2024 жылғы сәуірдің 11-і мен 18-і аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

13 сәуір.

Қоғам (Қазақстан)

Тоқаев су тасқынына байланысты Астана халықаралық форумын өткізбейтін болды

Қазақстанда бұрын-соңды болмаған су тасқынының салдарын жою және шардап шеккен халыққа көмек көрсету үшін Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2024 жылғы 13-14 маусымда өтетін Астана халықаралық форумын өткізбейтін болды.

Бұл туралы мемлекет басшысы X (Twitter) парақшасында хабарлады. Президент шараға шақырылған қатысушылар бұл шешімге түсіністікпен қарайды деген сенім білдірді. Астана халықаралық форумы 2025 жылы жұмысын қайта жалғастырады.

12 сәуір.

Қоғам (Қазақстан)

Вице-премьер су тасқыны кезіндегі фейктердің таралу жауапкершілігін еске салды

Үкіметтің баспасөз қызметі Премьер-Министрдің орынбасары, Су тасқынына қарсы іс-шараларды үйлестіру және су тасқынының зардаптарын жою жөніндегі республикалық штаб басшысының орынбасары Қанат Бозымбаев су тасқыны кезінде дүрбелең тудыратын жалған ақпарат таратқаны үшін қылмыстық жауапкершілікті еске салды, деп хабарлады.

Қанат Бозымбаевтың айтуынша, жалған материалдар қоғамда, әсіресе зардап шеккен аймақтарда жиі дүрбелең тудырады.

Қанат Бозымбаев: «Осындай жалған хабарламалардың немесе Төтенше жағдайларды жою штабының фейк аккаунттарының барлық авторларына ақпаратты жариялау жауапкершілігін ескерткім келеді. «Онлайн платформалар және интернет-жарнама туралы» заң бар, оған сәйкес пайдаланушылар жарияланған және таратылатын мазмұнның дұрыстығын тексеруге, жалған ақпаратты таратпауға, сондай-ақ мұндай ақпаратты және кез-келген заңсыз мазмұнды жоюға міндетті.

Тиісті құқық қорғау органдары қажетсіз жүйкені тоздыратын, жалған ақпаратты талдайды. Қазақстандықтарды алдаған кез-келген адам өз әрекетінің құнын міндетті түрде төлейді», деді.

13 сәуір.

Қоғам (Қазақстан)

Су тасқыны туралы жалған ақпарат таратудың 29 фактісін мәдениет және ақпарат министрлігі ақпарат алаңы мониторингі барысында анықтады

Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева қазақстандықтарға елдегі су тасқынына байланысты дұрыс емес ақпараттың таралуына байланысты жүгінді.

Министр: «Осы күрделі сәтте біз ақпаратты тарату кезінде үйлесімділік пен жауапкершілікті көрсетуіміз керек. Өкінішке орай, апаттар мен су тасқыны туралы жалған хабарлардың салдарынан құтқару және апаттық бригадалар уақытты босқа өткізген жағдайлар болды»,-деді.

Ақпарат саласына жүргізілген мониторинг барысында министрлік жалған және дұрыс емес ақпарат таратудың 29 фактісін анықтап, кейіннен уәкілетті органдар тарапынан теріске шығарылды.

Жалған ақпараттың басым бөлігі мессенджерлерде таралуына қатысты болды. Жалған ақпарат бөгеттердің, республикалық маңызы бар жолдардың бұзылуы, су қоймаларындағы, электр станцияларындағы және басқа да стратегиялық объектілердегі апаттар, ауыз судың ластануы, эвакуациялау орындары мен тәртібі, ақшалай қаражатты жинау және төлеуге қатысты.

Аида Балаева: «Бұл көрінеу жалған хабарламалардың барлығын мемлекеттік органдар жедел түрде теріске шығарды. Барлық анықталған заң бұзушылық фактілері бойынша материалдар құқық қорғау органдарына құқықтық баға беру, жедел-іздестіру және іс жүргізу шараларын қабылдау үшін жолданды», деді.

Министр қазақстандықтарды тек ресми және тексерілген ақпаратқа ғана сенуге, күмәнді фактілерді тексеруге, күмәнді хабарламаларды жібермеуге шақырды.

Аида Балаева БАҚ өкілдеріне су тасқынына қарсы және қалпына келтіру шараларын объективті түрде жариялағаны үшін алғыс білдіріп, тек сенімді ақпараттарды жариялауға шақырды.

17 сәуір.

Қоғам (Қазақстан)

Солтүстік Қазақстан облысында 3 күнде су тасқынынан зардап шеккендерге көмек сұраған 50 жалған жарнама анықталды

Солтүстік Қазақстан облысы ПД криминалдық полиция басқармасының бастығы Иван Теризиди МТРК арнасына берген сұхбатында 3 күннің ішінде облыстағы 6 чатта WhatsApp желісіндегі 50-ге жуық жалған хабарландыру анықталғанын айтты.

Иван Теризиди: «Көптеген адамдар су тасқынынан зардап шеккен адамдар көмек сұраған хабарландыруларды банк картасының нөмірімен көрді. Киберқылмыспен күрес бөлімінің қызметкерлері осындай хабарландыруларды тексереді: оларда көрсетілген адамдар шынайы ма, олар ақша аударуға ұсынылған шоттарға шынымен иелік ете ме? 3 күн ішінде 6 чатта 50-ге жуық жалған хабарландыру анықталды. Шамамен әрбір үшінші көмек сұраған хабарландыруды алаяқтар жариялаған. Хабарландырулар жойылды, олардың авторларының нөмірлері чаттарда бұғатталды», - деді.

Полицейлер адамдардан қаржылық мәселелерге қатысты кез-келген ақпараттың дұрыстығын тексеруді сұрайды.

16 сәуір.

БАҚ (Қазақстан)

Нұрсұлтан Назарбаев қоры ақпараттық манипуляцияға араласпайтынын мәлімдеді

Әлеуметтік желіде жарияланған ақпаратқа байланысты Нұрсұлтан Назарбаев Қоры мәлімдеме жасады.

«Қазақстандағы су тасқыны маусымының өтуіне байланысты шиеленіскен жағдайдың аясында кейбір әлеуметтік желілерде «Нұрсұлтан Назарбаев Қоры жүргізді деген болжам бойынша биліктің беделін түсіруге және қоғамдық-саяси жағдайды тұрақсыздандыруға бағытталған ақпараттық науқан» туралы ақпарат жарияланды.

Анонимді дереккөз жариялаған ақпаратты жекелеген БАҚ өкілдері де таратып, олар да негізсіз айып тақты», - делінген хабарламада.

Қор «бұл жарияланған мәлімдемелерде объективті және нақты негіз жоқ. Халықты шынайы және сенімді ақпаратпен қамтамасыз ету маңызды» дейді.

Мәлімдемеде Қор қызметі «саяси немесе ақпараттық-манипуляциялық сипатта емес», оның жұмысы «тек қана әлеуметтік жобалар мен азаматтық бастамаларды дамытуға, қазақстандық жастарды қолдауға және қайырымдылық көмек көрсетуге бағытталған» делінген.

17 сәуір.

БАҚ, әлеуметтік желілер (Қазақстан)

Мәжілісмендер фейк таратқандарды қатаң жазалауды сұрады

Zakon.kz тілшісі депутаттар су тасқыны кезінде жалған ақпарат таратқандарды қатаң жазалауды сұрайды. Олар өз ұсыныстарын Премьер-министр Олжас Бектеновтің атына жолдаған депутаттық сауалда айтты, деп хабарлайды.

Мәжіліс депутаты Сергей Пономарев бүгінде жиі таралатын жалған ақпарат ең өзекті мәселелерге қатысты екенін хабарлады: бөгеттердің бұзылуы және электр станцияларындағы апаттар, жолдардың бұзылуы, ауыз судың ластануы, орындар мен эвакуация процедуралары туралы жалған хабарламалар.

Депутаттардың пайымдауынша, үкімет шара қолданып, кең аудиториясы бар ашық пабликтерді, анонимді телеграм каналдарын қатаң жауапкершілікке тартуы керек; МАМ жалған жаңалықтарды қадағалап, түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, қажет болған

жағдайда фейк жаңалықтар жариялайтын сайттарды жабуы қажет. Сондай-ақ халық ақпарат алатын ақпараттық ресурстармен жұмысты күшейтуі қажет.

Сергей Пономарев: «Бұл мемлекеттік органдар ойлағаннан да күрделі ақпараттық соғыс», - деді.

13 сәуір.

Қоғам (Қазақстан)

Шетелдік ақпарат құралдары Бишімбаевтың сотын қайта трансляциялағысы келеді

Астана қаласы бойынша Сот әкімшілігі департаментінің басшысы Елдос Жұмақсанов өзінің Facebook парақшасында бұрынғы экономика министрі Қуандық Бишімбаевқа қатысты сот процесін жариялау туралы ақпарат жариялады. Бұл туралы ҚР Жоғарғы Сотының коммуникациялар бөлімінің басшысы Перизат Сәдуақас мәлім етті.

27 наурызда сот отырысы басталғаннан бері 9 сот отырысында 17 тікелей трансляция жүргізілді. Жалпы, тікелей эфирді қайта көрсету және БАҚ өкілдерінің қатысуы еш шектелмеді», - делінген хабарламада, «TengriNews-тың ресми аккаунттары бойынша жалпы қаралғандар саны 20 миллионнан асты, соттың YouTube аккаунттарында – 1,5 млн адам қарады.

Трансляцияның географиялық ауқымы кеңейіп келеді. Сот отырыстарының хабарларын АҚШ, Германия, Ұлыбритания, БАӘ, Түркия, Оңтүстік Корея, Ресей, Грузия, Молдова, Беларусь, Украина, Өзбекстан, Қырғызстан және т.б. елдердің тұрғындары көреді.

Перизат Сәдуақастың айтуынша, Жоғарғы сотқа шетелдік БАҚ өкілдерінен бұл сот отырысын өз елдерінде қайта трансляциялау туралы ұсыныстар түсіп жатыр. Қазіргі уақытта бұл мәселе қарастырылуда.

Бір реттік эфирге қосылудың рекордтық саны – 250 мың көрерменнің 58%-ын 25 пен 44 жас аралығындағы көрермендер құрайды. Сонымен қатар, талдауға сәйкес, аудиторияның 75 пайызы әйелдер.

12 сәуір.

Мемлекеттік БАҚ (Қазақстан)

Мәдениет және ақпарат министрлігі мемлекеттік БАҚ туралы қандай ақпарат жинау керектігін анықтайды

12 сәуірде АНҚ сайтында Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің «Ақпарат саласындағы әкімшілік деректерді жинауға арналған форманы бекіту туралы» бұйрығының жобасы жарияланды.

Бұйрық келесі формаларды бекітуді ұсынады:

- Мемлекеттік телеарналарда мемлекеттік тілде көрсетілетін телебағдарламалардың үлесі туралы ақпарат

- мемлекеттік БАҚ-тағы қазақтілді контенттің үлесі туралы ақпарат;

- Әзірленген анимациялық өнімдердің саны туралы ақпарат.

Ақпаратты тоқсан сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 5-іне дейін, жыл бойынша жиынтық жиынтықпен ұсыну.

Бұйрық жобасы қоғамда 2024 жылғы 26 сәуірге дейін талқыланады.

17 сәуір.

Мәжіліс «Масс-медиа туралы» заңды ЛГБТ туралы нормасыз және материалдардың ескіру мерзімі 1 жыл деп қабылдады

17 сәуірде парламент Мәжілісі «Масс-медиа туралы» заң жобасын екінші оқылымда және ілеспе түзетулерді қабылдады.

ҚР Парламентіне сілтеме жасай отырып zakon.kz бұқаралық ақпарат құралдары қызметкерлерінің құқықтарын қорғау шеңберінде құқықтардың бұзылуына байланысты БАҚ материалдарына қойылатын талап қою мерзімі енгізіледі, деп хабарлайды .Талқылау нәтижесінде материалдардың ескіру мерзімі үш жылдан бір жылға дейін қысқартылды.

Сондай-ақ құжатта журналистің кәсіби қызметіне құқықтық кепілдіктер белгіленіп, масс-медианың негізгі міндеттері нақтыланған.

Заң жобасынан баспасөз картасы туралы норма алынып тасталды, сондай-ақ «бұқаралық ақпарат», «діни телебағдарлама», «телерадио арнасын тіркеу туралы куәлік» ұғымдары алынып тасталды.

Заң жобасында «журналистердің ерекше мәртебесі» және «аккредиттеудің оңайлатылған рәсімі» ұғымдары енгізілсе, құжатта «журналистерді (БАҚ өкілдерін) аккредиттеу» және «БАҚ мониторингі» ұғымдары нақтыланады. Бұл ретте уәкілетті органға масс-медиаға мониторинг жүргізу құзыреті жүктеледі.

Сондай-ақ заң жобасынан дәстүрлі емес сексуалдық бағытты насихаттайтын бұқаралық ақпарат құралдарының қызметін тоқтата тұру/тоқтату туралы норма алынып тасталды.

Заң жобасының талаптарына сәйкес, 2025 жылдан бастап мемлекеттік тілдегі және отандық өндірістегі теле-, радиобағдарламалар олардың жалпы көлемінің кемінде 55 пайызын, 2027 жылдан бастап - 60 пайызын құрауы тиіс, ал шетелдік арналардың теле-, радиобағдарламаларын қайталап тарату 20-дан 10%-ға дейін төмендейді.

«Масс-медиа туралы» жаңа заң интернет-басылымдар мен ақпараттық агенттіктерді бірыңғай «онлайн басылым» ұғымына біріктіреді, ол БАҚ түрлерінің біріне айналады және заңға сәйкес тіркелуге жатады. Интернет-басылымның материалдарын оның атауы мен шыққан күнімен бірге алып жүру міндеті белгіленді. Сондай-ақ заң ақпарат агенттігінің хабарламалары мен материалдарын басқа БАҚ таратқан кезде міндетті түрде сілтеме жасауды белгілейді.

БАҚ сауалдарына жауап беру мерзімі бес жұмыс күніне дейін қысқартылды. Жауап, егер сұрау салудың өзінде өзгеше белгіленбесе, сұрау салу нысаны мен тілінде берілуі тиіс.

Журналистер ақпарат иесімен телефон арқылы, жазбаша немесе электрондық құжат нысанында ауызша сұрау салу арқылы байланысуға құқылы.

Сондай-ақ депутаттар БАҚ қызметін өзін-өзі реттеу мәселелері жөніндегі қоғамдық және кәсіби кеңестердің негізгі функциясы ретінде Журналистердің Әдеп кодексін әзірлеуді анықтауға бағытталған түзетулер енгізді.

Енді заң жобасы Парламент Сенатына жіберіледі.

17 сәуір.

Данияр Әділбеков (Астана)

Press.kz бас редакторы Данияр Әділбековке қатысты істің мән-жайын хабарлады

17 сәуірде Press.kz бас редакторы Кирилл Жданов Facebook желісінде Данияр Әділбековтің ұсталуына қатысты қазіргі жағдай туралы хабарлап, журналистің әріптестері мен құқық қорғаушыларға жазған мәлімдемесін жариялады.

Энергетика вице-министрі Ерлан Ақкенженовтың арызы бойынша көрінеу жалған сөз тарату (ҚР ҚК 419-бабының 3-бөлігі) бойынша тергеу басталды. Әділбеков жариялаған мақалада сыбайлас жемқорлыққа қатысты «шетелдік инвесторлардың көптеген өтініштеріне» назар аударуға шақырған. Әділбеков ел президентінің атына жолдаған бұл хат e-otinish порталында жарияланғанын айтады.

«Ерлан Ақкенженовке қатысты бұл қасақана жалған айыптау екенін растау үшін тексеру болды ма? Мен оның үстінен құқық қорғау органдарына арыз жазған жоқпын, тек құзырлы органдарды тексеріс жасауға шақырдым, бұл ҚР Энергетика министрлігінің әдеп жөніндегі комитеті болуы мүмкін», – деп жазады Данияр Әділбеков. Ол өзін шындықты айтқаны үшін қудалап жатыр деп есептейді.

Д.Әділбеков штаттан тыс тілші болып жұмыс істеген Press.kz сайтының бас редакторы Кирилл Ждановтың пікірінше, вице-министр ресми түрде теріске шығару болмағандықтан, журналист «шынымен осындай жалған ақпарат таратқанын айту қиын» дейді.

Кирилл Жданов жазбасында: «Дикая Орда» телеграм-арнасының мақалаларында Алматы әуежайының жаңа басшылығы туралы, өлтірілген Салтанат Нүкенованың ар-намысы мен абыройына нұқсан келтірген мақалалары үшін сыйақы алған журналистер, сондай-ақ министрдің орынбасары Ақкенженов жетекшілік ететін мұнай өнімдерін жеткізу туралы осылардың барлығын бүгін осы арнадан оңай табуға болады. Сіз өзіңіз оқып, қорытынды жасай аласыз», - дейді.

Ждановтың айтуынша, Даниярды кепілмен босатпайды, үйқамаққа да шығармайды.

17 сәуір.

Данияр Әділбеков (Астана қ.)

Данияр Әділбековтің ісіне қатысты Астана ПД түсініктеме жариялады

17 сәуірде Астана қаласының полиция департаменті Данияр Әділбековтің қазіргі жағдайы туралы ҚазТАГ-тың мақаласына жауап ретінде Instagram-дағы ресми аккаунтында түсініктеме жариялады.

Полиция хабарламасында: «Д.Әділбековке қатысты мақалаға орай Астана қалалық полиция департаменті арыз негізінде қылмыстық іс бойынша тергеу жүргізіп, оның аясында қажетті тергеу әрекеттері жүргізіліп жатқанын хабарлаймыз. Сот-медициналық сараптамалар тағайындалды. Соттың санкциясымен «қамау» бұлтартпау шарасы таңдалды.

Тіркеу мен тергеудің заңдылығын қадағалау органы тексерді. ҚР Қылмыстық-процестік кодексінің 201-бабы талаптарына сәйкес басқа да мәліметтер жария етуге жатпайды», - делінген.

Сенат отырысында журналистердің сауалдарына жауап берген Ішкі істер вице-министрі Марат Қожаев Данияр Әділбековке қатысты тергеу жүріп жатқанын растады.

Ішкі істер министрінің бірінші орынбасары Марат Қожаев: «Бұл еліміздің бірнеше азаматтары өздеріне қатысты дұрыс емес ақпарат тарады деп санайтындығына байланысты. Бір жағдайда бұл адамды ауыр сыбайлас жемқорлық қылмыс жасады деп айыптау туралы болды. Сондықтан бұл арыздар тіркеліп, қажетті зерттеулер жүргізілді. Бұл жағдайда Әділбеков дайындаған мақалалар бойынша сараптамалар тағайындалды. Тергеу бұл азамат тексерілмеген және жалған ақпарат таратып, сол арқылы азаматтардың құқықтары мен мүдделеріне айтарлықтай зиян келтірді деген қорытындыға келді. Бұдан басқа, оның іс–әрекеттерінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасауда жалған сөз тарату белгілері бар», - деп түсіндірді.

Марат Қожаев: «көрінеу жалған сөз тарату» бабы бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді тіркеуге «тек мәлімдеме ғана емес, қылмыстық қудалау органдарына белгілі болған бұқаралық ақпарат пен басқа да мәліметтерді жариялау негіз болып табылады» деп түсіндірді.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі

Ішкі істер министрлігі шенеунігінің БАҚ-тағы ықтимал қылмыстық құқық бұзушылық туралы ақпаратты қамтитын кез келген мақала Қылмыстық кодекстің 419-бабы (Көрінеу жалған сөз тарату) бойынша қылмыстық іс қозғауға негіз болады деген мәлімдемесі қате сияқты.

Біріншіден, осы қылмыстық құқық бұзушылықтың белгілері «көрінеу» белгісін қамтитындықтан, Қылмыстық кодекстің 419-бабы бойынша қылмыстық іс қозғау туралы шешім қабылдаған құқық қорғау органында көрінеу жалған мәліметтерді тарату туралы нақты негіздер (мәлімет) болуы керек. Яғни, жарияланған кезде журналист өзі таратып жатқан ақпараттың жалған екенін анық білген, бірақ кейбір заңсыз себептермен оны әдейі таратқан.

Екіншіден, Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 181-бабының 4-бөлігінде (Қылмыстық құқық бұзушылық туралы арыз, хабарлама) арызданушыға көрінеу жалған хабарлау үшін қылмыстық жауаптылыққа қол қоюдан міндетті түрде ескерту көзделгендіктен, қылмыстық іс қозғалған сияқты. Қылмыстық кодекстің 419-бабы бойынша мұндай ескертусіз әрекет ету мерзімінен бұрын болып табылады.

Үшіншіден, ӘҚБтК-нің 73-3-бабының 3-бөлігінде жала жабу, адамды сыбайлас жемқорлық, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптап яғни басқа адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне, беделіне нұқсан келтіретін көрінеу жалған мәліметтерді жария немесе бұқаралық ақпарат құралдарын немесе телекоммуникация желілерін пайдалана отырып таратуға әкімшілік жауапкершілік көзделген. Дәл осы негіздер бойынша Данияр Әділбековке қатысты Қылмыстық кодекстің 419-бабы бойынша қылмыстық іс қозғалды. Сонымен аталған екі құқық бұзушылық қалай сараланады? Бұқаралық ақпарат құралдарындағы мақалаларда бұл белгілер болса, ӘҚБтК-нің 73-3-бабының 3-бөлігімен (Жала жабу) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғалуы керек сияқты. Ал егер құқық қорғау органдарына арызданушыға көрінеу жалған хабарлау үшін қылмыстық жауаптылық туралы қол қоюға қарсы ескертуі бар ұқсас белгілер болса, Қылмыстық кодекстің 419-бабы бойынша қылмыстық іс қозғалуға тиіс.

Сәуірдің 19-ы күні Әділбековтің адвокаты Orda.kz сайтына тергеу «ҚР Көрінеу жалған сөз тарату» (ҚР ҚК 419) бабын «Көрінеу жалған ақпарат тарату» (ҚРҚылмыстық кодекстің 274-бабы) бабына қайта сараланғанын айтты.

«Әділ сөз» қоры журналистерге қатысты кез келген тергеу объективті болуы керек деген мәлімдеме жасады.

Мәлімдемеде «ҚР ҚК-нің 419-бабы бойынша айыптаулардың алдыңғы саралануы (көрінеу жалған сөз тарату) ҚР ҚІЖК-нің 181-бабы 4-бөлігінің ережесіне сәйкес келмеді және объективті және әділ сын тудырды. Сонымен бірге, Қор көрінеу жалған ақпарат таратқаны үшін кез келген айыптауларды тергеу объективті әрі ниеттің бар екендігін дәлелдеу керек», - делінген.

Заңды бұзды деп айыптау заң үстемдігін қалпына келтіруге қызмет етіп, ешқашан сөз бостандығын шектеудің тәсілі болмауы керек.

11 сәуір.

Рустам Қарағойшин, «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі» АҚ (Астана)

Telegram желісінде «Бәйтерек» холдингі басшысының фейк аккаунты анықталды

Сәуірдің 10-ы күні «Бәйтерек» Ұлттық басқарушы холдингі» АҚ баспасөз қызметінің жетекшісі Жанжігіт Омархан холдинг басшысы Рустам Қарағойшиннің атынан фейк (жалған Telegram аккаунты) ашу және күдікті хаттар жіберу фактілері анықталғаны туралы хабарлады.

Омархан Facebook парақшасында: «Осыған байланысты, бұл интернет-алаяқтықтың ең көп таралған түрі екенін хабарлаймыз. Біз жалған ақпаратқа сенбеуді, ақша аудармауды және күмәнді сілтемелерді қолданбауды ұсынамыз. Холдинг басшылығынан күмәнді хабарламалар түскен жағдайда, баспасөз қызметіне хабарласуға болады», - деп жазды.

12 сәуір.

Ермағанбет Бөлекпаев, Қарағанды облысының әкімі

WhatsApp желісінде Қарағанды облысы әкімінің атынан ақша сұраған жалған хабарламалар жіберілуде

ekaraganda.kz мессенджерлерде Қарағанды облысы әкімінің жалған хабарламалары жіберілуде, деп хабарлайды.

БАҚ Қарағанды облысы әкімдігінің баспасөз қызметі: «WhatsApp мессенджерінде Қарағанды облысының әкімі Ермағанбет Бөлекпаевтың атынан ақпарат жіберілуде. Хабарламада қаражат аударуды сұрайды. Бұл жалған. Ақпаратты интернет алаяқтары жіберуде. Жалған хабарламаларға сенбеңіздер, ақша аудармаңыздар және күмәнді сілтемелерге өтпеңіздер», - деп хабарлайды.

16 сәуір.

Аида Балаева, Мәдениет және ақпарат министрі (Қазақстан)

Мессенджерде Аида Балаеваның атынан белгісіз біреулер жалған хабарламалар таратып жатыр

Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева WhatsApp мессенджері арқылы оның атынан хабарламалар тарағанын хабарлады.

«Қазіргі таңда WhatsApp мессенджерінде белгісіз біреулер тұрғындарға менің атымнан хабарламалар жіберуде. Бұл хабарламалар жалған, бұл хабарламалар келген нөмірлер маған тиесілі емес», - деді министр.

Аида Балаева жіберілген хабарламаларға сенбеуді және ешбір жағдайда күдікті сілтемелерді баспауды сұрайды.

Қазір қаскөйлерді іздеу жұмыстары жүргізілуде.

17 сәуір.

Данияр Серіков, inbusiness.kz (Астана)

«ҚазТрансОйл» АҚ «Қазпоштада» қаражатты орналастыру шарттары туралы сауалға жауап бермеді

Inbusiness.kz тілшісі Данияр Серіков ҚазТрансОйлға (ҚТО) Ұлттық қордан ҚТО еншілес кәсіпорны - «Магистральный водовод» ЖШС (МВ) жеңілдетілген шарттармен бөлінген қаржы ресурстарының бір бөлігіне қатысты сауал жолдады. Атап айтқанда, журналист өткен жылдың соңында «Қазпошта» шоттарында орналастырылған қаржы қаражаты туралы ақпаратты сұраған. Дәлірек айтсақ, мұнай құбыры монополиясы ЖШС Ұлттық

қордан алған 11,3 млрд теңгені пошта операторының есепшотына қандай жағдайда орналастырды.

ҚТО Астрахань-Маңғышлақ магистральдық су құбырын реконструкциялау және кеңейту жобасын қаржыландыруға Ұлттық қордан дағдарысқа қарсы қаражат бөлінгені туралы жауап берді. «Магистральный водовод» серіктестігі бұл қаражатты тек осы жоба бойынша жұмыстарды төлеуге пайдаланған және бұл қаражат қаржылық кіріс алу мақсатында депозитке салынбаған, себебі бұл мақсатқа сай келмеген.

«КазТрансОйл поддержал «Казпочту» льготными деньгами из Нацфонда» деген мақаласында журналист: ҚТО баспасөз қызметі inbusiness .kz сұрауына: «Қазпочтаға» бұл қаражатты орналастырудың негізгі шарттары (мерзімі, кірістілік нормасы) туралы жауап бермеді дейді.

12 сәуір.
Асхат Ниязов, «Обожаю», YouTube (Астана)
YouTube желісіндегі «Обожаю» арнасының авторы Асхат Ниязовтың ісі сотқа жіберілді

YouTube желісіндегі «Обожаю» арнасының авторы Асхат Ниязовтың ісі сотта қаралды. Оны Астана қаласының әкімшілік құқық бұзушылық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының судьясы Е.Г.Ищанова қарайды. Журналистке ҚР ӘҚБтК 73-3-бабының 2-бөлігі бойынша айып тағылды (жала жабу).

Естеріңізге сала кетейік, журналистке қатысты сотқа дейінгі тергеу жүргізілуде, деп хабарлады Protege. Басылымның мәліметінше, іс ҚР СІМ басылымының 36 журналистіне аккредитация бермеген кезде «Азаттық радиосындағы» әріптестерін қолдау үшін ProTenge хабарламасын қайта жариялауға байланысты басталған. Мәдениет және ақпарат министрлігі хабарламада көрінеу жалған ақпаратты көріп, басқа 126 фактіні полицияға тапсырды.  

Асхаттың өзі айтып өткендей, алдымен ҚР ҚК 274 бойынша қылмыстық іс қозғау туралы мәселе туындады, бірақ мәтінмен танысқаннан кейін қылмыстық құқық бұзушылық жоқ деген қорытындыға келді. Әкімшілік хаттама жасалды.
Асхат Ниязовтың адвокаты Әсел Тоқаева министрліктің қорытындысымен келіспейді.

Асхат Ниязовтың айтуынша, 9 сәуірде іс бойынша сот отырысы өтуі керек еді, бірақ ол келесі күнге ауыстырылды. 10 сәуірде де отырыс болған жоқ. 

Сот кабинетінде жарияланған сот ұйғарымында істі қарау 2024 жылғы 22 сәуірде «шақырылған адамдардың келмеуіне байланысты» 10 сағатқа кейінге қалдырылды деп хабарланған.

17 сәуір.
Гүлбану Әбенова, блогер (Астана)

Су тасқыны туралы жазған журналистен полиция түсініктеме талап етті

Блогер әрі журналист Гүлбану Әбенова Facebook желісінде 17 сәуір күні кешкі сағат тоғызда оның үйіне полиция келіп, су тасқыны туралы жазған мақалаларына байланысты түсініктеме жазуды талап еткенін хабарлады.

Сол күні сағат 22:45-те Гүлбан Әбеноваға 18 сәуір күні таңғы сағат 9:00-де Астана қаласы Байқоңыр аудандық полиция бөлімінен «әкімшілік құқық бұзушы ретінде әкімшілік іс жүргізуге қатысу үшін келу керек» деген хабарлама келіп түсті.

Хабарламада «ҚР ӘҚБтК-нің 903-бабына сәйкес, шақыруға себепсіз келмеген жағдайда, Сізге қатысты 456-2 ҚРҚБ 3-бөлігі бойынша Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама толтырылады» делінген.

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 456-2-бабының 3-бөлігі – Интернет-платформаларды пайдаланушылардың қоғамдық тәртіпті, азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға жағдай жасайтын немесе заңмен қорғалатын жалған мәліметтерді орналастыруы, таратуы. қоғамның немесе мемлекеттің мүдделеріне, егер бұл әрекеттерде қылмыстық құқық бұзушылық белгілері болмаса, 20 АЕК мөлшерінде айыппұл түріндегі жаза көзделген.

18 сәуірде Гүлбану Әбенова іс материалдары сотқа жіберілгенін хабарлады.

11 сәуір.
Әйгерім Болат, Матрица.kz (Алматы)

Жарияланған сурет үшін ресейлік компания қазақстандық басылымнан 370 мың теңгеге жуық ақша талап етіп отыр

«ВК-Медиа» баспасы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (Краснотуринск, Ресей Федерациясы) Алматы қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотына matrica, kz сайтының әкімшісі Әйгерім Болат қарсы авторлық құқық иеленушінің айрықша құқықтарын бұзғаны үшін одан өтемақы өндіру туралы талап арызбен жүгінді.

Талап арызда matritca.kz сайтында 2022 жылы 16 маусымда жарияланған «Қыз алып қашқандар 4-7 жылға сотталады – Бас прокуратура» мақаласында фотосурет пайдаланылған, авторлық құқық иесі «Издательская группа «ВК-медиа» болып табылады. 

Талапкер қазақстандық БАҚ пайдаланған фотосуреттің 2013 жылдың 9 шілдесінде krasnoturinsk.info сайтында жарияланған «Краснотурьинца, страдающего шизофренией и топором разгромившего витрину магазина, будут лечить» деген мақалада жарияланғанын көрсетеді. Сондай-ақ, фотосуретте «Дүкен иелері Владимирге 30 000 доллар шығынды кешірді және азаматтық сотқа шағым түсірмеді» деп жазылған. Фото: Александр Сударев, «ВК».
А.Сударев, талап арызда айтылғандай, 2013 жылдың 1 қаңтарындағы еңбек шарты бойынша «ВК-Медиа» компаниясының штаттық қызметкері болып табылады, сондықтан талапкер даулы фотосуреттің авторлық құқығының иесі болып табылады.
«ВК-Медиа» Әйгерім Болаттан фотосуретті заңсыз пайдаланғаны және авторлық құқық иесінің айрықша құқықтарын бұзғаны үшін баспа тобының пайдасына 369 200 теңге өндіруді талап етуде.
 

13 сәуір.
Әлеуметтік желілер (Атырау)
Су тасқыны туралы жалған ақпарат таратқан Атырау тұрғынына айыппұл салынды
StopFake.kz Атырау қалалық полиция басқармасы Атырау қаласын су басқандығы туралы жалған аудиожазба таратқан ер адамды жауапкершілікке тартты, деп хабарлайды Атырау облысы Төтенше жағдайлар жөніндегі жедел штабқа сілтеме жасап.
Атырау қаласының тұрғынына ҚР ӘҚБтК-нің 456-2 бабына сәйкес әкімшілік айыппұл салынды.
Жалған хабарламада ер адамның дауысы «су тасқынының салдарынан Атырауды 80% су басып қалады» тұрғындарға дүрбелеңнен қорқып, ескертілмегенін айтқан.

15 сәуір.
TikTok (Петропавл)
СҚО су тасқыны туралы жалған ақпарат авторларына 20 АЕК көлемінде айыппұл салынды
Qazaqstan Media Солтүстік Қазақстан облысының полицейлері су тасқынына қатысты жалған ақпарат таратқан екі адамды жауапқа тартты, деп хабарлайды.
ТикТок желісінде Петропавлдағы су басқан Подгора ықшамауданында сумен бірге қасқырлар мен жабайы шошқалардың да пайда болғаны туралы хабарлама пайда болды. Полицейлер жалған ақпарат таратушыны тез арада анықтады. Ол 20 жастағы қала тұрғыны болып шықты.
Ал оның құрдасы сол әлеуметтік желіде екі бала су тасқынынан қаза тапты деген жалған ақпарат таратқан. Бұл ақпарат та жалған болып шықты.
СҚО ПД экстремизмге қарсы күрес басқармасы: жалған ақпаратты таратқандар әкімшілік жауапкершілікке тартылды. «ҚР ӘҚБтК-нің 456-2-бабының 3-бөлігі «Жалған мәліметтерді жариялау, тарату» бойынша сот оларға 20 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салу түріндегі әкімшілік жаза тағайындады», - деп хабарлады.