18 маусым
Қоғам (Қазақстан)
Құқық қорғаушылар ЛГБТ насихатына тыйым салу туралы петиция азаматтардың құқығын бұзады дейді
29 мамырда «Қазақстандық ата-аналар одағының» негізін қалаушы Бағила Балтабаеваның бастамасымен epetition.kz ресми петиция сайтында «Біз Қазақстан Республикасындағы ашық және жасырын ЛГБТ насихатына қарсымыз!» атты петиция жарияланды. Екі аптаға жетпей петицияға қажетті 50 мың қол жиналып, 9 маусымда Мәдениет және ақпарат министрлігі петицияны қарайтынын хабарлады.
Қазақстандағы ЛГБТ қауымдастығына қолдау көрсететін Education Community жеке қорының жетекшісі, қоғам белсендісі Азият Агишев петиция Қазақстан заңдарын бұзады деп есептейді. Атап айтқанда, 1) 3-бап. Қазақстан Республикасының ӘҚБтК-нің 90-2-бабында: 1) адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына әкеп соғуы мүмкін мәселелер петицияның нысанасы бола алмайды. Оның ойынша, AIRAN YouTube арнасындағы бағдарламада айтылған бұл петиция модерация сатысында алынып тасталуы керек еді.
Мәдениет және ақпарат министрлігі Қазақстандағы «ЛГБТ насихатына» қарсы петиция адам құқықтары мен бостандықтарын бұзбайды және ешқандай кемсітушілікке шақырмайды деп санайды. Бұл туралы ведомствоның баспасөз қызметі The Village Kazakhstan редакциясының ресми сауалына жауабында хабарлады.
Мәдениет министрлігі петиция авторлары тек «балалар мен жасөспірімдердің дәстүрлі емес отбасы құндылықтарын насихаттайтын ақпаратқа қол жеткізуін шектеуге шақырады» деп атап өтті.
«Петицияға қатысты. Петицияда адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын бұзуға, кемсітуге, қорлауға немесе өз сенімін білдіруге мәжбүрлеуге шақыратын сұрақтар жоқ. Сондай-ақ қылмыстық-атқару, қылмыстық іс жүргізу, азаматтық іс жүргізу, әкімшілік іс жүргізу заңнамасы және әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнама мәселелеріне қолданылмайды», - делінген хабарламада.
Министрліктің жауабында қазір оның құрамына мүдделі мемлекеттік органдардың, парламент және/немесе мәслихат депутаттарының, өтініш берушінің немесе оның өкілінің, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктердің өкілдері кіретін жұмыс тобы құрылып жатқаны айтылған.
The Village Қазақстанға пікір білдірген адам құқықтары саласындағы халықаралық құқық жөніндегі заңгер және консультант Татьяна Чернобиль петиция бірден екі талапты бұза отырып қарауға қабылданды деп санайды: ойлануға арналған мерзім (оны қарауға қабылдағанға дейін 20 жұмыс күні) және петицияның мазмұны, оның пікірінше «қазақстандықтарға Конституциямен кепілдік берілген сөз және шығармашылық бостандығын бұзуға бағытталған».
Қазақстандық Адам құқықтары бюросының директоры Евгений Жовтис Татьяна Чернобилдің пікірімен келіседі. Ол петициядағы талаптар Қазақстанның халықаралық міндеттемелерінің қағидаттарына да қайшы келетінін айтады. Атап айтқанда, сөз бостандығын, сондай-ақ кемсітушіліктің барлық түрінен қорғауды көздейтін Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіні бұзады.
19 маусым
Айдос Садықов, «Басе» YouTube-арнасы (Киев қ.)
Президент Киевте қазақстандық Айдос Садықовқа жасалған қастандыққа пікір білдірді
18 маусым күні таңертең Киевте Қазақстан азаматы, оппозиционер, «Басе» YouTube-арнасының басшысы Айдос Садықовқа қастандық жасалды. Белгісіз ер адам үйдің ауласына кірген кезде Садықовты атып тастады. Бұл туралы өзінің Facebook-тегі парақшасында оның әйелі, журналист Наталья Садықова жазды, ол шабуыл кезінде көлікте жолаушылар орындығында болған. Киевтегі Ұлттық полиция бас басқармасының тергеушілері 2014 жылдан бері отбасымен Украинада тұратын Айдос Садықовтың қасақана өлтірілуіне қатысты сотқа дейінгі тергеуді бастады. Ерлі-зайыптылардың босқын мәртебесі бар.
Қасым-Жомарт Тоқаев қастандыққа пікір білдіріп, Қазақстанның құқық қорғау органдарының тергеуге көмектесуге дайын екенін мәлімдеді.
Президент «Мен дипломатиялық ведомство мен құқық қорғау органдарының желісі бойынша Украина тарапына осы ауыр оқиға бойынша ресми сұрау салуды тапсырдым. Қажет болған жағдайда қазақстандық ресми органдар шындықты анықтауға жәрдемдесу үшін тергеуге қосылуға дайын», - деді.
Анықтама үшін: Айдос пен Наталья Садықовтар 2014 жылы жала жабу туралы қылмыстық істі тергеуге байланысты Натальяны қамауға алуға ордер туралы білгеннен кейін Қазақстаннан шұғыл түрде кетіп қалған. Айдос Садықовқа қатысты Қазақстанда «Бұзақылық» бабы бойынша қылмыстық іс қозғалды. Садықовтың айтуынша, іс саяси тұрғыдан негізделген. Киевте олар «Басе» YouTube арнасын құрды.
2023 жылғы 23 қазаннан бастап Айдос пен Наталья Садықовтарды Қазақстан полициясы ҚР ҚК 174-бабына сәйкес («әлеуметтік, ұлттық, рулық, таптық немесе діни алауыздықты қоздыру») іздеу жариялады.
19 маусым
«Басе» YouTube-арнасы (Киев қ.)
Президенттің баспасөз хатшысы Айдос Садықовқа жасалған қастандықтың себептері туралы болжам жасады
Tengrinews.kz тілшісі Президент кеңесшісі - баспасөз хатшысы Берік Уәлиден Мемлекет басшысының Киевтегі Айдос Садықовқа жасалған шабуылға байланысты мәлімдемесіне, сондай-ақ зардап шеккен адамның жұбайы Наталья Садықованың мәлімдемесіне орай пікір сұрады.
Берік Уәли Наталья Садықованың олардың арнасы «Президенттің көмейіне тығылған сүйек болды» деген пікіріне тоқталды.
«Қандай «сүйек»? Мемлекет басшысы бұл ресурстың эфиріне ешқашан қызыққан да, көрген де емес. Қазақстанда осыған ұқсас ондаған, тіпті жүздеген түрлі арналар мен сайттар бар. Олар өз қызметін жалғастыруда. Бұл ресурсқа келетін болсақ, ол ешқашан ішкі ақпараттық күн тәртібіне көп әсер еткен емес. Оның үстіне көбі оның бар екенін Киевте болған оқиғадан кейін ғана білді», - деді.
Tengrinews.kz тілшісі Президенттің баспасөз хатшысы «басшылықтың стратегиялық бағытын, оның ішінде сыртқы саясат саласында да қысым жасау мақсатында Қазақстанға қарсы айыптауды таратудан пайда көретін» күштер бар деп болжады, - деп хабарлайды.
