31 қаңтар
«МИА «КазТАГ» ЖШС, «OrdaMedia.kz» ЖШС,
«Телевидение г.Астана» ЖШС (Астана)
«Синегор.кз» ЖСШ (Ақмола облысы)
ҚазТАГ мақаланы жоюға міндеттелді. Қалған жауапкерлерге қатысты арыз кері қайтарылды
2024 жылы Астанада Разия мен Алтынбек Тоқбаевтардың бірқатар бұқаралық ақпарат құралдары мен кәсіпкер Руслан Шәкеновке ар-намысын, абыройын және іскерлік беделін қорғау туралы шағымы қаралды. Оған «Ақбұлақ-Агро» ЖШС құрылтайшыларының бірі Шәкеновтің 2024 жылғы 19 сәуірде Ұлттық баспасөз клубында өткен баспасөз мәслихатынан жазылған мақала себеп болды. Ол бизнес төңірегіндегі корпоративтік қақтығыс туралы айтты, ал ақпаратта, шағымданушылардың айтуынша, шындыққа жанаспайтын және ар-намысты қорлайтын ақпарат бар.
Талапкерлер жауапкерлерді ақпаратты теріске шығаруды міндеттеуді және талапкерлердің моральдық шығынын өтеу үшін әр жауапкерден 400 мың теңге өндіруді талап етуде.
Істі қарау барысында даулы мәтінге екі зерттеу жүргізілді.
Бірінші сатыдағы сот шешімінің дәлелдеу бөлігінде: «...Сарапшы мен маманның қорытындысы негізінде «МИА КазТАГ» ЖШС-не, сондай-ақ «Телевидение г.Астана» ЖШС-не тиесілі интернет-беттерде жарияланған видеожазбаларда талапкерлерге қатысты мәлімдеме түріндегі жағымсыз теріс ақпарат бар», - делінген.
2024 жылғы 10 қыркүйекте Астана қаласының азаматтық істер жөніндегі ауданаралық соты талап арыздарды ішінара қанағаттандырды.
- «ҚазТАГ» ХАА. Сот «Бизнесмен: Справедливый Казахстан – НЕ для всех и НЕ для каждого. Сейчас или навсегда?» мақаласының үзінділері шындыққа жанаспайтынын және Разия Тоқбаеваның ар-намысына, абыройы мен беделіне нұқсан келтіретінін анықтады.
Сот ҚазТАГ агенттігін «теріс сипаттайтын ақпаратты» алып тастауды және жоққа шығаруды, сондай-ақ Тоқбаеваға моральдық шығын ретінде 200000 теңге төлеуге міндеттеді. Сондай-ақ сот өкілінің соттағы көмегінің шығыны үшін талапкердің пайдасына ақпараттық агенттіктен 100 мың теңге өндіру туралы шешім шығарды.
- «Астана» ТК. Сот Руслан Шәкеновтің 2024 жылдың 19 сәуірінде өткен баспасөз мәслихатында айтқан сөздерін шындыққа жанаспайтын және екі талапкердің де ар-намысына нұқсан келтіретін сөздер деп тапты. Сөз үзіндісінің видеожазбасын жариялаған «Астана» телеарнасы мен Р.Шәкенов «теріс сипаттайтын деректерді» алып тастап, теріске шығаруы керек.
Сот Шәкеновтің өзін талап қоюшылардың әрқайсысына 200 000 теңгеден төлеуге міндеттеді.
Апелляциялық сот 18 желтоқсанда ауданаралық соттың шешімін өзгертті. Алқа «Астана» телеарнасына қойылған талаптарды қанағаттандыру бөлігінде сот шешімін бұзып, талапты қанағаттандырудан бас тартатын жаңа шешім шығарды. Телеарнаға қойылған талаптан бас тартуға байланысты Астана қалалық соты да кәсіпкер Р.Шәкеновке теріске шығару және моральдық шығынды өтеу туралы талаптан бас тартты.
Сот үкімінің қалған бөлігі өзгеріссіз қалдырылды. «ҚазТАГ» ХАА-нің апелляциялық шағымы қанағаттандырылмады.
ҚазТАГ сот шешімін құқықтық нонсенс деп санайды: «Шәкеновтің баспасөз мәслихатында айтқан және тек олар ҚазТАГ материалында айтылған барлық мәлімдемелер ақыр соңында Шәкеновтың өзіне қатысты рас болып шықты, ұсынылған ақпаратты теріске шығаруды талап ететін сот актісі жоқ, сондықтан бұқаралық ақпарат құралдарынан бұл жайтты жоққа шығаруды талап ету құқықтық нонсенс».
«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
Шешімнің қарар бөлігінде сот «ҚазТАГ» ХАА-нен алып тастауға және теріске шығаруға міндеттеген нақты «теріс сипаттайтын мәліметтер» келтірілмейді, бұл Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 1992 жылғы 18 желтоқсандағы N6 «Сот практикасында жеке және заңды тұлғалардың ар-намысын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау туралы заңнаманы қолдану туралы» нормативтік қаулысының 12-тармағына тікелей қайшы келеді. (сот талап-арызды қанағаттандырған кезде шешімнің қарар бөлігінде қандай нақты нұқсан келтіретін мәліметтер шындыққа сәйкес келмейді деп танылғанын көрсетуге міндетті).
Сот «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңның 26–бабы (қазіргі уақытта- «Масс-медиа туралы» Заңның 68-бабы) негізінде шындыққа сәйкес келмейтін мәліметтерді таратқаны үшін бұқаралық ақпарат құралдарын Жауапкершіліктен заңды түрде босатты, өйткені БАҚ Руслан Шакеновтың баспасөз конференциясында ресми сөйлеген сөздерін таратты.
Бұл ретте сот «ҚазТАГ» ХАА заңның осы нормасы негізінде жауапкершіліктен босатқан жоқ, оның материалында Руслан Шакеновтың ресми сөзінен тек сөзбе-сөз сөздер келтірілген. Кем дегенде, бірінші немесе апелляциялық сот басқаша анықтай алмады. Осылайша, барлығының заң мен сот алдындағы теңдігі туралы негізгі конституциялық қағидаттардың бірі бұзылды (Конституцияның 14-бабы және АІЖК-нің 13-бабы).
3 ақпан
Кирилл Бердецкий, Taraznews.kz (Тараз)
Тараз сотында Taraznews.kz модераторына шағым бойынша сараптама тағайындалды
3 ақпанда Тараз қалалық соты Тараз тұрғынының Instagramдағы Taraznews.kz паблигінің модераторы Кирилл Бердецкийге берген талабы бойынша сот психологиялық-филологиялық сараптама тағайындады.
Сарапшылар жазбада талапкер туралы теріс ақпарат бар-жоғын, қандай нақты мәлімдемелер жала жабу болуы мүмкін екенін және бағыты қандай екенін анықтауы керек. Сараптаманы ҚР Әділет министрлігінің Сот сараптамасы орталығы жүргізеді.
Еске сала кетейік, сотқа арыз 2023 жылдың қарашасында берілген. Оған себеп 15 қазанда Тараздағы супермаркеттердің бірінде болған оқиғаны сипаттайтын «Покупатели обнаружили гвоздь в слоеной булочке» деген тақырыптағы жазба болды. Талапкер паблик өзіне және «Фрикан» дүкеніне қатысты жалған және жала жабатын ақпарат таратқан деп санайды.
Арызда жазбаның «Инцидент произошел в конце прошлого года, все в том же скандальном супермаркете областного центра. По недостоверной информации, во избежание конфликта, ситуацию разрешила сумма в 50 тысяч тенге от руководства ТОО «KAAN» деген үзіндісі келтірілген.
Сонымен қатар, талапкер өз бейнесін қорғау құқығының бұзылғанын айтты, өйткені постта әкесі екеуі түсірілген видеоролик жарияланған.
Ол:
- жарияланған ақпаратты сенімсіз және беделін түсіретін деп тануды;
- видеороликті жоюды және теріске шығаруға міндеттеуді;
- Кирилл Бердецкийден моральдық зиян ретінде 500 мың теңге өндіруді;
- соттағы өкілге жұмсалған 300 мың теңгені өтеп беруді талап етіп отыр.
