2024 жылғы қаңтардың 11-і мен 18-і аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

16 қаңтар. 
Қоғам (Қазақстан)
ІІМ басшысы Ержан Сәденов қазақстандықтармен әлеуметтік желілерде сөйлесуге уәде берді
ІІМ басшысы Ержан Сәденов 2024 жылды ІІМ кадрларының сапасын жақсарту жылы деп жариялады және қазақстандықтармен әлеуметтік желілердегі парақшаларында сөйлесуге дайын екендігін мәлімдеді. 
Ержан Сәденов Facebook-те «Менің тапсырмам бойынша 2024 жыл ІІМ кадрларының сапасын жақсарту жылы болып жарияланды. Біз үшін халықпен кері байланыс өте маңызды. Қазіргі қоғамда әлеуметтік желі диалог үшін тиімді алаң болып табылады. Естеріңізге сала кетейін, әрбір қазақстандық маған әлеуметтік желілер арқылы жүгіне алады. Мен Facebook пен Instagram-да тіркелдім. Әрқашан сындарлы диалогқа дайынмын. 
Біздің тәртіп сақшылары күндіз де, түнде де жұмыс істейді. Күн сайын қоғамдық құқықтық тәртіпті қорғауға 14,5 мыңнан астам ұлттық полиция мен әскери қызметшілер қатысады. Әрбір қызметкердің алдында маңызды міндет - келіп түскен өтініштерге жедел және кәсіби жауап беру.
Полиция жұмысының ашықтық деңгейін арттыруды жалғастырамыз», - деп жазды.

18 қаңтар. 
Блогосфера (Алматы)
Алматы билігі шетелдік блогерлерге 80 млн теңге және экскурсияларға 107 млн теңге жұмсамақ
16 қаңтарда Мемлекеттік сатып алу сайтында «Алматы қаласының туризм басқармасы» КММ үшін Алматы қаласының туристік өнімін қалыптастыру, ілгерілету және өткізу шеңберінде шетелдік туроператорлар, туристік қауымдастықтар және т.б. үшін Алматы қаласында 3 ақпараттық тур ұйымдастыру және өткізу» туралы хабарландыруы жарияланды.
Лоттың құжаттарын зерттеген «Черный лебедь, рак и щука» telegram-арнасының хабарлауынша, сатып алуды ұйымдастырушы «Алматы қаласының мемлекеттік активтер басқармасы» ақпараттық турға 80,4 млн теңге, ал 2024 жыл ішінде экскурсиялық қызмет көрсетуге 107 млн теңге жұмсауды жоспарлап отыр.
 

16 қаңтар. 
Қоғам (Қазақстан)
Депутаттар «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» Заң өкілеттіктерін шектейтінін айтты
16 қаңтарда Парламент Мәжілісінде Мәдениет және ақпарат вице-министрі Данияр Қадыров «Ақпаратқа қол жеткізу туралы» заң жобасын таныстырды. Депутаттардың пікірінше, заң жобасының кейбір нормалары олардың өкілеттіктерін шектейді.  Атап айтқанда, Парламент депутаттары әзірлеген жобалар бойынша Қазақстан Үкіметінің қорытындысын ескере отырып, жария талқылаулармен рәсімдерді міндетті түрде жүргізуді енгізу туралы ұсыныс (17-2-бап). Депутаттардың пікірінше, Үкіметтің міндетті түрде алдын ала оң қорытындысын алу Парламент депутаттарының заң шығару бастамасы құқығын бұзады, олардың өкілеттіктерін шектейді және Үкіметтің Парламенттің жұмысын реттеуге тырысуы болып табылады.
Никита Шаталовтың сөзін «Эксклюзив»: «Әділет министрлігінің уәжі біртүрлі: олар менің әріптестерім әзірлеген заң жобалары халықтың наразылығын тудыратынын алға тартып отыр. Үкімет сонымен қатар парламенттегі шешімдердің сахна артында қабылданатынын меңзеп отыр», - деп келтіреді.
Депутаттар заң жобасын әзірлеушілер ұсынысының заңдылығы туралы мәселені шешу үшін Конституциялық сотқа жүгінуді ұсынды.
Сынға жауап ретінде Данияр Қадыров бұл тек депутаттық бастамалар туралы көбірек ақпарат алу туралы екенін атап өтті.
«Бұл жерде менің ойымша, заң жобасын тұжырымдауда, түсіндіруде түсініспеушілік бар. Жұмыс топтарында барлығы талқыланады және шешім қабылданады. Мұнда депутаттық корпуспен жұмыс тобы аясында бірге жұмыс істейтін боламыз, салыстырмалы кестені пысықтаймыз», - деді.

16 қаңтар. 
БАҚ (Қазақстан)
Мәдениет министрлігі «ҚПҮ» грифін пайдалану қалай ұсынылатынын түсіндірді
 Үкіметке Мәдениет және ақпарат вице-министрі Данияр Қадыров ұсынған ақпаратқа қол жеткізу туралы заң жобасы жекелеген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдардың барлық ақпаратының ашық болуын көздейді. 
Спикер: «азаматтар бірқатар қоғамдық маңызы бар салаларда ақпараттың жабықтығына немесе ақпаратқа қолжетімділіктің жеткіліксіздігіне тап болады» деп түсіндірді.
BES.Media түзетудің мәні-мемлекеттік орган «әдепкі қалпы бойынша» бүкіл құжатқа ҚПҮ (қызметтік пайдалану үшін) белгісін бермеуі, тек белгілі бір мерзімге және құжаттың бір бөлігіне ғана қол жеткізуді шектеуге құқылы болуы, деп хабарлайды.

17 қаңтар.
Қоғам (Қазақстан)
Үкімет отырыстарына азаматтар пікір қалдыра алады
17 қаңтарда ҚР Премьер-Министрінің ресми ақпараттық ресурсында «Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламенті туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 6 қаңтардағы №10 қаулысына өзгеріс енгізу туралы» Үкіметтің 2024 жылғы 12 қаңтардағы №5 қаулысы жарияланды. Қаулыға сәйкес, министрлер кабинетінің отырыстары онлайн режимінде таратылады, ал азаматтар пікір қалдыра алады.
Регламенттің 2-тарауының 2-параграфының 17-тармағы мынадай редакцияда жазылды: 
«Отырыстар Үкіметтің интернет-ресурсында онлайн режимінде трансляциялауды қамтамасыз ете отырып, ашық болып табылады және мемлекеттік тілде және қажет болған жағдайда орыс тілінде жүргізіледі.
Ашық отырысты трансляциялау кезінде азаматтарға пікір қалдыру мүмкіндігі беріледі.
Ашық отырыстың хаттамасы Үкіметтің интернет-ресурсында отырыс өткізілген күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде орналастырылады.
Президенттің не Премьер-Министрдің бастамасы бойынша жабық отырыстар өткізілуі мүмкін», - делінген.
Қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап, бірақ 2024 жылғы 4 сәуірден ерте емес қолданысқа енгізіледі.

11 қаңтар.
Human Rights Watch ұйымы өз есебіне Батырбеков, Әбжан, Дүйсенова және Сапарқызының істерін енгізді
11 қаңтарда Human Rights Watch (HRW) халықаралық ұйымы әлемдегі адам құқықтарының жағдайы туралы баяндамасын ұсынды.
Баяндаманы зерттеген Азаттық радиосы: 377 беттік есептің Қазақстанға арналған бөлімінде штаб-пәтері Нью-Йоркте орналасқан халықаралық ұйым 2023 жылы елде журналистерге шабуылдар жиілеп кеткенін, билік сынаушыларды қудалайтынын және азаматтық белсенділерге анық емес қылмыстық айыптауларды қолданатынын айтады.
HRW Қазақстанда сөз және дін бостандығы сияқты бейбіт наразылық білдіру құқығы шектеулі деп жазады.
HRW «С-Информ» бас редакторы Амангелді Батырбековтың «жала жапты» деген айыппен әкімшілік қамауға алынғанын, бопсалады деген айыппен тоғыз жылға бас бостандығынан айырылған Махамбет Абжанның ісін айтады. Сондай-ақ, баяндамаға Талдықорған журналисі Сандуғаш Дүйсеновамен болған оқиға енгізілді, ол жеке деректерді таратты деп күдіктеліп, полицияға шақырылды, онда оған шешіндіру арқылы қорлайтын тінту жүргізілді (кейін одан күдіктер алынып тасталды).
Құқық қорғаушылар ҚазТАГ-тың Қарағандыдағы тілшісі Диана Сапарқызының жер астындағы апат туралы материал дайындап жатқан кезде шахта күзетінің қызметкерлері шабуыл жасап, жұмысына кедергі келтіргені туралы жазады.

15 қаңтар. 
Блогосфера (Қазақстан)
2023 жылы блогерлер 200 млн теңгеден астам салық төледі
ҚР премьер-Министрінің орынбасары, Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев Үкіметтің баспасөз қызметінің мобильдік аударымдар, блогерлер және төленген салықтар туралы сұрақтарына жауап берді.
Ерұлан Жамаубаев: «Бүгінгі таңда бізде 400-ден астам тіркелген блогерлер бар. 2023 жылы олар 200 миллион теңгеден астам салық төледі. Егер олардың қызметі бизнеспен байланысты болса әрине, салық төлеуі керек. Ол үшін арнайы салық режимі бар. Жүктеме 1 пайыздан 4 пайызға дейін», - деді. 
Премьер-Министр орынбасарының айтуынша, егер блогерлердің қызметі кәсіпкерлікпен тікелей байланысты болмаса, оларға салық төлеудің қажеті жоқ, Салық салушыларда оларға қатысты сұрақтар туындамайды.
 

12 қаңтар. 
Азаттық радиосы (Астана қ.)
«Азаттық» радиосының журналисін Астанадағы Ұлттық қорғаныс университетіне кіргізбеді
БАҚ-та Астанадағы Ұлттық қорғаныс университеті алдында Қазақстанның бұрынғы президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың ескерткіші алынып тасталғаны туралы ақпарат пайда болды. Оқу орнының қызметкері «Азаттық» радиосы ақпаратын растап, басшылыққа жүгінуге кеңес берді. Университеттің тағы бір өкілі «Қорғаныс министрлігі БАҚ үшін ресми ақпарат дайындап жатыр» деп жауап берді.
Басылымның тілшісі Қорғаныс университетінің аумағына кіре алмады. Кіре берісте тосқауыл қойылды. Күзетші журналистке университеттің стратегиялық нысан екенін айтып кіргізбеді.
«Әділ сөз» қорының түсініктемесі 
«Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Заңның 20-бабында журналистің мемлекеттік органдарға, меншіктің барлық нысандарындағы ұйымдарға бару және өзінің қызметтік міндеттерін жүзеге асыруға байланысты оларды лауазымды адамдар қабылдауы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тыйым салынған жағдайларды қоспағанда, аудиовизуалды техника құралдарын пайдалана отырып жазбалар жүргізу құқығы көзделген.
Егер қандай да бір лауазымды тұлға журналистің ұйымның аумағына (үй-жайына) кіруіне тыйым салса, онда бұл жағдайда журналистер үшін осындай шектеу көзделген нақты заңнамалық актіге сілтеме болуға тиіс. Мұндай жағдайларда жиі айтылатын «стратегиялық объект» тіркесі заң тұрғысынан ештеңені білдірмейді, өйткені Азаматтық кодекс мұндай объектілерге, мысалы, су шаруашылығы құрылыстарын, автомобиль және темір жолдарды, құбырлар мен электр желілерін, әуежай, пошта және телерадио хабарларын тарату объектілерін жатқызады…Бірақ барлық аталған нысандарға журналистер кедергісіз кіре алады. Демек, бұл жағдайда журналистің құқығы бұзылды, ал журналистің Ұлттық қорғаныс университетіне баруына заңды негізсіз тыйым салған лауазымды тұлғаның іс-әрекеттерінде қылмыстық кодекстің 158-бабының 2-бөлімінде (адам өзінің қызметтік жағдайын пайдалана отырып жасаған журналистің заңды кәсіби қызметіне кедергі) көзделген қылмыстық құқық бұзушылық белгілері бар.

12,19 қаңтар.
Асхат Ниязов, «Обожаю»YouTube арнасы (Астана)
Асхат Ниязовтың отбасы мүшелері мен әріптестерінің аккаунттарына шабуыл жасалды
12 қаңтарда «Обожаю» жобасының авторы, журналист Асхат Ниязовтың, оның әйелі мен ата-анасының, әріптесі «Министрлер» айдарының жүргізушісі Назымгүл Күміспаеваның, WhatsApp желісіндегі аккаунттары бұзылды. Бұл туралы журналист Vlast басылымына айтып берді.
Ниязов «Түнде маған біреу WhatsApp-қа кіру үшін құпия сөз сұрап жатқаны туралы хабарлама алдым. Мен бұл құпия сөзді ешкімге жіберген жоқпын, қолданбаға кіруге тырыстым және оған енді кіре алмайтынымды түсіндім. WhatsApp менің нөмірімді қауіпсіздік мақсатында бұғаттады. Бес минуттан кейін әйелім телефон соқты, содан кейін арнада бірге жұмыс істейтін әріптесім Назымгүл хабарласты. Кейін ата-анама хат жаза бастадым, олар маған WhatsApp-тың да бұғатталғанын айтты», - деді.
Сонымен қатар, әкесінің электрондық поштасына минут сайын спам-хабарламалар түседі.
28 желтоқсаннан бастап Назымгүл Күміспаева Instagram және Telegram әлеуметтік желілеріндегі аккаунтына кіре алмай қалды. Журналистер қолжетімділікті (WhatsApp-тан басқа) 17 қаңтарда ғана қалпына келтірді.
Қаңтардың 18-інен 19-на қараған түні Асхат Ниязовтың телефонына белгісіз нөмірлерден жаппай қоңыраулар түсе бастады. Ниязов жариялаған жазбаға қарағанда, қоңыраулар Кореядан, Ресейден, Австриядан, АҚШ-тан, Германиядан және Ұлыбританиядан түскен.

12, 17 қаңтар.
Кибершабуылға ұшыраған қазақстандық журналистер ҰҚК-ге ұжымдық мәлімдеме жолдады
Kursiv.Media 12 қаңтарда Kursiv.Media, ProTenge, Shishkin_like, Inbusiness.kz, AIRAN және «Обожаю» жобасының редакторлары Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетіне БАҚ-қа кибершабуыл жасауға қатысы барларды анықтап, жауапқа тартуды сұрап ұжымдық үндеу жолдады, деп хабарлайды.
Өткен жылдың 6 желтоқсанынан бүгінге дейін Kursiv.Media редакциясының серверлері DDoS шабуылдарына ұшырады (3 миллиардтан астам сұраныс тіркелді), соның салдарынан басылымның сайты бірнеше рет қолжетімсіз болды. Корпоративтік электрондық поштаны бұзу әрекеттері, жалған адрестерден басылым қызметкерлеріне жаппай хаттар жіберу әрекеттері тіркеліп, Курсивтің Instagram аккаунты бұғатталды.
8 желтоқсан мен 10 қаңтар аралығында ProTenge Instagram аккаунты шабуылдарға байланысты төрт рет бұғатталған.
Сәуір айында Shishkin_like медиа-жобасының Instagram аккаунтын әлеуметтік желі әкімшілігі қазақстандық компаниялардан түсті деген шағымдарға байланысты бұғаттап тастаған болатын. Біраз уақыттан кейін компаниялар редакцияға ешқандай шағым түспегенін хабарлады. Shishkin_like бас редакторы мен Instagram әкімшілігінің хат алмасуы парақшаны бұғаттаудан шығара алмағандықтан, редакция оқырмандарының мүддесін бұзбау үшін әлеуметтік желіде жаңа аккаунтты тіркеуге мәжбүр болды. Желтоқсан айында Shishkin_like жобасының TikTok аккаунтын екі рет бұғаттады.
Желтоқсан айынан бастап «Обожаю» жобасының YouTube және Telegram әлеуметтік желілеріндегі аккаунттары, жоба авторы Асхат Ниязовтың, оның әріптесі Назымгүл Күміспаеваның және жоба операторының әлеуметтік желілердегі жеке парақшалары, сондай-ақ Асхат Ниязовтың отбасы мүшелерінің аккаунттары шабуылға ұшырады.
AIRAN Media редакторлары өткен жылдың 8 және 11 желтоқсанында Instagram-дағы @airan.media аккаунтына шабуылдарды тіркеген. Шабуылдар нәтижесінде аккаунт жазылушыларға (блоктау кезінде 110 мың) 10 күн бойы қолжетімсіз болды. Ол 22 желтоқсанда әлеуметтік желі әкімшілігімен ұзақ хат алмасудан кейін қалпына келтірілді.17 қаңтарда «Курсив» редакциясында аталған ақпарат құралдарының редакторлары мен журналистері тағы бас қосты. Олар ЦДИАӨМ, Мәдениет және ақпарат министрлігі және халықаралық ұйымдармен байланысуды ұйғарды.Kursiv.Media бас редакторы Мира Халина «Біз үшін бұл туындаған мәселені шешу үшін қазақстандық бұқаралық ақпарат құралдарының бірігуін көрсетудің маңызды оқиғасы. Бұл түрлі редакция өкілдерінің бірігіп сөйлеуі бірінші рет. Біз көппіз және біз жалғыз әрекет етпеуіміз керек», - деді.

17 қаңтар.
Асхат Ниязов, «Обожаю» YouTube арнасы (Астана)
Мәжіліс депутаты Қарақат Әбден журналист Асхат Ниязовқа жасалған шабуылға қатысты пікір білдірді
Қарақат Әбден БАҚ өкіліне шабуыл жасауды тікелей заң бұзушылық деп санайды.
Парламент депутаты Arbat.media тілшісіне «Мен нақтырақ айтқым келмейді, бірақ журналистің қызметін шектеу дұрыс емес. Уәкілетті органдар мұны істемейді деп ойлаймын. Қоғамдық қауіпсіздікке тікелей қауіп төнбесе, оның қажеті жоқ деп ойлаймын. Біз әркімнің жеке пікірін айтуға құқығы бар демократиялық қоғамда өмір сүріп жатырмыз», - деді.

17 қаңтар.
qostanai.ikomek (Қостанай)
Қостанай әкімдігінің жедел әрекет ету қызметінің аккаунты бұзылды
«Айкомек» ахуал орталығының qostanai.ikomek Instagram аккаунты бұзылып, қазір қолжетімсіз. Бұл туралы «Наш Костанай» газеті 17 қаңтарда Қостанай қаласы әкімдігіне сілтеме жасап өз сайтында хабарлады. Сондықтан ол жұртшылықтың арыз-шағымын уақытша қабылдамайды. @qostanai.ikomek109 әлеуметтік желісінде көшірме аккаунты жасалды.
«Айкөмек» ахуал орталығы Қостанай қаласы әкімдігінің жанындағы азаматтардың арыз-шағымдарына жедел әрекет ету қызметі болып табылады.
 

12 қаңтар.
ProTenge (Алматы)
Қазақстан Республикасы Президентінің Іс барқармасы ProTenge тілшілеріне президенттің сыйлықтары туралы бәрін айтпады
ProTenge журналистері ҚР Президенті Іс Басқармасына ҚР Президентіне Түркия президенті Режеп Ердоған сыйға тартқан TOGG электромобильінің тағдыры, Түркіменстанның бұрынғы президенті сыйға тартқан ахалтеке жылқысы және басқа да қымбат сыйлықтарға қатысты сауалдар жолдады.
Журналистер «Олар бізге көліктің ПІБ Автошаруашылығында тіркелгеніне және ПІБ қызметкерлерінің өздері атқа қамқорлық жасайтынына сендірді. Жануардың қайда екені айтылмады», - деп хабарлайды.
Көлік өз мақсатына сай пайдаланылды ма және мемлекет басшысы тағы қандай сыйлық алды деген сұраққа ПІБ жауап бермеді. Олар барлық сыйлықтар кітаптар, картиналар, кәдесыйлар Президенттік орталыққа сақтау үшін өткізілген деп қосты.
ProTenge «Неліктен бұл маңызды? Іс жүзінде барлық сыйлықтар мемлекеттік теңгерімге бағалануы және қойылуы керек, барлық сыйлықтар осылай жасалады ма? Барлық сыйлықтар президенттік орталыққа сақтауға беріледі ме оны да білмейміз», - дейді. Олар Президенттік Іс Басқару сайтында барлық кіріс сыйлықтарды олардың құнымен және одан әрі тағдырын көрсетуді ұсынады.

16 қаңтар.
БАҚ (Алматы)
Журналистер Рахат Тұрлыхановқа қатысты соттың апелляциялық қаулысын жариялауға да жіберілмеді
Informburo.kz 16 қаңтарда Алматы қалалық соты бұрынғы әнші Рахат Тұрлыхановқа әйелін ұрып-соққаны үшін шығарған қаланың әкімшілік құқық бұзушылық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының қаулысына прокуратураның наразылығын жабық есік жағдайында қарады, деп хабарлайды.
Тұрлыхановтың өзі және оның әйелі сотты жабық өткізуді сұраған. BES.Media хабарлауынша, журналистер іс бойынша апелляциялық қаулының жариялануына да шақырылмаған.
«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
ҚІЖК-нің 29-бабына сәйкес (жариялылық) сот үкімі мен қылмыстық іс бойынша қабылданған қаулылар барлық жағдайларда жария түрде жарияланады. Бұл ретте жабық сот отырысында қаралған істер бойынша үкімнің кіріспе және қарар бөлігі ғана жария етіледі.
АІЖК-нің 19-бабына сәйкес (жариялылық) қылмыстық істерден айырмашылығы, жабық сот отырыстарында қаралатын азаматтық істер бойынша шешімдерді жариялау толығымен жабық сот отырысында жүзеге асырылуы мүмкін.
Бірақ ӘҚБтК-нің 19-бабында (әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізудің жариялылығы) талқылау жабық іс жүргізуде жүзеге асырылатын істер бойынша қаулыларды жария ету мәселесі тікелей реттелмеген.Жоғарғы Соттың қылмыстық сот ісін жүргізумен ұқсастығы бойынша жабық іс жүргізуде (тек кіріспе және қарар бөлігінде) қаралған әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыны жариялау тәртібі туралы ресми түсіндіру қажеттілігі туындайды, өйткені әкімшілік іс жүргізу мәні бойынша үлкен қоғамдық қауіп-қатері жоқ құқық бұзушылықтар бойынша жеңілдетілген қылмыстық іс жүргізу болып табылады.

15 қаңтар.
Асқар Ақтілеуов, TilshiNews.kz (Ақтөбе)
Сот TilshiNews.kz журналисін жала жабу ісінде кінәлі емес деп тапты
Ақтөбенің әкімшілік құқық бұзушылық істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты TilshiNews.kz сайтының редакторы Асқар Ақтілеуовті жала жабу ісінде кінәлі емес деп тапты. Журналистің әрекетінде әкімшілік құқық бұзушылықтың болмауына байланысты әкімшілік іс тоқтатылды.
Естеріңізге сала кетейік, іс Ырғыз ауданындағы гимназия директоры Гүлжайнар Нұрманованың арызы бойынша қозғалған болатын. Ол Асқар Ақтілеуовтің гимназия директорының абыройына нұқсан келтіретін көрінеу жалған ақпарат таратты деп айыптаған. Журналист Ақтөбе облысының әкімі Асхат Шахаровтың Ырғыз ауданына жасаған жұмыс сапары барысында еден жуушы Мөлдір Ғапиздің әкімге мектеп мәселесін айтып шағымданғанын жазды.
Қараша айының соңында Мөлдір тілшіден көмек сұрайды. Ол өзіне қысым жасалып, жұмыстан қуылғанын айтты. Бұл туралы Асқар Ақтілеуов Instagram парақшасында уәкілетті органдардың аккаунттарын белгілеп жазды. Көпшіліктің наразылығынан кейін Мөлдір Ғапиз гимназияға жұмысқа қайта алынды.
Гимназия директоры еден жуушы үш сағаттан астам жұмыста болмағаны үшін жұмыстан босатылған. Журналист еден жуушының жұмыстан босатылуын облыс әкіміне жазған шағымдарымен байланыстырып, әдейі жалған ақпарат таратқан деп есептейді.«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
Ақтөбелік судья Гүлзира Ақмолдина Қазақстандағы судьяларға үлгі болуға тұрарлық қаулы шығарды. Судья айтылған жеке пікірді (бағалау пайымын) фактілер туралы мәлімдемелерден нақты ажыратты. «Соттардың моральдық зиянды өтеу туралы заңнаманы қолдануы туралы» Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2015 жылғы 27 қарашадағы N7 нормативтік қаулысының 17-тармағына сәйкес, аталған санаттағы істер бойынша жауапкер құндылық пайымдауларына жауапты. Әрине, бұл ереже жала жапқаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдарға да қатысты.
Сондай-ақ, судья әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамның жәбірленушінің ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін шындыққа жанаспайтын ақпаратты тарату ниеті болмағанын анықтады. Егер азамат өзі таратқан ақпаратта шынайы ақпарат бар екеніне сенімді болса, бірақ ол жалған болып шықса, азамат «Жала жабу» бабы бойынша жауапкершілікке тартылмайды», - делінген қаулыда.
«Әділ сөз» қоры «көрінеу» деп аталатын белгіге бірнеше рет назар аударды, оның болмауы жала жабу үшін жауапкершілікті жоққа шығарады.

17 қаңтар. 
ЖК «Матрица.KZ» (Алматы қ.)
Иран азаматының талабы бойынша төрт БАҚ-қа сараптама тағайындалды
17 қаңтарда Бостандық аудандық сотында ерлі-зайыпты А.Құрманғожина мен Х. Хосейннің ар-намысын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғау туралы төрт БАҚ-қа- Halyq Uni Media, Матрица KZ, Politic Media және Qazaq Today талап бойынша кезекті отырыс өтті. 
Сот ісіне 2022 жылдың 26 шілдесінде Azattyq Ruhy сайтынан Иран азаматы экс-президенттің інісімен байланысын пайдаланып, жүзге жуық кәсіпкерді мүлкінен айырды деген мақаланың қайта басылуы себеп болды. 
Естеріңізге сала кетейік, 9 қаңтардағы отырыста талапкерлер өз талаптарына екінші рет нақтылау енгізіп, бұрын бас тартылған теріске шығаруды жариялау туралы талаптарды қайтарды.
Осыған орай, сотта Матрица.kz сайтының мүддесін қорғайтын «Әділ сөз» қорының адвокаты Сергей Уткин талапкерлердің сотқа дейінгі дауды шешудің сотқа дейінгі тәртібін тиісінше сақтамауына байланысты талап арызды қараусыз қалдыру туралы өтініш берді.
Атап айтқанда, сотқа дейінгі талап арызда талапкерлер қандай нақты мәліметтерді жала жабу, шындыққа жанаспайтын және теріске шығаруға жатады деп санайтынын көрсетпеген, сол себепті жауапкердің талап арызды заңнамада белгіленген тәртіппен қаралмаған. Редакцияға жолданған хатта басылымның толық мәтіні ғана болған.
Сот ешқандай дәлел келтірмей, бұл өтінішті қанағаттандырмай, мәтінге сот-психологиялық және лингвистикалық сараптама тағайындады. Тараптарға сарапшыға сұрақтар дайындау ұсынылды.
Келесі отырыс 19 ақпанға жоспарланған.
 

14 қаңтар. 
Макс Бокай, азаматтық белсенді (Атырау қ.)
Макс Боқайға әлеуметтік желідегі жазбасы үшін 18,5 мың теңгеге жуық айыппұл салынды 
14 қаңтарда Атырау қаласының әкімшілік құқық бұзушылық жөніндегі мамандандырылған соты ҚР ӘҚБтК 669 бабының 1-бөлігінде көзделген құқық бұзушылық жасағаны үшін белсенді Макс Боқайды кінәлі деп таныды. Сот үкімін, сот шешімін немесе өзге де сот актісін және атқару құжатын орындамады және Facebook-тегі жазбасы үшін 18460 теңге мөлшерінде әкімшілік айыппұл түрінде жаза қолданды.
2024 жылғы 10 қаңтарда Боқай өзінің әлеуметтік желідегі парақшасында Арон Атабектің фотосуретін жариялап, 31 қаңтарды Қазақстандағы саяси тұтқын күні деп атауды ұсынған пост жариялады. Осымен, әкімшілік соттың қаулысына сәйкес, Макс Боқай оған 28.11.2016 жылғы үкіммен жазылған жазаны бұзды. Атап айтқанда, 2024 жылғы 4 ақпанға дейін қоғамдық қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі қосымша жаза – бұқаралық ақпарат құралдарында, әлеуметтік желілерде және басқа да телекоммуникация желілерінде мақалалар, репортаждар, әлеуметтік-экономикалық, қоғамдық-саяси тақырыптар бойынша түрлі бейнематериалдар жариялауға, эфирге шығуға, таратуға тыйым салынған.
Соттың қаулысына Атырау облыстық сотына шағым берілуі мүмкін. 
Естеріңізге сала кетейік, 2016 жылғы 28 қарашада Атырау қаласының №2 соты екі азаматтық белсенді Макс Бокаев пен Талғат Аянды (ҚР ҚК 274-бабы, 4-бөлігі, 2-тармағы) жария іс-шараларды өткізу кезінде көрінеу жалған ақпарат таратқаны, әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, таптық немесе діни алауыздықты қоздырғаны үшін кінәлі деп таныды (174-бап, 2-бап) және жиналыстарды, митингілерді, пикеттерді, көше шерулерін және демонстрацияларды ұйымдастыру және өткізу тәртібін бұзу» (400-бап).
Қылмыстық қудалаудың себебі Макс Бокаев пен Талғат Аянның Facebook-тегі жеке парақшаларындағы жазбалар болды.  Олар 2016 жылғы 21 мамырда «жер мәселесі» бойынша митинг өткізуге рұқсат алуға өтініш бергендерін және елдің заңнамасын бұзбау үшін митингіде өзін қалай ұстау керектігін талқылады.  Атырау әкімдігі акцияны өткізуден бас тартқаны белгілі болғанға дейін посттар жариялады.