2024 жылғы қаңтардың 4-і мен 11-і аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

25 қаңтар 2024

2024 жылғы қаңтардың 4-і мен 11-і аралығында Қазақстандағы пікір білдіру бостандығы, ақпарат алу және тарату құқығы жағдайына шолу.

Жалпы жағдай

8 қаңтар.
Қоғам (Қазақстан)
Қазақстанда «Дамыған ақпараттық қоғамды» тез құрғысы келеді
8 қаңтарда Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің сайтында «Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің 2023-2027 жылдарға арналған даму жоспарын бекіту туралы» бұйрығы жарияланды.
Ол министрліктің миссиясын, көзқарасын, стратегиясын, нысаналы индикаторлары мен көрсеткіштерін анықтайды.
Құжатқа сәйкес, «Қазақстанда дамыған ақпараттық қоғамның жедел қалыптасуына» жағдай жасау басым міндеттердің бірі болмақ.
Министрлік бекіткен жоспарға сәйкес, еліміз азаматтық құқықтар мен бостандықтарды, БАҚ бостандығын сақтау саласындағы азаматтық қоғам дамуының халықаралық рейтингісіндегі (индексі) көрсеткіштерін жақсартуы тиіс.
Тағы бір маңызды мақсат – «Елдің ақпараттық кеңістігін дамыту және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету». Ол үшін «мемлекеттік ақпараттық саясатты жүзеге асыру» бюджеттік бағдарламасы әзірленді. Мақсатқа жету көрсеткіштері:1. Халықтың мемлекеттік саясатты бұқаралық ақпарат құралдарында көрсетуге қанағаттану деңгейін көтеру;
2. Отандық ақпараттық өнімді тұтынуға сұранысын жақсарту;
3. Цифрлық хабар таратуды қамту.
Сондай-ақ стратегиялық бағыттардың бірі ретінде «Елдегі мәдени, ақпараттық кеңістікті және қоғамдық келісімді дамыту» аталды. Мұндағы көрсеткіш «Ақпарат және коммуникациялар саласындағы еңбек өнімділігін арттыру» болады.

Заңнама

4 қаңтар.
Мерзімді баспасөз (Қазақстан)
Газет пен журнал шығаруға арнайы салық режимі қолданылады
2024 жылғы 15 қаңтардан бастап «Бөлшек салықтың арнаулы салық режимін қолдану мақсаты үшін қызмет түрлерін айқындау туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 22 мамырдағы № 393 қаулысына өзгеріс енгізу туралы және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 17 қарашадағы № 912 қаулысының күшін жою туралы Үкіметтің 29.12.2023 жылғы қаулысы күшіне енді. «Бөлшек салықтың арнайы салық режимін қолдану мақсаты үшін қызмет түрлерін айқындау туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 2 ақпандағы № 30 қаулысына өзгерістер енгізілді.
Қаулы кәсіпкерлерге ҚҚС бойынша қосымша салық ауыртпалығын «болдырмауға» мүмкіндік беретін арнайы салық режимін (АСР) қолдануға болатын қызмет түрлерін көбейтті, деп түсіндіреді pro1c.kz.
Енді АСР бөлшек сауда салығын қолдануға арналған тізімге келесідей қызмет түрлері де кіреді:
- газет, журнал және мерзімді басылымдар шығару;
- баспа қызметінің басқа түрлері;
- газет басып шығару және полиграфиялық өндірістің басқа түрлері;
- материалдарды басып шығаруға және таратуға дайындау бойынша іс-шаралар;
- видео жазбаларды ойнату, фотоматериалдарды өндіру;
- радиохабар тарату;
- ақпараттық қызмет көрсету саласындағы өзге де қызмет;
- Ақпараттық және телекоммуникациялық жүйелер үшін компьютерлік және перифериялық жабдықтарды жалға беру және басқалар.

5 қаңтар.
БАҚ (Қазақстан)
Азаматтар әкімдіктің, мәслихат пен министрліктердің отырыстарына қатыса алады
Мәдениет және ақпарат министрлігі 2023 жылғы 29 желтоқсандағы бұйрықпен ақпарат иелерінің отырыстарына қол жеткізу қағидасын бекітті, деп хабарлайды Zakon.kz.
Қағида ақпаратты сұрататын және пайдаланатын азаматтар мен ұйымдар (ақпаратты пайдаланушылар) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) орталық атқарушы органдарының (министрліктерінің) және жергілікті өкілді (мәслихаттардың) және атқарушы органдарының (әкімдіктерінің) алқалы органдарының отырыстарына қалай қол жеткізе алатынын айқындайды.
Ережеде министрліктердің, мәслихаттың және облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімдіктерінің отырыстары ашық болып табылады. Бұған жабық режимде өткізілетін отырыстар мен құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың отырыстары кірмейді, делінген. Ашық отырыстарға жеке және онлайн қатысуға болады.
Ашық отырысқа оффлайн қатысу үшін өтінішті қағаз немесе электрондық формада отырыс өткізілгенге дейін 2 күннен кешіктірмей беру қажет. Ұйымдастырушылар барлық жазылғандарға орын дайындауы керек. Отырысты онлайн-трансляциялау кезінде ұйымдастырушылар келіп түскен пікірлерге жауап беру арқылы азаматтармен кері байланысқа шығуға міндетті.«Ақпарат иегерлердің отырыстарына қол жеткізу қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің м.а. 2023 жылғы 29 желтоқсандағы № 605-НҚ бұйрығы 2024 жылғы 4 сәуірден бастап қолданысқа енгізіледі. Ресми түрде 2024 жылдың 5 қаңтарында жарияланды.

10 қаңтар.
Мәдениет және ақпарат министрлігі ақпарат иегерлеріне ашықтық стандартын әзірледі
Мәдениет және ақпарат министрлігі «Ақпарат иегерлерінің ашықтық стандартын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің м.а. 2023 жылғы 29 желтоқсандағы № 606-НҚ бұйрығын жариялады.
Стандарт «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 6-2-бабы 1-тармағының 13-2) тармақшасына сәйкес әзірленді. Ол ақпаратқа қол жеткізу мен ашықтыққа қойылатын минималды талаптарды анықтайды
- ақпарат иегерлері,
- квазимемлекеттік сектор субъектілері,
- мемлекеттік органдар болып табылмайтын мемлекеттік мекемелер,
- бюджет қаражатын алушылар болып табылатын заңды тұлғалар,
- мемлекеттік монополия субъектілері,- заңды тұлғалар, экологиялық ақпарат, ТЖ, табиғи және техногендік апаттар, өрт қауіпсіздігінің жай-күйі, санэпидемиологиялық және радиациялық жағдай, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі және азаматтардың, елді мекендер мен өндірістік объектілердің денсаулығына және қауіпсіздігін қамтамасыз етуге теріс әсер ететін басқа да факторлар туралы ақпарат иегерлері,- орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылар.
Бұйрық 2024 жылғы 4 сәуірден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

БАҚ-тың нақты жағдайын бағалау

Журналистің заңды кәсіби қызметіне кедергі келтіру

БАҚ пен журналистке қауіп

10 қаңтар.
Виктор Сутягин, «ҚазАқпарат» (Атырау қ.)
Журналист Виктор Сутягин көлігін өртеген шын кінәлінің сотталғанына күмәнданды
2023 жылдың мамырдың 10-ынан 11-іне қараған түні Атырауда белгісіз біреулер «ҚазАқпарат» тілшісі Виктор Сутягиннің көлігін өртеп жібергенін хабарлаған едік. Атырау полиция басқармасы автопатрульінің экипажы жанып жатқан көлікті таңғы сағат 04.21-де тапты. Қауіпсіздік камераларының жазбаларына сүйенсек, белгісіз ер адам көлікті түнгі үштен кейін өртеп жіберген.
Виктор Сутягин өртті кәсіби қызметімен байланысты болуы мүмкін деп болжап, бірақ нақты кімнен күдіктенетінін білмеді.
Журналистің арызы полицияда ҚР ҚК 202-бабының 2-бөлігі (өрт арқылы бөтен мүлікті қасақана жою немесе бүлдіру) бойынша тіркелген еді.
14 мамырда Атырау облысының полиция департаменті күдіктінің анықталғаны және ұсталғаны туралы хабарлады.
10 қаңтарда Атырау қаласының № 2 сотында осы іс бойынша сот басталды. Іс ҚР ҚК 202 - бабының 3-бөлігі – «Бөтеннің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру» бойынша қаралды. Айыпталушы Атыраудың 37 жастағы тұрғыны. Ол сотқа өрт кезінде мас болғанын, журналисті білмейтінін айтты. Айтуынша, өзіне қарыз болған танысын қорқытқысы келген және жарылыс болған кезде қорқып, қашып кеткен.Виктор Сутягин бұл нұсқаға сенбейді. Ол көлігін біреудің тапсырысы бойынша өртеп жіберді деп есептейді, ал Атырау тұрғыны тек орындаушы. Атап айтқанда, Сутягин әлеуметтік желіде ҚТҚ тарифінің өсуіне байланысты бірнеше рет теріс пікір білдірген. Журналист автокөлікті өртеп жіберген сотталушы екеніне күмәнданды. Оның айтуынша, бақылау камераларындағы бейнежазбада жігіт ұзын бойлы арық, ал сотталушы мығым денелі адам.Виктор Сутягин судьядан сотталушыға бас бостандығынан айырмайтын жазаны таңдауды сұрады. Судья өз кезегінде журналистке күдікті ер адам істің барлық дәлелдері мен материалдарымен келіскенін және прокурормен іс жүргізу келісімін жасасуға өтініш білдіргенін айтты.
Келесі отырыс 23 қаңтарға белгіленді.

Құқық қорғау, қадағалау және бақылау органдарына шақыру

Ресурсты бұғаттау/интернетті бұғаттау

Компьютерлік ақпаратқа заңсыз қол жеткізу, DDoS шабуылдары

5 қаңтар.
«ҚазТАГ» ХАА (Алматы қ.)
ҚазТАГ кибершабуылдармен күресуді жалғастыруда
2023 жылғы 28 желтоқсанда «ҚазТАГ» ақпараттық агенттігінің бас редакторы Әмір Қасенов сайтқа қазақстандықтардан басқа барлық пайдаланушыларға кіруді мәжбүрлі түрде шектеу туралы хабарлады. Редакция бұл шешімді 22 қарашадан бастап негізгі ағыны шетелден келген DDoS шабуылымен байланысты қабылдады.
Сайттың жұмысы қалпына келтірілді, бірақ шабуыл 4 қаңтарда қайта басталды. Бұл жолы Қазақстандағы IP-адрестен келген.
«ҚазТАГ» сайтқа ең қарқынды шабуыл Алматы қаласы, Панфилов көшесі, 129 үй (осы мекен жай бойынша «Қазақтелеком» АҚ орналасқан) мекен жайында орналасқан «92.46» санынан басталатын IP-адрестен болғанын анықтады. Бұл туралы редакция «ҚазТАГ-тың» Президент Әкімшілігі мен ҚР бірқатар мемлекеттік органдарына берген ашық өтінішінде хабарлайды.
«Қазақтелекомның» баспасөз қызметі бұл ақпаратты жоққа шығарды.
Сонымен қатар, ҚазТАГ агенттігінің ашық мәлімдемесінде аталған IP-адресі берілген Рымбаев пен Әдешов «шынымен де бірнеше жыл бұрын компанияның қызметкерлері болған және Google серверлерін компания желісіне қосқан». Қазақтелеком қазіргі уақытта бұл адамдар компанияның қызметкерлері емес деп отыр.
Қасенов 5 қаңтарда шетелдік IP-адресі үшін ҚазТАГ сайтына кіруге қойылған шектеулерді алып тастағанын хабарлады. Бас редактор БАҚ-қа кибершабуыл жалғасып жатқанын, бірақ қорғанудың тиімді әдістерін тапқанын айтты.

9 қаңтар.
Асхат Ниязов, «Обожаю» YouTube арнасы (Астана)
Журналист Асхат Ниязов өзінің әлеуметтік желідегі аккаунтында жаппай кибершабуылдың жалғасып жатқанын хабарлады
Асхат Ниязов өзінің Telegram-арнасында «Түнде жұмыс істейтін фантастикалық аңдар бүгін YouTube арнасында 4 мың «R.I.P» пікір қалдырды. Енді олар қорқытқысы келетін сияқты», - деп жазды.
Асхат Ниязов жобаның Telegram және Instagram аккаунттарына жасалған шабуыл туралы 2022 жылдың желтоқсанында хабарлаған. 29 желтоқсанға қараған түні «Обожаю» Telegram арнасының жазылушылардың саны шамамен бір жарым жыл ішінде 27 мыңға жетіп, бір сағатта 10 мыңға өсті. Сондай-ақ Асхат Ниязов жобаның YouTube-каналында белгісіз біреулер Telegram арнасының сілтемелерін өзгертіп, басқа аккаунт ашқанын анықтады.
Кейінірек журналист Telegram арнасының бұзылғанын, соның салдарынан бұғатталғанын хабарлады. Арна 2 қаңтарда қалпына келтірілді. 10 қаңтарда Асхат Ниязов өз арнасына, әлеуметтік желідегі аккаунттарына жасалған жаппай кибершабуылдан кейін бұрын келісімге келген жарнама берушілер кенеттен жоғалып кеткенін хабарлады. Бұл ақшасыз бейнеконтент өндіру мүмкін емес болғандықтан, журналист өз жазылушылары арасында жылу жинайтынын жариялады.
Ниязов аударымдар үшін qr кодын жариялады, осы табыстан салық төлеуге міндетті екенін, жиналған қаражаттың бір бөлігі тек бейне мазмұнын өндіруге ғана емес, жалақыға да жұмсалатынын айтты.

9 қаңтар.
Михаил Козачков, Telegram каналы Kozachkov.offside (Алматы)
Журналист Михаил Козачков қазақстандық БАҚ-қа жасалған кибершабуылдардың себебін айтты
Kozachkov.offside телеграм-каналының авторы, журналист Михаил Козачков «мемлекеттік органдардағы біреулер құрал-жабдық сатып алып, бұқаралық ақпарат құралдарында жаттығады» деп санайды. Kozachkov.offside 2023 жылдың қазан айынан бері кибершабуылға ұшырады және арнаның қара тізімінде 750 мыңға жуық жойылған аккаунт бар. Бұл тіркелгендердің көпшілігінің өшірілгені журналистке олар тек «боттарды өсіру үшін» жасалған дейді.
«Шынымды айтсам, ресейлік букмекерлік кеңселер маған шабуыл жасап жатыр деп ойлайтынмын, олар Қазақстаннан, олардың ресурстары көп. Қазір мен әр түрлі әріптестерге жасалған шабуылдарды ескере отырып, мемлекеттік органдарда біреу жабдық сатып алып, журналистерге жаттығады деп санаймын», - деп жазады Козачков.
Журналист әріптестеріне арналарды тексеруге, mail.ru сайтында хаттарды тіркемеуге және ешкім олардың лақап аты мен жеке куәлігін көре алмайтындай мүмкіндігінше жеке Telegram аккаунттарын жабуға кеңес береді. Михаил онда порнография жарияланбауы үшін қолданушылардың фото және бейне пікір қалдыру мүмкіндігін жабуға шақырды.
Kozachkov.offside телеграм каналы осылай жасады және қорлайтын пікір жазатын боттарды тез бұғаттауға болады.

10 қаңтар.
ProTenge (Алматы)
ProTenge кезекті кибершабуыл туралы хабарлады
10 қаңтарда басылым «ProTenge Instagram аккаунтына бір айдағы төртінші шабуыл оған кіру қайтадан шектелді. Бізді жоғалтпаңыздар, біз қазірдің өзінде аккаунтты қалпына келтірумен айналысып жатырмыз», - деді. Алғашқы екі шабуыл 8 желтоқсанда, үшіншісі 20 желтоқсанда болғаны хабарланды.
11 қаңтар күні түстен кейін редакция ProTenge Instagram аккаунтына кіру қалпына келгенін хабарлады. «Бізге ғана емес, басқа да іскерлік, сатиралық және қоғамдық-саяси басылымдарға шабуыл жасалуда. Қазір біз әріптестерімізбен бірге құқық қорғау органдарына арыз әзірлеп жатырмыз», - деп жазды редакция.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
Бұқаралық ақпарат құралдары мен журналистерге кибершабуыл жасаудың бір мақсаты болатыны баршаға аян: журналистің заңды кәсіби қызметін жүзеге асыруына кедергі келтіретін жағдай жасау немесе оны осы мүмкіндіктен толық айыру, бұл ҚР ҚК 158-бабында көзделген қылмыстық құқық бұзушылықтың белгісі болып табылады. Қылмыстық кодекс (Журналисттің заңды кәсіби қызметіне кедергі келтіру). Бұл ғана емес, интернет-ресурстарға кибершабуылдар, оның ішінде интернет-платформалардағы аккаунттар біліктілік белгісінің бар екендігін айқын көрсетеді: ҚК 158-бабының 2-бөлігінде көзделген мүліктің зақымдануы.
Азаматтық Кодекстің 115-бабының 2-тармағына сәйкес мүліктік игіліктер мен құқықтарға (мүлікке) мыналар жатады: заттар, ақша, оның ішінде шетел валютасы, қаржы құралдары, жұмыс, қызметтер, шығармашылық зияткерлік қызметтің объективті нәтижелері, фирмалық атаулар, тауар белгілері және бұйымдарды дараландырудың өзге де құралдары, мүліктік құқықтар, цифрлық активтер және басқа да мүлік. Бұл дегеніміз, сайттар, аккаунттар, арналар, жұртшылық және т.б. интернет-ресурстар «мүлік» ұғымына жатады.Егер кибер-шабуыл нәтижесінде бұғаттау және т.б. салдарынан аталған мүлікке залал келтірілсе, онда ақшамен бағалауға болатын «мүлікке зақым» бар. Бұл дегеніміз, ҚК-нің 158-бабының 2-бөлігі бойынша құқық қорғау органдары журналистердің өтінішінсіз де қылмыстық іс қозғауға міндетті, тек ҚІЖК-нің 180-бабының 1-бөлігінің 3) тармақшасында көзделгендей БАҚ-та жариялау жеткілікті.Бұл мақалалар бұқаралық ақпарат құралдарында күн сайын пайда болады, бірақ қандай да бір себептермен қылмыстық іс қозғалмайды. Құқық қорғау органдары мен прокуратураның әрекетсіздігі жазасыздықты тудырады және осыған ұқсас жаңа қылмыстың жасалуына ықпал етеді.

10 қаңтар.
Интернет (Қазақстан)
2023 жылы шетелден 223 миллион кибершабуыл жасау әрекеті тіркелді
Liter.kz «GTS» АҚ Кибердайджестіне сілтеме жасап 2023 жылы Қазақстан шетелдік хакерлердің 223 миллионнан астам кибершабуыл жасау әрекетінен зардап шекті, деп хабарлайды.
Хакерлер интернетке кіру кезінде телекоммуникациялық желілерді қорғайтын аппараттық-бағдарламалық кешен болып табылатын бірыңғай интернетке қол жеткізу шлюзінің клиенттерін қорғауда олқылықты табуға тырысты.ТОП-5 шабуыл жасайтын елдер: Украина, АҚШ, Польша, Ресей және Қытай. Шабуылдар бағытталған негізгі секторлар жергілікті атқарушы орган (133,5 млн әрекет), одан кейін мемлекеттік мекеме (47,7 млн), квазимемлекеттік сектор (27 млн), байланыс операторы (19,9 млн) және жеке компаниялар (2). 9 млн).
Мемлекеттік секторға бағытталған шабуылдардың үлесі 62%. Олардың басым бөлігі Қазақстанның солтүстік облыстарына (Солтүстік Қазақстан облысы, Ақмола облысы, Қостанай облысы) бағытталды.

Ақпарат көзін ашу туралы негізсіз талаптар

3 қаңтар.
Георгий Говоров, «Наша Газета» (Қостанай)
Кәсіпкер «Наша газета» басылымынан «айыптау көзқарасты» көріп, редакцияға анықтауға келген
3 қаңтарда «АиФ» ЖШС директоры Сергей Мастега мен компанияның өзін таныстырмаған заңгері «Наша Газета» редакциясына келді. Мастега тілші Георгий Говоровтың 2023 жылы 29 желтоқсанда ng.kz сайтында жарияланған «Упала в котлован - Почему родственники погибшей жительницы села Майское просят оправдать подсудимого?» деген мақаласы ЖШС прорабы айыпталып жатқанына қарамастан оны айыптау бағытында жазылған дейді.«НГ» бас редакторы Тимур Гафуров тілші сот барысында естігендерін, сондай-ақ ауылға барған кезде қайғылы оқиғадан білгендерін жазды деп қарсылық білдірді. Майское қаласында жергілікті тұрғын «АиФ» ЖШС қызметкерлері қазған шұңқырға құлап кеткен.
Говоров тыңдаған сот отырысында бұл құжат жария етілмегендіктен, ЖШС адвокаты авторға айыптау қорытындысын кім ұсынғанын білуді талап етті. Гафуров мұндай мәліметтер тек соттың талабы бойынша ғана жариялануы мүмкін деп жауап берді. Адвокат айыптау қорытындысы жария құжат емес, сондықтан жария етуге болмайтынын айтты. Гафуров мұнымен келіспеді.
Гафуров осы мәселені нақтылау және мақалаға қосу үшін облыстық соттың баспасөз қызметіне жүгінді.

Ақпарат беруден бас тарту, шектеу және мерзімдерін бұзу

4 қаңтар.
Елена Вебер, Азаттық радиосы (Қарағанды облысы)
«Арселор Миттал Теміртау» Азаттықтың қаза тапқан кеншілердің отбасыларына төлемдер туралы сұрауына жауап берген жоқ
Қарағанды облысы бойынша Азаттық тілшісі Елена Вебер Костенко шахтасында қаза тапқан шахтерлердің отбасылары туралы мақала дайындау кезінде «Арселор Миттал Теміртау» компаниясына Qarmet болып өзгертілгенге дейін де қаза тапқандардың отбасыларына төленетін өтемақы туралы ресми сауал жолдады.
«Ол кезде бас директор Вадим Басин болған, бірақ жауап жоқ. Кейін Азаттық компанияның баспасөз қызметінен сауалға жауапты қайта сұрады. Тағы да жауап жоқ», - деді журналист «Заставляют бегать, доказывать, собирать кучу бумаг» мақаласында.
Қаза тапқан кеншілердің отбасылары әділетсіздік туралы мәлімдеген.

8 қаңтар.
Кирилл Павлов, Сыбайлас жемқорлықты тергеу бюросы-қоры (Астана)
Оңтүстік өңірлердегі шенеуніктер журналистің ірі жер пайдаланушылар туралы сауалына жауап беруден бас тартты
2023 жылдың соңында Сыбайлас жемқорлықты тергеу бюросы-қорының редакциясы Қазақстандағы ең ірі жер пайдаланушылардың динамикасына үлкен талдау жүргізді. Мақсат - соңғы уақытта латифундистерден қанша ауылшаруашылық жерлері алғанын анықтау болды. Редакция түрлі құзырлы орындарға бірнеше сауал жолдағанымен, олардың барлығынан жауап ала алмады.Сыбайлас жемқорлықты тергеу бюросы-қоры оңтүстік өңірлер ең ірі жер пайдаланушылар туралы мәліметтерді беруден бас тартты, деп хабарлайды.
Атап айтқанда, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» Жамбыл облысы бойынша филиалы мемлекеттік құпияларды немесе өзге де шектеулерді қамтымайтын жер-кадастрлық мәліметтер жалпыға қолжетімді және мүдделі тұлғаларға ақылы негізде берілетінін мәлімдеді.«Азаматтарға арналған үкімет» МК» Жетісу облысы бойынша филиалы «Жеке деректер туралы» және «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңдарға сілтеме жасап ақпарат беруден бас тартқан.
Алматы облысының жер қатынастары басқармасы да ҚР Жер кодексіне және ақылы негізде жалпыға қолжетімді ақпарат беруге сілтеме жасап, Шымкент қаласының жер қатынастары басқармасы сияқты журналистерге «Азаматтарға арналған үкімет» МК» өңірлік филиалдарына жүгінуді ұсынды.
Редакция солтүстік өңірлер жер пайдаланушылар туралы мәліметтерді еш қиындықсыз бергенін жазады.

9 қаңтар.
Әлия Серікова, «Павлодарньюс» АА (Павлодар қ.)
ҚТЖ «Павлодарньюс» АА сұрауына бір айдан бері жауап бермеді
2023 жылғы 4 желтоқсанда «Павлодарньюс» ақпараттық агенттігінің үйлестірушісі Әлия Серікова электрондық пошта арқылы «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы» АҚ филиалы – магистральдық желінің Павлодар бөлімшесіне сауал жолдады. Онда журналист теміржол магистральдарындағы «қиындықтарды» жою бойынша жасалған жұмыстар туралы сұрады. 2024 жылдың 9 қаңтарында басылымның редакциясы компаниядан жауап алған жоқ.

Сот талқылауы/сотқа дейінгі талаптар

5 қаңтар.
КМБПЧ (Алматы қ.)
«Орда» (Алматы қ.)
А. Демирчян, И.Кензин, Алматы тұрғындары
Сот орындаушысы Orda.kz пен Адам құқықтары жөніндегі қазақстандық халықаралық бюроны сотқа берді
Алматы қаласы Алатау аудандық сотында Orda.kz ақпараттық-сараптамалық порталына, Адам құқықтары жөніндегі Қазақстандық халықаралық бюроға және Алматы қаласының екі тұрғыны А.Демирчан мен И.Кензинге қарсы жеке сот орындаушысы А.Елтоқовтың ар-намысын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау туралы талап арызы қаралуда.Ерікті түрде көшіру ісінде сот орындаушысы болған А. Елтоқов Алматы тұрғындары БАҚ-та өзін бірнеше рет жария түрде қорлағанын, талапкердің және басқа да лауазымды тұлғалардың ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді таратқанын мәлімдейді.
Атап айтқанда, әлеуметтік желідегі парақшалардағы жазбаларда, Адам құқықтары жөніндегі қазақстандық Халықаралық бюроның кеңсесінде 4.07.2023 ж., 3.08.2023 ж. өткізілген баспасөз конференцияларындағы, сондай-ақ Адам құқықтары жөніндегі бюроның сайтында және Orda_kz Telegram-арнасында жарияланған баспасөз конференцияларындағы материалдардағы жазбаларда таратқан дейді.
Талапкер соттан жауапкерлерді әлеуметтік желілерде, адам құқықтары жөніндегі бюроның сайтында және Orda_kz Telegram-каналында таратылған мәліметтерді теріске шығаруды жариялауға міндеттеуді, Алматы тұрғындарынан моральдық зиянды өтеу есебінен 1 млн.теңгеден және 307 370 теңге мөлшерінде сот шығыстарын өндіріп беруді сұрайды.

8 қаңтар.
Nege.Aqsha (Алматы)
БАҚ (Қазақстан)
Белгілі медиа менеджер сотпен бірқатар БАҚ пен пабликті қорқытты
8 қаңтарда бірқатар БАҚ пен пабликтер 2023 жылғы 29 желтоқсанда жаңа жылға екі күн қалғанда «Қазақтелеком» QAMALLADIN MEDIA ЖШС және DOSTYK CAPITAL ЖШС-мен 280,3 млн.теңгеге жарнамалық келісімшартқа қол қойғаны туралы ақпарат жариялады. Бұл екі компанияның 600 блогер, жүздеген ақпараттық паблик пен ондаған Telegram арнасы бар медиа-империяны құрған» Абылайхан Камаладинмен байланысы бар деп хабарланды.
Кейін Абылайхан Камаладин Instagram-да тендердің «техникалық тапсырма бойынша» жасалғанын, бірде-бір блогер осы келісімшарт шеңберінде жарнама жасамағанын, тек БАҚ-ты, ал консорциум делдал ретінде әрекет еткенін түсіндірді.
Сондай-ақ, А. Камаладин: «Біз заңгерлер тобын дайындап жатырмыз, жұмысымызға қатысты әдейі жалған ақпарат таратқан барлық басылымдарды сотқа береміз. Барлығы нарықтық экономиканың және ҚР заңнамасының аясында» деп жазды.

Статистиканы есептеу кезінде ескерілмейтін жағдайлар

Мониторинг «Әділ сөз» қоры тілшілерінің және ашық көздерден алынған ақпараттар бойынша дайындалды.

«Әділ сөз» қорының мониторинг қызметінің жетекшісі Елена Цой

e-mail: lena@adilsoz.kz

Мониторингке қатысты сұрақтар бойынша info@adilsoz.kz -ке хабарласуға болады.