17 қаңтар
Темірлан Еңсебек, QazNews24 (Алматы)
Сатиралық пабликтің авторы ұлтаралық араздықты қоздырды деген күдікке ілінді
Қаңтардың 17-сі күні кешке «Оян, Qazaqstan» қозғалысы Instagram-дағы QazNews24 сатиралық пабликтің авторы Темірлан Еңсебектің үйінде тінту жүргізіліп, кейін оның ұсталғаны туралы хабарлады.
Болжам бойынша, қамауға алу ресейлік журналист Тина Канделакидің Қазақстандағы «орыс тіліне қысым жасау» туралы мәлімдемесіне жауап ретінде 2024 жылы жарияланған жазбамен байланысты. Оның бұл сөзіне Қазақстан Республикасындағы бірнеше теміржол вокзалдарының атауын өзгерту түрткі болды.
Алматы полиция департаментінің баспасөз қызметі «Азаттық» радиосының ұстау және тінту себептері туралы сауалына қазір Алматы полициясының тергеу басқармасы «әлеуметтік желіде жариялау арқылы ұлтаралық араздықты қоздыру» туралы қылмыстық істі тергеп жатқанын хабарлады. Осы қылмыстық құқық бұзушылықты жасады деген күдікпен пабликтің авторы ұсталып, уақытша ұстау изоляторына қамалғанын хабарлаған.
Еңсебектің адвокаты Жанара Балғабаеваның айтуынша, 2024 жылдың сәуірінде басталған тергеу ҚР Қылмыстық кодексінің 174-бабының 1-бөлігі бойынша жүргізіліп, пабликтің авторы 72 сағатқа қамауға алынды, кейін тергеу соты бұлтартпау шарасын қарастырады. Құқық қорғау органы қызметкерінің хабарламасы бойынша сотқа дейінгі тергеу басталды.
Еңсебектің адвокаты Пятое январяTelegram арнасына: «Сатиралық пабликтің әкімшісі Темірлан Еңсебек Тина Канделаки туралы жазбасы үшін (мұнда пабликке тән сатиралық жазбада қазақ рэперлері Канделакиге және басқа да ресейлік насихатшыларға жауап жазып, кірістерін УҚК жіберуге уәде береді), сонымен бірге жазбада қолданылған аудио трек үшін ғана қамауға алынды. Әңгіме Еңсебектің досы Мария Кочнева өткен жылы он күндік әкімшілік қамауға алынған «Йоу, орыстар» әні туралы болып отыр», - деді.
18 қаңтарда Алматының тергеу соты Темірлан Еңсебекті екі ай мерзімге қамауға алуға санкция берді.
Еңсебек қамауға алынғаннан кейін оны қолдау мақсатында Алматыда және басқа қалаларда жалғыз адамдық пикеттер өтті. Артынша пикетке шыққандар митинг туралы заңды бұзғаны үшін айыппұл немесе әкімшілік қамауға алынды.
Tengrinews.kz 21 қаңтарда Алматы полиция департаменті бұл істің қозғалуының сатиралық жазбаға қатысы жоқ екенін хабарлады, - деп хабарлайды.
«Себебі басқа: ол бүкіл этнос өкілдерін қорлау арқылы, ұлтаралық араздықты қоздырудың айқын белгілері бар материалды орналастырды», - деп түсіндірді. ПД қазіргі уақытта тергеу әннің авторларын анықтап жатқанын айтты.
20 қаңтар
Темірлан Еңсебек, QazNews24 (Алматы)
Араздықты қоздыру бабына сәйкес ескіру мерзімі белгіленуі тиіс – «Әділ сөз»
«Әділ сөз» сөз бостандығын қорғау қорының президенті Қарлығаш Жаманқұлова ҚазТАГ агенттігіне Темірлан Еңсебекті айыптауға қатысты жағдайға түсініктеме берді. Оның пікірінше, ҚР Қылмыстық кодексінің 174-бабына (араздық тудыру) сәйкес ескіру мерзімі белгіленуі керек.
ҚазТАГ редакциясына «Әділ сөз» президенті Қарлығаш Жаманқұлова: «Бірінші бөлімде алаңдататын нәрсе - авторлық пен таратудың айырмашылығы туралы мәселе. Бұл нақты әнді таратуға қатысты бірінші жағдай емес екенін ескерсек, неге бұл контенттің өзін таратуға тыйым салынбаған?
Екінші мәселе – бұл іс бойынша бізде жоқ және ҚР Қылмыстық кодексінің 174-бабына сәйкес теориялық тұрғыдан болуы тиіс ескіру мерзімі. Өйткені, егер біз араздық тудыратын іспен айналысатын болсақ (яғни, сол немесе басқа материал шыққан кезде «жалын шығуы керек» – ол қызу талқыланды, мұрағатта бар), 174-бап бойынша біздің нормативтік заңнамада белгіленген ескіру мерзімі болуы керек.
Ал қазір бізді алаңдатып отырған, қазір шешкіміз келетін үшінші мәселе, заңгерлер өз түсініктемелерін беруі керек. Сұрақ: жауапкершілік кімге жүктеледі контент авторына ма әлде контентті таратушыға ма?» деді.
23 қаңтар
Әлеуметтік желі (Қазақстан)
Мәдениет министрлігі Meta, TikTok, YouTube және ВКонтакте желілерінен жанжал тудыратын «Йоу, орыстар» трегін жоюды сұрады
Қазақстанның Мәдениет және ақпарат министрлігі Meta, TikTok, YouTube және ВКонтакте платформаларынан «Йоу, орыстар» деген шулы тректі алып тастауды сұрады. Orda.kz сайтының хабарлауынша, тректі жою туралы өтініште Instagram желісіндегі QazNews24 жалпыға қолжетімді парақшасындағы әннің үзіндісі бар жазба да бар.
Ведомствоның хабарлауынша, мониторинг нәтижелері бойынша трек немесе оның фрагменттері 22 интернет-ресурста, оның ішінде 12 рет TikTok сайтында, 8 рет YouTube желісінде және 2 рет ВКонтакте желісінде таратылған.
Orda.kz Мәдениет министрлігінің хабарламасына сілтеме жасап:«Қылмыстық іс қозғалғаннан кейін заңсыз контент жариялағандардың жеке басын анықтайды», - деп хабарлайды.
«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
Егер Қазақстан Республикасының аумағында таратылатын шетелдік масс-медиа өнімдерінде (оларға онлайн-платформалардың аккаунттары да жатады) Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келетін ақпарат болса, мұндай шетелдік масс-медиа өнімдері заңсыз деп танылуы мүмкін және оның ҚР аумағында таралуы тәртіппен шығарылған сот шешімі бойынша тоқтатылуы мүмкін (АІЖК 48-тарауы).
Белгілі бір жағдайларда ақпараттандыру объектілеріне қолжетімділікті уақытша тоқтата тұруды «Байланыс туралы» Заңның 41-1-бабына сәйкес мемлекеттік техникалық қызмет, байланыс операторлары және онлайн-платформалардың меншік иелері бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы уәкілетті органның немесе ұлттық қауіпсіздік органының (ҰҚК) нұсқауы негізінде жүзеге асыра алады.
Мәдениет және ақпарат министрлігінің өтініші және Қазақстан Республикасының заңдары негізінде онлайн-платформалардың контентті жоюы көзделмеген.
23 қаңтар
Дамир Кушеев, Руслан Каримов, блогерлер (Алматы)
Алматыда екі блогер бопсалау күдігімен ұсталды
ҚазТАГ қалалық полиция департаментінің (ПД) баспасөз қызметіне сілтеме жасап, Алматыда екі блогер бопсалау күдігімен ұсталды, деп хабарлайды.
Баспасөз қызметінің мәліметінше, блогерлер жәбірленуші кәсіпкердің өтініші бойынша ұсталған. Күдіктілер одан 8 млн.теңге бопсалап, әлеуметтік желіде арандатушылық материал жариялаймын деп қорқытқан. Сондай-ақ, ПД өкілдерінің айтуынша, олар жәбірленушіні сот шешімімен алуға тиіс 20 миллион теңгені талап етуден бас тартуға көндірмек болған.
«Қаскөйлер 10 миллион алғаннан кейін ұсталды», - деп хабарлады баспасөз қызметі.
ҚазТАГтың құқық қорғау органдарындағы дереккөзі ұсталған блогерлер Дамир Кушеев пен Руслан Каримов екенін хабарлады.
Ал, Orda.kz ақпарат көздері блогерлердің ұсталуын Дамир Көшеевтің Instagram желісіндегі жуырда жарияланған жазбасымен байланыстырады. Видеода ол колонияда жазасын өтеп жатқан белгілі кәсіпкер Бақтияр Блаевтың Land Cruiser көлігімен Алматыда емін-еркін жүріп-тұратынын мәлімдеген. Блогердің айтуынша, көптеген тұтқындар шынымен бостандықта, ал түрме «жатақханаға» айналған. Видеоны Руслан Каримов түсірген.
Orda.kz нақтылағандай, редакциялық ақпарат көздері Блаевтың артықшылығы туралы ақпарат оның бизнестегі бәсекелесінен келгенін айтады.
Ұсталған блогерлердің туыстары бопсалау айыбына күмәнданып отыр.
