғаушылардың наразылығын тудырды. Бұған дейін «Әділ сөз» қоры Ақпарат министрлігінің бұйрығының қолданыстағы заңнамаға қайшы келетінін айтқан болатын.
Бұл жаңашылдық Ақпарат министрлігі енгізген аккредиттеу ережесіне қатысты. Ереже әрбір оқиға үшін аккредитацияны талап етеді және белгілі бір аймақтарда түсірілімге шектеу қояды. Бұл журналистердің жұмысын қиындатады.  Ережені бұзған БАҚ ресми іс-шараларға кіру құқығынан айырылуы мүмкін.

2 қыркүйек
БАҚ (Астана)
Президенттің жолдауынан кейін министрлер журналистерден қашып кетті
2 қыркүйекте Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың жолдауынан кейін қазақстандық БАҚ өкілдеріне министрлерден сұхбат алу мүмкін болмай қалды. Жоғары лауазымды шенеуніктер журналистердің сұрақтарынан жалтарып, төтенше есіктер арқылы кетіп қалды.
Бұрынғы журналист, Мәжіліс депутаты Сергей Пономарев cmn.kz сайтына берген сұхбатында қазіргі жағдайға өкініш білдірді. Ол депутаттардың баспасөзге шығып, сұрақтарға жауап бергенін, бірақ министрлердің қайда кеткені оған түсініксіз екенін айтты.
«Біз сәлемдестік, содан кейін олар жоғалып кетті. Бұл да мен үшін күтпеген жағдай болды», - деді Пономарев.
Кейбір шенеуніктер журналистермен сөйлесуден бас тартқан жоқ. cmn.kz хабарлауынша, Шығыс Қазақстан облысының әкімі Ермек Көшербаев ең ашық болып шықты. Ол БАҚ өкілдерімен диалогқа дайын екенін көрсетті, Риддер ЖЭО-ның жөндеу жұмыстарының аяқталу мерзімі туралы ақпаратпен бөлісті.

2 қыркүйек
БАҚ (Қазақстан)
Аида Балаева журналистерге қатысты шаралардың қатайтылғанын түсіндірді
ҚР Ақпарат министрі Аида Балаева қоғамдық іс-шараларда заңбұзушылыққа жол бергені үшін аккредитациясынан уақытша айырылуы мүмкін журналистерге қатысты қатаң шаралардың енгізілуіне қатысты пікір білдірді. Ол бұл шаралардың кейбір БАҚ өкілдерінің әдепсіз әрекеттеріне байланысты екенін атап өтті.
Министр журналистерді этикалық нормаларды сақтауға шақырды, бірақ баспасөзді құрметтемеген немесе сұрақтарды елемейтін мемлекеттік қызметшілерге санкция әлі қолданылмайтынын айтты.
Жаңашылдық журналистер қауымының алаңдаушылығын тудырды, өйткені олар сөз бостандығын шектеп, мемлекеттік қызметкерлермен қарым-қатынасқа әсер етуі мүмкін. 

4 қыркүйек
БАҚ (Қазақстан)
Депутат Нартай Сәрсенғалиев журналистер ақпаратқа еркін қол жеткізуі керек дейді 
Бұған дейін мемлекеттік телеарналарда жүргізуші болып жұмыс істеген Мәжіліс депутаты Нартай Сәрсенғалиев Қазақстандағы журналистерді аккредитациялаудың жаңа ережелеріне қатысты сақтықпен пікір білдірді. «Азаттық» радиосына берген сұхбатында депутат журналистер ақпаратқа еркін қол жеткізіп, сұрақ қою мүмкіндігіне ие болуы керек деді. Алайда үкімет отырысына келген журналистер ресми іс-шараларға кіруге шектеу қойылғанын хабарлады.
Сәрсенғалиев мұндай жағдаймен бетпе бет келмегенін, бірақ соңғы үкімет отырысында баспасөз орталығының көшіріліп, қауіпсіздік шараларының күшейтілгенінен хабардар екенін мойындады. Осыған қарамастан ол журналистердің маңызды ақпаратқа қол жеткізу құқығын шектейтін шараларды қолдамайтынын айтты.
 

2 қыркүйек
БАҚ (Қазақстан)
ProTenge журналистері БАҚ құқығын шектеу Қазақстандағы экономикалық қиындықтармен байланысты деп санайды
ProTenge басылымының журналистері қазақстандық журналистердің құқықтарын шектеу, атап айтқанда, министрлерге физикалық қолжетімсіздік елдегі экономикалық мәселелерге байланысты болуы мүмкін деп санайды.
Олар өз материалдарында «Қазақстанның бюджетінде триллион теңгелік саңылау бар» дейді және мұндай шаралар журналистердің министрлікке ыңғайсыз сұрақтарын болдырмауға бағытталған.
Авторлар күрделі экономикалық жағдайда шынайы ақпарат маңызды дейді. Журналистер жаңалықтар ағынын бақылау оң оқиғаларға назар аударуға және проблемаларды жасыруға мүмкіндік беретінін, бірақ БАҚ-тың ыңғайсыз сұрақтары бұл «суретке» қауіп төндіретінін атап өтеді.
ProTenge журналистерінің пікірінше, мемлекеттік шенеуніктермен сөйлесуге жасанды түрде шектеу жақсару мен тұрақтылық елесін тудырады, бірақ сонымен бірге елдегі нақты жағдайды қабылдау проблемаларын одан сайын қиындатады.

4 қыркүйек 
БАҚ (Қазақстан)
Журналистерді қорғау комитеті Қазақстанда журналистерді аккредиттеудің жаңа ережелеріне алаңдаушылық білдірді
Журналистерді қорғау комитеті Қазақстанда журналистерді аккредиттеудің жаңа ережелерінің енгізілуіне, сондай-ақ шетелдік журналистер үшін ұсынылған өзгерістерге алаңдаушылық білдірді. Журналистерді қорғау комитетінің Еуропа мен Орталық Азиядағы бағдарламасының үйлестірушісі Гүлноза Саид бұл шаралар цензураға жағдай туғызатынын және сынайтын БАҚ-ты басу үшін пайдаланылуы мүмкін деді. Оның айтуынша, уәде етілген ашықтықтың орнына журналистер күшейтілген мемлекеттік бақылауға тап болады.
20 тамызда күшіне енген жаңа ережеге сәйкес журналистер регламентті бұзса, ресми іс-шараларда «тақырыптан тыс» сұрақтары үшін алты айға дейінгі мерзімге аккредитациядан айырылуы мүмкін. Билік сонымен қатар мемлекеттік органдарда журналистердің жүріп тұруын реттеу құқығына ие болды, бұл да кез-келген заң бұзушылық үшін айыппұл мен аккредитациядан айыруға әкелуі мүмкін. Журналистерді қорғау комитеті осы ережелерді қайта қарауға шақырды.

5 қыркүйек
Telegram (Қазақстан)
Қазақстанда 19 миллион адам аудиториясы бар 11 мыңнан астам Telegram арна бар
5 қыркүйекте Алматыда өткен Digital Wave форумында Nativity Hub Telegram арнасында автоматтандырылған жарнама бойынша бизнесті дамыту жөніндегі директоры Павел Иваний Қазақстанда 19 миллион адам аудиториясын қамтитын 11 мыңнан астам Telegram арна бар екенін айтты.
Бұған дейін, 2024 жылдың 15 шілдесінде Telegram негізін қалаушы Павел Дуров бір жыл ішінде Қазақстандағы мессенджерді пайдаланушылар саны 25%-ға өскенін айтқан болатын. Қазіргі уақытта оны ай сайын 12,5 миллион қазақстандық пайдаланады, бұл Telegram-тың елдегі негізгі коммуникациялық платформа мәртебесін растайды.

4 қыркүйек 
Олеся Вертинская, Серік Қожаниязов, «Дорожный контроль» (Атырау)
Атырауда күзетшінің өліміне қатысты «Дорожный контроль» жобасының тілшісі полицияға шақырылды
4 қыркүйекте «Дорожный контроль» жобасының тілшісі Олеся Вертинская Атырау қалалық ІІБ-на No242310031002694 қылмыстық іс бойынша қорғану құқығы бар куәгер ретінде шақырылған.
Бұған дейін Атырау облыстық полиция департаментінің баспасөз қызметі әлеуметтік желіде мемлекеттік мекемелердің бірінің күзетшісімен болған жанжалды түсірген видеоны жариялаған екі блогер - Олеся Вертинская мен Серік Қожниязовқа қатысты тергеу басталғанын хабарлаған.
Блогерлер жариялаған видеода ғимаратқа кіргізбей қойған күзетшімен ауызша дауласып қалғаны көрсетілген. Дау кезінде блогерлер ер адамды «бомж» деп балағаттап, қадір-қасиетіне күмән келтірген. Оқиғадан кейін күзетші ауырып, жедел жәрдем шақырылғанымен, ол кейін миына қан құйылып қайтыс болғаны айтылады.

5 қыркүйек
Самат Ысқақов, блогер (Астана)
Прокуратура референдум туралы сауалнамасы бойынша блогердің үстінен іс қозғады
Елорда прокуратурасы журналист және блогер Самат Ысқақовқа әлеуметтік желіде сауалнама жариялағаны үшін әкімшілік іс қозғады. Сауалнамада «Сіз референдумға барасыз ба?» деген сұрақ қояды Блогер түсінік беру үшін Астанадағы Сарыарқа ауданының прокуратурасына шақырылды.
Самат Ысқақов өз видеосында заңды бұзбағанын, өйткені ол референдум туралы халықтың пікірін сұрамағанын, тек олардың сайлау заңының құпиясына нұқсан келтірмей, дауыс беруге қатысу ниетіне қызығушылық танытқанын айтады.
 

29 тамыз 
Төлеген Иманов, «Хабар»  (Петропавл қ.)
Солтүстік Қазақстан прокуратурасы журналистке тіл тигізген қызметкерге барынша ұстамды болуға кеңес берді
20 тамызда Солтүстік Қазақстан облыстық сотының отырысы алдында Петропавлдан келген прокурор Рустам Сәденов пен журналист Төлеген Имановтың қатысуымен оқиға болды. Иманов ауыл әкімінің қамауға алынғаны туралы репортаж жасау үшін материалдар түсірді. Сәденов жеке бейне құқығына сілтеме жасап, өзін түсіруге тыйым салды және журналисті арандатушы деп атады.
Журналист прокурордың сөзін қорлау деп бағалап, облыстың бас прокуроры Қайрат Әбдіхановқа қол астындағы қызметкерінің әрекетіне құқықтық баға беруді сұрап, көпшілік алдында кешірім сұрауды талап етіп, шағымданды.
29 тамызда Солтүстік Қазақстан облысының прокуратурасы Имановтың өтінішіне жауап берді. Жауапта журналистің сот отырысы басталмай тұрып, прокурордың назарын аударып, оның іске қатысты ұстанымын білуге ​​тырысып, видеоға түсіре бастағаны айтылған. Сондай-ақ ведомстводағылар сот отырысын түсіру тек соттың рұқсатымен және тараптардың пікірін ескере отырып жүргізілетінін түсіндірді. Прокурор іс бойынша өз ұстанымын тек сот талқылауы кезінде ғана айтуға құқылы.
Сондай-ақ хабарламада прокурордың аға көмекшісі Сәденовке сотта барынша ұстамдылық таныту керектігі ескертілгені айтылады. Алайда Төлеген Иманов бұл жауапқа наразы болып, прокурордың әрекетін жоғары органдарға шағымдану арқылы ар-намысы мен беделін қорғауды көздейді.

3 қыркүйек
Александр Смолин, CMN.kz (Алматы)
Жоғарғы сотқа шағымнан кейін CMN.KZ журналисіне смартфонды сотта пайдалануға рұқсат етілді
3 қыркүйекте судья Есен Үстелбаев CMN.KZ журналисі Александр Смолинге телефон пайдалануға тыйым салып, түсірілімді тоқтатуды талап етіп кейін Алмалы аудандық сот залынан шығуды сұраған. Оқиға Алматы қалалық Мәдениет басқармасы басшысының орынбасары Наиля Мулюковаға қатысты сыбайлас жемқорлық ісі бойынша сот процесі кезінде болған.
Журналист мұндай шектеуге қарсылық танытып, мұны құқығын бұзу деп атады, ал CMN.KZ редакциясы судьяның әрекетіне қарсы Жоғарғы Сотқа шағым дайындады.
Жоғарғы Сотқа шағым түсіру туралы ақпарат жарияланғаннан кейін Алмалы аудандық соты жанжалды реттеу шараларын қабылдады. Келесі сот отырысында, яғни 4 қыркүйекте Смолинге смартфон пайдалануға рұқсат етіліп, сот процесінен аудио жазуға салынған тыйым алынып тасталды. Осы уақытқа дейін журналистер ақпаратты тек қолмен жазуға мәжбүр болды, бұл олардың толыққанды репортаж жүргізу мүмкіндігін шектеді.
 

30 тамыз
Tengrinews.kz (Алматы)
Tengrinews.kz сайты DDoS шабуылына ұшырады
Мереке күні Tengrinews.kz сайты DDoS шабуылына байланысты қиындықтарға тап болды, бұл туралы редакция Telegram-арнасында хабарлады. Хабарламада «Біздің сайт аздап «жатуды» шешті. Шындығында, бізге біреу шабуылдап жатыр. Біз күресіп жатырмыз, WhatsApp арнамызда жаңалықтарды жариялап жатырмыз», - делінген.
    

1 қыркүйек
Асхат Ниязов, Назымгүл Күміспаева YouTube арнасы «Обожаю» (Астана)
Журналист Асхат Ниязов өзіне және әріптесі Назымгүл Күміспаеваға жаппай кибершабуыл жасалғанын хабарлады
1 қыркүйекте YouTube желісіндегі «Обожаю» арнасының авторы әрі жүргізушісі Асхат Ниязов өзіне және әріптесі Назымгүл Күміспаеваға бағытталған жаппай кибершабуыл туралы хабарлады. Ниязовтың айтуынша, олардың телефондарына белгісіз қаскөйлер үнемі шабуыл жасап, шетелден де, Қазақстаннан да шексіз қоңыраулар соғып тұрады.
Ниязов өзінің және әйелінің телефон нөмірін «Aktiv» байланыс операторы алдын ала тексерусіз бұғаттағанын айтты. Журналист байланысты қалпына келтіру және жаңа sim-картасын сатып алу үшін оператор кеңсесіне хабарласуға мәжбүр болды. Белгісіз біреулер Beeline операторының қызметін пайдаланатын әріптесі Назымгүл байланыс орталығына қоңырау шалу арқылы оның Халық банкіндегі банк картасын бұғаттаған.
Асхат Ниязов кибершабуылдардың себебі оның кәсіби қызметіне байланысты деп санайды. Оның айтуынша, ол белгілі бір әкімнің баспасөз хатшысына бағдарламаның шығарылымы туралы хабарлаған соң, келесі күні шабуылдар басталған.

1 қыркүйек
«Нет утильсбору» тобы, Facebook (Астана)
«Нет утильсбору» тобының аккаунт иелері Facebook желісінде бұғаттау туралы хабарлады
Көліктерді қайта өңдеу ақысын төмендету науқанымен танымал «Нет утильсбору» тобының белсенділері Facebook әлеуметтік желісіндегі аккаунттары бұғатталғанын хабарлады.
Олар биылғы жылдың басында жеңіл көліктерге салынатын қайта өңдеуге салынатын салық мөлшерлемесін 100 мың теңгеге дейін төмендетуді және ауыл шаруашылығы техникасы мен көліктің басқа санаттарына салынатын салықты толығымен алып тастауды талап еткен петиция жариялады. Петиция 50 мыңнан астам қол жинап, қажетті шекті межеден асып түсті.
Белсенділердің пайымдауынша, утильсбор Қазақстандағы көліктердің құнын айтарлықтай арттырады және наразылық білдірушілердің пікірінше, зауыттары халықаралық деңгейде бәсекеге түсе алмайтын автоөндірушілердің шектеулі тобына ғана пайда әкеледі.

2 қыркүйек
Интернет (Қазақстан)
Қазақстанда тамыз айында 13 мыңнан астам кибершабуыл тіркелді
Тамыз айында PS Cloud Services жедел ақпараттық қауіпсіздік орталығы Қазақстанда орналасқан компьютерлерден зиянды әрекеттердің 13 мыңнан астам жағдайын тіркеді. Бұл құрылғылар ботнеттің бөлігі болды және басқа жүйелерге шабуылдарға қатысты.
Вирус жұққан компьютерлер жеке секторда да, өнеркәсіпте де, мемлекеттік секторда да табылды. Бұл құрылғыларға қашықтан қол жеткізген хакерлер оларды IT жүйелерінің иелерін бопсалау үшін пайдаланады. Қарақшылық бағдарламалық құралмен жұмыс істейтін және қауіпсіздік жүйелерін жаңартпайтын пайдаланушылар ерекше қауіп төндіреді. Олардың жабдықтары бұзуға осал, ботнеттерге қосылып, басқа компьютерлер мен серверлерге шабуыл жасайды.
Сарапшылар бағдарламалық қамтамасыз етуді үнемі жаңартып отыруды, заманауи антивирустық шешімдерді пайдалануды және желілік трафикті бақылауды ұсынады. 

3 қыркүйек
Қоғам (Қостанай қ.)
Қостанайда интернет-алаяқтықтан келген шығын аптасына 40 миллион теңгеге дейін жетеді
Қостанай қаласының әкімі Марат Жүндібаев аппарат отырысында белгілі шенеуніктердің аты-жөнін пайдаланып, алаяқтық фактілерінің көбейіп кеткеніне алаңдаушылық білдірді. Полицейлердің мәліметінше, Қостанайда 26-30 тамыз аралығында интернет-алаяқтықтан келген шығын көлемі 36 миллион теңгені, ал бір апта бұрын 40 миллион теңгені құраған. Жүндібаев өздерін ҰҚК қызметкерлеріміз деп таныстырып, нақты есімдерді қолданып жүрген алаяқтардың азаматтарды ірі көлемде алдағанынан мысалдар келтірді. Жәбірленушілердің бірі «ҰҚК қызметкерінің» қоңырауынан кейін 600 000 теңге жоғалтса, енді бірі ойдан шығарылған инвестициялық компанияға салып, 2 миллион теңге жоғалтқан.
Әкім жалған хабарламалар жіберу үшін алаяқтар танымал адамдардың, оның ішінде өзінің де суреті бар аватарларды жиі қолданатынын айтты. Ол қостанайлық бір тұрғынның пәтерін сатқаннан кейін қалай ақша жоғалтқанын мысалға келтіріп, азаматтардың жалған  компаниялар арқылы қаражатынан айырылу жағдайлары жалғасып жатыр деді.
Сондай-ақ, Жүндібаев алаяқтықтың күшеюіне байланысты банктер азаматтарды қорғау үшін белсенді шаралар қабылдауы керектігін айтты. Ол мұндай схемаларға қарсы тұрудың ықтимал стратегияларын талқылау үшін екінші деңгейлі банктердің (ЕДБ) филиалдарымен кездесу өткізуді ұсынып, клиенттердің әрекеті кейде күдік тудыратынын, мұндай жағдайда банк қызметкерлерінің қырағы болуы керектігін айтты.

4-5 қыркүйек
Назымгүл Күміспаева, «Обожаю» YouTube арнасы (Астана)
Журналист Назымгүл Күміспаева жаңа кибершабуылдың құрбаны болды
3 қыркүйекте YouTube-тегі «Министрлер» жобасында Назымгүл Күміспаева жаңа кибершабуыл туралы хабарлады. Белгісіз шабуылдаушылар оны Гога Ашкенази ұйымдастырған Ресейдегі іс-шараға тіркеп, оның жеке ақпаратын телефон нөмірі мен электрондық пошта мекенжайын көрсеткен.
5 қыркүйекте Назымгүл Күміспаева кибершабуылдардың жаңа толқыны туралы айтты. Журналистке белгісіз шетелдік нөмірлерден жаппай қоңыраулар түскен.
Бұған дейін әріптесі Асхат Ниязов биыл күзде шабуылдардың қайталанғанын хабарлады. Ол мұны бағдарламаны дайындауға көмек сұраған әкімдердің бірінің баспасөз қызметіне жүгінуімен байланыстырды. Ниязов жоба командасына бағытталған кибершабуылдардың қайта жандануына осы себеп болды деп есептейді.

4 қыркүйек
«Украинская правда» (Қазақстан)
Қазақстанда украиналық «Украинская правда» басылымына кіруге тыйым салынды
Қазақстанда пайдаланушылар украиналық «Украинская правда» сайтына кіруде қиындыққа тап болды. Мүмкін болатын бұғаттау туралы ақпарат алдымен «IT- баурсаки» телеграм каналында пайда болды. «Мәселе аймақтық провайдерлердің бірінде анықталды, содан кейін «Украинская правда» сайты Beeline, Tele2, Freedom Telecom, NLS және ОБИТ пайдаланушылары үшін ашылмайтыны анықталды», - деп хабарлады арна авторлары. OONI Probe сынағы мәселенің бар екенін растады, бірақ сайт бұғатталған ресурстар тізімінде жоқ.

5 қыркүйек
БАҚ (Қазақстан)
Қазақстанда хакерлердің негізгі нысанасы БАҚ болып табылады
«IT-Bursaki» Telegram арнасы «Роскомсвободаның» мәліметіне сілтеме жасап Қазақстан ТМД елдері арасында кибершабуылдар саны бойынша Ресейден кейін екінші орында тұр, деп хабарлайды. 
2024 жылдың екінші тоқсанында ТМД аумағында өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда киберинциденттер 2,6 есе көп тіркелді. Шабуылдардың көпшілігі – 73%   Ресейден келген. Қазақстан 8% кибершабуылмен екінші, ал Беларусь 7 пайызбен үшінші орында. 
Қазақстандағы ең көп шабуылдар бұқаралық ақпарат құралдарына бағытталған – 19%, мемлекеттік мекемелер мен қаржы ұйымдары шабуылдардың әрқайсысында 12%, ал телекоммуникация компаниялары – 7%.

2 қыркүйек 
БАҚ (Қостанай облысы)
Қостанай облысының ТЖД БАҚ өкілдеріне жалған пошта сілтемелері туралы ескертті
Қостанай облысы Төтенше жағдайлар департаментінің ресми өкілі Аязбек Ысқақов жергілікті БАҚ өкілдеріне департамент қызметкерлерінің деректерін пайдалануға байланысты алаяқтық әрекеттері туралы ескерту жасады.
Оның айтуынша, өзін төтенше жағдайлар қызметінің қызметкері ретінде таныстырған белгісіз тұлғалар мессенджерлер арқылы ақылы негізде өрт-техникалық бойынша оқудан өту қажеттігі туралы жалған хабарламалар жіберу жағдайлары жиілеп кеткен.
Ысқақов Қостанай облысы Төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері мұндай курстарды өткізбейтінін және оқуға ақы алмайтынын айтты. Ол азаматтарды абай болуға, күдікті сілтемелерді баспауға және белгісіз тұлғаларға ақша аудармауға шақырды, себебі бұл алаяқтыққа әкелуі мүмкін.
Департамент өкілі «Тек ресми ақпарат көздеріне сеніңіз және қырағы болыңыз!» – деді.

3 қыркүйек 
Қоғам (Қостанай облысы) 
Қостанай облысында алаяқтар әкімдік қызметкерлерінің атынан хабарлама жіберуде
3 қыркүйекте Қостанай облысы әкімінің баспасөз хатшысы Жұматай Кәкімжанов өңір тұрғындарына алаяқтықтың өсуі туралы ескерту жасады. Қаскөйлер ақша қаражатын ұрлау мақсатында облыс әкімдігі өкілдерінің, соның ішінде әкімнің атынан әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде жалған аккаунт ашады.
Кәкімжанов: «Өңірдің барлық тұрғындарын қырағы болуға шақырамыз. Күмәнді сілтемелерге өтпеңіз, тексерілмеген аккаунтқа сенбеңіз және олардың сұраулары бойынша ешқандай жағдайда ақша аудармаңыз. Күдік туындаған жағдайда құқық қорғау органдарына хабарласыңыз», - деді.

4 қыркүйек
Қоғам (Солтүстік Қазақстан облысы)
Солтүстік Қазақстан облысында алаяқтар сот төрағасының атынан жалған аккаунт ашқан
Солтүстік Қазақстан облысы облыстық сотының баспасөз қызметі сот төрағасы Ербол Жанғазиннің аты-жөні мен суреті арқылы жасалған WhatsApp желісіндегі жалған аккаунтқа қатысты алаяқтық схеманы хабарлады. Белгісіз нөмірді пайдаланған алаяқтар адамдардың жеке мәліметтерін алу мақсатында жалған ақпарат таратқан.
Сот бұл нөмірдің Жанғазиндікі еместігін айтып, хабарламаларға сенбеуге, оларға жауап бермеуге және күдікті сілтемелерді баспауға шақырады.

1 қыркүйек
ҚазТАГ (Павлодар) 
Павлодар педагогикалық университеті ҚазТАГ тілшісінің профессорының лауазымын төмендету туралы сұрағына жауап бермеді
ҚазТАГ ақпараттық агенттігінің тілшісі Павлодар педагогикалық университетінің профессоры Елена Лихманның зейнеткерлікке шығуына сегіз ай қалғанда қызметінен төмендетілген жағдай туралы материал дайындады. Университетте 32 жылдан астам жұмыс істеген, оның соңғы бес жылында профессор болған Личманның айтуынша, университет басшылығы Scopus журналында екі мақаласының болмауына байланысты оны оқытушылық дәрежесінен төмендету туралы шешім қабылдаған.
Профессор жұмысы баспаға ұсынылғанын, бірақ саяси жағдай процесті кешіктіргенін түсіндірді. Ол университеттен «Коксон» журналдарында жарияланған алты мақаланы есепке алуды сұрады, бұл біліктілік талаптарынан асып кетті, бірақ есепке алынбады. Личман көп жылғы еңбегін, PhD дәрежесін және көптеген түлектерді табысты тәрбиелегенін екі мақаланың жоқтығынан ғана сызып тастамақ екенін айтады.
Профессор педагогтардың еңбек құқықтарын қорғау туралы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев пен Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбекке жүгінді. ҚазТАГ редакциясы Павлодар Білім басқармасының баспасөз қызметіне сауал жолдады, бірақ жауап  жоқ.

4 қыркүйек 
«Азаттық радиосы», Ratel.kz (Алматы қ.)
Антикор Алматы облысы Іле ауданы әкімінің ұсталуының мән-жайын айтпады
Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы комитеті Алматы облысы Іле ауданының әкімі Бағдат Қарасаевты лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланды және бизнеске заңсыз қатысты деген күдікпен ұстады. Ұсталғаны туралы Антикордың ресми өкілі Данияр Бегайдаров Азаттыққа берген сұхбатында хабарлады. 
Істің мән-жайы әлі айтылған жоқ. Алайда, бұқаралық ақпарат құралдарында тексеру прокуратурамен бірлесіп жүргізілгені және жергілікті қоқыс полигонының жұмысымен байланысты болуы мүмкін екендігі туралы расталмаған ақпарат пайда болды. Қазіргі уақытта Қарасаев өкілдерінен ресми түсініктемелер айтылған жоқ.
Ratel.kz тілшілері облыстық прокуратурадан толық ақпарат ала алды:
«Алматы облысының прокуратурасы мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі Іле ауданында орналасқан қоқыс полигонының қызметін бірлесіп тексеруді аяқтады. Жедел-іздестіру іс-шараларының нәтижесінде 2024 жылғы 3 қыркүйекте әкім Қарасаев сыбайлас жемқорлық қызметіне күдік бойынша ҚР ҚПК-нің 128-131-баптары негізінде ұсталды. Оған кәсіпкерлік қызметке заңсыз қатысқаны, лауазымдық өкілеттігін асыра пайдаланғаны және теріс пайдаланғаны үшін айып тағылды». 
Бұған дейін Бағдат Қарасаевтың туыстары мен олардың адвокаттары Ratel.kz интернет-басылымының тілшісіне «оны сотта сүйреп апарамыз» деп қорқытты, сотқа дейінгі шағымдарын жазған болатын. Қорқытулар блогер және азаматтық белсенді Санжар Боқаевтың кейбір мәлімдемелерінен алынған үзінділерге негізделген. Ол өз фильмдерінде ұсталған әкімді сыбайлас жемқорлық пен туыстарының баюын әшкерелген. 

4 қыркүйек 
БАҚ (Астана қ.)
Журналистердің Парламенттегі депутаттарға қолдары жетпей қалды 
4 қыркүйекте журналист Жәния Уранқаева әлеуметтік желіде Қазақстан Мәжілісі ғимаратында баспасөз үшін жаңа шектеулер туралы ақпаратпен бөлісті. Оның айтуынша, мәжіліс залы төмендегі қабатқа ауыстырылды, бұл халық қалаулыларымен кездесуді қиындатады. 
«Міне, біз қорыққан нәрсе болды. Мәжіліс төменгі қабаттағы залға түсірілді, онда көптеген есіктер бар, сол арқылы барлығы қашып кетеді. Спикер Қошановты тек экраннан көреміз. Операторлар да залда түсіру мүмкіндігінен айырылды», - деп жазды Уранқаева. 
Бұл оқиға журналистер арасында алаңдаушылық туғызды, үкіметтің министрлерге баспасөз өкілдерінің қол жетімділігін шектеп, күзетті күшейтіп, журналистерді тек онлайн режимінде бақылай алатын бөлек бөлмеге көшірді.
 

2 қыркүйек
Берік Жағыпаров, блогер (Астана қ.)
Азаматтық белсенді Берік Жағыпаров жалған ақпарат таратқаны үшін айыпталуда
2 қыркүйекте азаматтық белсенді Берік Жағыпаровтың сот отырысы өтті. Оған Facebook-те Ұлытау облысының футбол командасының премиум қоры туралы жалған ақпарат таратты деген айып тағылып отыр. Жағыпаров өзінің кінәсіздігін алға тартып, тағылған айыпты оның сыбайлас жемқорлыққа қарсы белсенді күресімен байланыстырады. Бұл соңғы уақытта оған қарсы екінші іс. Біріншісі айыппұлмен аяқталған еді.
Белсенді бұл айыптар оның сөз бостандығын шектеуге бағытталғанын және оның қоғамдық қызметіне жауап екенін алға тартады. Бұған дейін құқық қорғаушылар мен қазақстандық БАҚ Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің 456-2-бабына алаңдаушылық білдіріп, оны Қазақстандағы сөз бостандығына қауіп төндіруі мүмкін деп сынаған болатын.

2 қыркүйек
Матрица.kz (Алматы)
Сот бұқаралық ақпарат құралдарына қарсы ар намыс пен абыройды қорғау туралы шешімді күшінде қалдырды
2 қыркүйекте Алматы қалалық соты Бостандық аудандық сотының 2024 жылғы 24 сәуірдегі ерлі-зайыптылардың талабы бойынша А.Құрманғожина мен Хамириан Х. М. төрт БАҚ-қа halyq Uni Media, Матрица KZ, Politic Media және Qazaq Today қарсы шешімін өзгеріссіз қалдырды.
Сотқа шағымдануға 2022 жылдың 26 ​​шілдесіндегі Azattyq Rýhy сайтындағы мақаланың қайта басылуы себеп болды, онда Иран азаматы экс-президенттің ағасымен байланысын пайдаланып, жүзге жуық кәсіпкерді мүлкінен айырған.
Бірінші сатыдағы сот талап арызды ішінара қанағаттандырып, Матрица.kz сайтын теріске шығаруды жариялауды міндеттеп, Хамириан Х.М-ға моральдық зиян үшін 200 мың теңге және сот шығындары үшін 125 мың теңге өтемақы өндірілді. Алайда Құрманғожинаның талабы қабылданбады.
Жауапкерлер шешімге қарсылық білдірмек болған, бірақ олардың шағымдары қанағаттандырусыз қалды. 

3 қыркүйек
Сандуғаш Дүйсенова, Orda.kz (Алматы қ.)
Адвокат өзінің қорғаушысы туралы мақаланы жоққа шығаруды және басылымның кешірім сұрауын талап етті
Адвокат Г. А. Сеитова «ORDA» басылымының бас редакторына арыз жолдап, өзінің қорғалушысы Тимур Жұматайұлы Сағандықовтың құқықтары үшін наразылық білдірді. Оған 2024 жылғы 26 тамызда журналист Сандуғаш Дүйсенованың жариялаған материалы себеп болды, онда қылмыстық істің егжей-тегжейлері, оның ішінде қатысушыларды ұстау және тергеу іс-шаралары талқыланды. Мақалада Сағандықовтың есімі көрсетілген және ол сотталғандарға қысым көрсетіп, қарызға кіргізді деп мәлімделген.
Адвокат тілшінің сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысы туралы Қазақстан заңнамасында тыйым салынған ақпаратты жариялап, заңды бұзғанын айтады. Сонымен қатар, Сағандықовтың жеке өміріне қол сұғылмаушылық құқығы мен кінәсіздік презумпциясы бұзылды, өйткені айыпты сот растамаған.
Сейітова Г.А. басылымның теріске шығаруын және қорғалушысынан ресми кешірім сұрауын талап етті.

2 қыркүйек
«Наша Газета» (Қостанай)
СОБР қызметкері деректерін «Наша газета» сайтынан алып тастауды талап етеді
СОБР қызметкері Талғат Жанғалиев «НГ» редакциясына 2017 жылы басылымның сайтында жарияланған «жеке деректерді жою немесе иесіздендіру» талабымен хабарласқан. Ол «Дербес деректер туралы» Заңға, атап айтқанда 3 б. 24 тармаққа сілтеме жасайды. Бұл деректерді жинау және өңдеу кезінде заң бұзушылықтар анықталған жағдайда бұғаттауды талап етуге мүмкіндік береді.
Әңгіме 2017 жылғы 9 қазандағы «Костанайский СОБРовец получил 2,5 года лишения свободы за попытку мошенничества и подстрекательство к взятке» деген тақырыптағы мақала туралы болып отыр. Материалда жер телімімен алаяқтық жасады және пара алуға шақырды деп айыпталған Жанғалиевтің соты туралы баяндалады.
Редакция мақаланың заңға қайшы келмейтінін алға тартып, адвокаттың жауабын дайындап жатыр, өйткені деректер ашық сот талқылауы аясында алынған, бұл басылымды дербес деректер туралы заң бойынша жауапкершіліктен босатады.
 

29 тамыз 
Қоғам (Қазақстан)
ҚР Денсаулық сақтау министрлігі папилломавирусы вакцинасына қарсы жалған істі құқық қорғау органдарына берді
Қазақстан денсаулық сақтау министрлігі құқық қорғау органдарына адам папилломавирусына қарсы вакцина туралы жалған ақпараттың таралуына байланысты тергеу жүргізу туралы сұрау салды. Соңғы апталарда вакцинаның бедеулікті тудыратыны туралы жалған ақпарат таралуда, бұл дәрігерлер мен мамандардың алаңдаушылығын тудырды.
Қоғамдық денсаулық сақтау комитеті көптеген зерттеулер, соның ішінде Қазақстан аумағында жүргізілген зерттеулер бұл алып қашпа сөзді толығымен жоққа шығарды. Сарапшылардың пікірінше, папилломавирусы вакцинациясынан өткен әйелдер вакцинаны алмағандарға қарағанда репродуктивті денсаулықтың жақсы нәтижелерін көрсетеді. Айтуынша, зерттеулер егу мен бедеулік, аналық бездің сарқылу синдромы немесе басқа ұрпақты болу жүйесінің проблемалары сияқты бұзылулар арасында ешқандай байланыс таппады.
Денсаулық сақтау министрлігі вакцинаның қауіпсіздігі мен тиімділігінің жоғары деңгейіне назар аударды, бұл әлемдік және қазақстандық зерттеулермен расталады. Папилломавирусы вакцинасы әйелдердің денсаулығына оң әсер етеді, оларды вирус тудыратын аурулардан қорғайды.
Жалған ақпараттың кең таралуына байланысты іс материалдары жалған ақпарат таратушылардың іс-әрекеттерін құқықтық бағалау үшін құқық қорғау органдарына берілді.

29 тамыз
Блогосфера (Алматы) 
Алматылық әйел балаға қатысты пранк үшін блогерлердің үстінен шағым түсірді
Бір топ блогер ұйымдастырған пранктің құрбаны болған Алматы тұрғыны полицияға хабарласқан. Оның айтуынша, 28 тамызда кешке тапсырысты жеткізіп беріп жатқанда, бір топ жігіт «әкесін» ұрып-соғып жатқанын айтып, оған бір кішкентай қыз жүгіріп келіп көмек сұраған.
Кейін белгілі болғандай, бұл блогерлер Алмасбек Батыров, Әділет Қуаныш, Омар Хакімбаев және басқалар ұйымдастырып, баланы видео түсіру үшін пайдаланған.
Аты-жөнін айтқысы келмеген әйел оқиғаға байланысты қатты күйзеліске түскен. Ол бастапқыда «ұрып жатқанын» видеоға түсіре бастады, қызды құшақтап, полиция шақырмақ болды. 
Әйел блогерлердің әрекеті өзіне де, пранкке қатысқан балаға да моральдық зиян келтіргенін айтып, полицияға арызданған.

30 тамыз
Қоғам (Қазақстан)
Денсаулық сақтау министрлігі Астана әуежайында жолаушыдан маймыл шешегі анықталды деген қауесетті жоққа шығарды
Қазақстанның Денсаулық сақтау министрлігі Астана әуежайында жолаушыдан маймыл шешегі анықталды деген қауесетті жоққа шығарды. Дүрбелең тудырған видео қауіпті инфекцияға дайындық жаттығулары кезінде түсірілген деп хабарлайды Orda.kz.
Денсаулық сақтау министрлігі қазіргі таңда Қазақстанда маймыл шешегінің бірде-бір жағдайы тіркелмегенін, сонымен қатар ел шекарасында санитарлық-карантиндік бақылау күшейтілгенін мәлімдеді. Жалған ақпарат таратқаны туралы материалдар жалған ақпарат таратқан тұлғалардың әрекетін бағалау үшін құқық қорғау органдарына берілді.

3 қыркүйек 
Қоғам (ШҚО)
ШҚО билігі журналистердің араласуынан кейін Риддер ЖЭО қызметкерлеріне ұсталған жалақысын төлеуге уәде берді
Orda.kz сайтында жалақының кешігуі туралы материал жарияланғаннан кейін Шығыс Қазақстан облысының билігі Риддер ЖЭО қызметкерлеріне берешекті төлеуге уәде берді. 2 қыркүйекте басылым станцияның 222 қызметкері шілде айындағы жалақыны, сондай-ақ пайдаланылмаған демалыс үшін есеп айырысу төлемдерін алмағанын хабарлады. «Водоканал» директоры Константин Хан қаражат тапшылығына байланысты төлемдер тек қазан айының соңына дейін төленетінін айтты. Алайда, журналистер мен облыс әкімінің араласуынан кейін төлемдер 3 қыркүйекте басталып, 8 қыркүйекке дейін төленді.

4 қыркүйек
Блогосфера (Қазақстан)
Қазақстандық танымал блогерлер БАҚ ретінде тіркелді
Арман Юсупов, Бейбіт Әлібеков, Карина Оксукпаева және Жеңіс Омаров сияқты қазақстандық блогерлер мен вайнерлер өз аккаунттарын БАҚ ретінде тіркеді. Цифрлық контент авторлары жаңа талаптарға сай болу үшін бас редакторлар мен журналистерді қайта даярлауға мәжбүр. Олардың БАҚ атаулары әлеуметтік желідегі аккаунттарының логиндерімен бірдей.
BES.media Арман Юсупов, Карина Оксукпаева және Жеңіс Омаровқа түсініктеме беруді сұрады. Алғашқы екеуінің менеджері Ирина «БАҚ-қа ауысу - бұл ашып айта алмайтын ішкі саясат» деді. Вайнер Жеңіс Омаров түсініктеме беруден бас тартты.
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі БАҚ сертификатын алу үшін интернет-ресурста бірегей домендік атау болуы және Қазақстан аумағында орналасуы керек екенін түсіндірді. YouTube, Instagram және Telegram желілеріндегі аккаунттарды медиа ретінде тіркеуге болмайды, өйткені олардың инфрақұрылымы шетелде орналасқан. Министрліктің хабарлауынша, аталған блогерлердің ешқайсысында ресми тіркелген интернет-басылымдар жоқ.

 6 қыркүйек
БАҚ (Алматы)
ProTenge журналистері Алматыда мемлекеттік ақпараттық тапсырыстарды орналастырудың даулы тәжірибесін анықтады
Мемлекеттік бюджеттің жұмсалуын бақылайтын ProTenge жобасының журналистері бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік ақпараттық тапсырыстарды орналастырудың даулы тәжірибесін анықтады. 
Зерттеу мәліметінше, әкімдікке қарасты мемлекеттік ұйым мердігермен 100 миллион теңгеден астам сомаға келісім-шарт жасасқан. Техникалық тапсырмада мердігер ақпараттық платформаларда «PR», «R» немесе «Жарнама» сияқты жарнамалық сипатын көрсететін ешқандай белгілері жоқ материалдарды орналастыруға міндетті екенін көрсетеді. 
Келісім-шартта 24 БАҚ-тың тізімі бар материалдардың бағасы көрсетілген. Мысалы, «Еуразия бірінші арнасында» бір сюжеттің құны 2,4 миллион теңге, ал Nur.kz сайтында бір материалды орналастыру 1,3 миллион теңге тұрады, бұл ақпараттық БАҚ арасындағы ең қымбат баға болып табылады. 

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі 
«Жарнама туралы» Заңның 3-бабының 1) тармағына сәйкес әлеуметтік жарнамаға мемлекеттің мүддесін қамтамасыз етуге бағытталған ақпараттар да жатады. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2024 жылғы 16 ақпандағы № 59-НК бұйрығымен бекітілген Интернеттегі жарнаманы таңбалау қағидаларының 6-тармағының 3) тармағына сәйкес әлеуметтік жарнама таңбалауға жатпайды. 
Айта кетейік, «Интернет-платформалар және интернет-жарнама туралы» Заңның 19-бабының 1-тармағында: «Онлайн-жарнама сәйкестендірілуі және таңбалануы тиіс» деп анық жазылған. Заң ешқандай ерекшеліктерді қарастырмайды. Заң сондай-ақ уәкілетті органға (Мәдениет және ақпарат министрлігі) өз қалауы бойынша интернеттегі жарнаманың жекелеген түрлерін таңбалаудан толығымен босату құқығын бермейді. 
Осылайша, Интернеттегі жарнаманы таңбалау қағидаларының (заңнама) 6-тармағы мен «Интернет-платформалар және интернет-жарнама туралы» Заңның 19-бабының 1-тармағының арасында қайшылық бар. «Құқықтық актілер туралы» Заңның 12-бабының 1-тармағына сәйкес әртүрлі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің нормаларында қайшылықтар болған жағдайда, жоғары тұрған деңгейдегі актінің нормалары қолданылады.