2024 жылғы 17-24 қазан аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

21 қазан

Интернет (Қазақстан)

Қазақстан кибершабуылдан ең көп зардап шеккен елдердің қатарында

Exclusive.kz басылымының хабарлауынша, Qazaqstan IGF 2024 форумының панельдік сессиясында Kaspersky Lab, RIPE NCC және ҚР ЦДИАӨМ Ақпараттық қауіпсіздік комитетінің сарапшылары деректердің таралып кету қаупі мен инфрақұрылымның жеткіліксіз қорғалуын талқылады.

«Касперский зертханасының» Қазақстан, Орталық Азия және Моңғолиядағы басқарушы директоры Валерий Зубанов соңғы жылдары мемлекеттік органдар хакерлердің басты нысанасына айналғанын айтты. Себебі, мемлекет халықаралық киберқылмыстарды тартатын азаматтар туралы көптеген құпия мәліметтерді сақтайды.

Зубановтың айтуынша, Қазақстан әлемде ең көп шабуылдан зардап шеккен елдердің біріне айналды. Мысалы, 2024 жылдың алғашқы екі тоқсанында біздің ел майнер шабуыл жасайтын құрылғылардың ресурстарынан криптовалюталарды табу үшін пайдаланатын бағдарламалар шабуылына ұшыраған ТОП 10 елдің ішінде үшінші орын иеленген.

RIPE NCC интернет-тіркеушісінің сыртқы байланыстар жөніндегі маманы Ваган Овсепян қазір Қазақстанда интернет қауіпсіздігінің проблемалары жалғасып жатқан кибершабуылдардан ғана емес, инфрақұрылымның жеткіліксіздігінен де туындап отыр деп есептейді. Атап айтқанда, Қазақстан 2012 жылы бүкіл әлемде енгізіле бастаған заманауи IPv6 интернет хаттамасына әлі өткен жоқ. Осыған байланысты бір IP-адресті бір уақытта көптеген пайдаланушылар пайдалана алады, бұл көптеген проблемаларды тудырады.

Овсепянның айтуынша, мемлекеттік деңгейде бұл хаттаманы енгізу туралы ойланып, көшуге дайындала бастағанына қарамастан, елдегі техникалық инфрақұрылымның жаһандық дамуы туралы ақпараттың жоқтығына байланысты басқа да қиындықтар бар. Ол мемлекеттік органдар мен олардың халықаралық серіктестері тарапынан бұл мәселелерді шешудің біртұтас көзқарасын көрмей отырғанын айтты.

22 қазан

Интернет (Қазақстан)

Барлық қазақстандықтарды сапалы интернетпен қамтамасыз ету үшін 1 миллиард доллардан астам қаражат керек

Kursiv.Mediaның хабарлауынша, «Kursiv Ecosystems Forum 2024: Цифрлық экожүйелердің болашағы» форумы барысында «Қазақтелеком» АҚ басқарма төрағасы Бағдат Мусин Қазақстанның барлық тұрғындарын жоғары талшықты-оптикалық жылдамдықты интернетпен қамтамасыз ету үшін шамамен 1 миллиард доллар қажет екенін айтты.

Оның айтуынша, бұл үшін ескі мыс желілік кабельдерді өткізу қабілеті жоғары талшықты-оптикалық кабельдерге ауыстыру қажет.

Қазірдің өзінде 800 мың үй мен пәтер қосылса да, тағы 1 миллионға жуық нысан мыс кабельмен қалып қойған. Инфрақұрылымды жаңғырту процесі 3,5 жылға дейін созылуы мүмкін. Мусин пайдаланушыларға уәде етілген интернет жылдамдығын алу үшін талшықты-оптикалық кабельдің өзі жеткіліксіз.

Мусин: «Нақтырақ айтсақ, біз уәдемізде тұрған сияқтымыз. Клиенттеріміздің пәтерлеріне оптикалық интернет әкелеміз және онда соңғы жабдықты модемді немесе роутер - орнатамыз. Демек, бұл терминалдық жабдық интернеттің сапасын шектеді», - деді.

Мусин оптикалық интернет пайдаланушыларға кемінде 512 Мбит/с жылдамдықпен жеткізілетінін, бірақ нашар жабдықтың салдарынан телефондағы интернеттің жылдамдығы іс жүзінде 25 есе аз, деді.

18 қазан

Интернет (Қазақстан)

Қазақстандық сайттардың құмар ойындарды ұйымдастыруға қатысы бар-жоғын тексерілетін болады

2024 жылғы 28 қазаннан бастап «Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2021 жылғы 10 қыркүйектегі №282 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы «Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрінің 2024 жылғы 15 қазандағы» интернет-казино белгілерінің болуы тұрғысынан интернет-ресурстардың мазмұнын жүйелі түрде жинауды және талдауды жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы» бұйрығы қолданысқа енгізіледі».

Осы құжатқа сәйкес қазақстандық сайттардың лицензиясы жоқ онлайн-казино, шетелдік букмекерлік кеңселер мен букмекерлік дүкендерге қатысы бар-жоғы тексерілетін болады.

«Интернет-казино белгілерінің болуы тұрғысынан интернет-ресурстардың мазмұнын жүйелі түрде жинау және талдау нәтижелері бойынша уәкілетті орган интернет-казинолардың, шетелдік букмекерлік кеңселердің және (немесе) Қазақстан Республикасында ойын бизнесі саласындағы қызметпен айналысу құқығына лицензиясы жоқ тотализаторлардың анықталған сілтемелері бойынша мәліметтерді ақпарат саласындағы уәкілетті органның Қазақстан Республикасының аумағында оларға қол жеткізуді шектеу жөнінде шаралар қабылдауы үшін «Кибернадзор» ақпараттық жүйесіне жүктейді», - делінген құжатта.

24 қазан

Джамиля Маричева, protege (Алматы қ.)

Павлодардағы Джамиля Маричеваның пәтеріне полиция кірмек болды

Қазақстанның мемлекеттік бюджетінің жұмсалуын зерттеумен айналысатын protege жобасының негізін қалаушы Журналист Джамиля Маричева Facebookте Павлодарлық полицейлердің өзіне қызығушылық танытып отырғанын хабарлады. Ол Алматыда тұратынын, бірақ оның Павлодарда пәтері бар екенін айтты.

Маричева: «Олар менімен бірге жүгірді, ал қазір оларды менің тіркелген жерімде кіммен тұратыным қызықтырады. Екінші күн қатарынан келіп, туыстарымды мазалап, пәтерімде 18, 25, немесе 12 адам тіркелгенін айтқан. Олар шынымен де ішке кіргісі келген», - деп жазды.

 Ол пәтеріне бөтен ешкімді тіркемегенін айтады.

Джамиля Маричева: «Егер бұл жалған тіркеулер шынымен бар болса, онда көші-қон қызметіне сұрақ қойылады: қалайша менің пәтерімде 18, 25, 12 адам тіркелген?», - дейді. Осыған орай шағым дайындап жатқанын айтты.

24 қазан

БАҚ (Қазақстан)

Мәжілісмен журналистерді сексуалдық құлдыққа түскен оқушы қызға қатысты жағдайды ушықтырды деп айыптады

Депутат Марат Қожаев қазақстандықтардың басым бөлігі Қазақстан Республикасының заң жүйесіне сенетінін, журналистердің «шу шығарып» жүргенін айтты.

kursiv.kz Мәжіліс кулуарында журналистер депутат Марат Қожаевтан алты ай бойы сексуалдық құлдықта болған қызылордалық оқушы қызға қатысты атышулы істің барысын сұрады, деп хабарлайды. Істің құпиялығына байланысты қоғамда кінәлілер жазадан құтылып кете ме деген үрей бар деген пікір айтылды.

Қожаев «Қоғамда ондай үрей жоқ, жағдайды ушықтыратын сіздер, ақпараттық ресурстар. Халқымыздың басым көпшілігі еліміздің құқықтық жүйесіне сенеді деп ойлаймын», - деді.

Оның айтуынша, журналистер «шу шығарса» іс мұқият тексеріледі деп есептейді.

«Бірақ сотта әлеуметтік желідегі шуларыңыз емес, тек процессуалдық дәлелдер ғана бағаланады. Дәлел болса, кінәлілер, әдетте, жазасын алады», – деді Марат Қожаев

17 қазан

Данияр Әділбеков, «Дикая орда» (Астана)

Журналист Данияр Әділбековке қысым көрсету туралы  іс жабылды

Осы жылдың мамыр айында көрінеу жалған сөз тарату бабы бойынша қылмыстық іс қозғалып, қамауға алынған Данияр Әділбеков адвокаты арқылы үнемі қысым көріп жүргенін мәлімдеген.

Ол ҰҚК қызметкерлері кешкі уақытта өзінен басқа журналистер мен мемлекеттік қызметкерлер туралы сұрақ қоятыны, егер ол қажетті айғақтарды бермесе, әйелін қамауға аламыз деп қорқытатыны және туыстарымен сөйлесуге рұқсат етпейтіні туралы айтқан.

Журналистің адвокаты Әділжан Мауытқанов 17 қазанда өткен брифингте тәртіп сақшылары Әбішев пен Қақораның әрекетіне қатысты шағым сәуірдің 24-і күні түскенін, іс шілде айында ғана тіркелгенін, бірақ прокуратура істі жауып тастағанын айтты.

Адвокат: «Бір ай бойы біздің арызымыз орган арасында адасып жүрді. Барлығы прокуратурадан басталды. Прокуратура оны тіркеп, уәкілетті органға жібереді, шағым беру айналымы басталады.

Үшінші шағымды жазып қойғанымда, бардық, қарадық деп жазыпты, жазбалар өшірілген екен. Арызды жіберген кезде мен бірден видеобақылау камераларынан жазбаларды дереу алуды сұрап жаздым. Бұл жасалмады. Ал бүгін Әбішев пен Қақора мойындағанымен, істе қылмыстық құрам жоқ деп отыр», – дейді.

Бұған дейін осы жылдың тамыз айында Әділбековтің мүддесін қорғаған адвокат Қасым Дүйсекин Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Астана қаласы бойынша департаменті Ұлттық қауіпсіздік комитеті мен Ішкі істер министрлігінің лауазымды тұлғаларына қарсы ҚР ҚК 415-бабы («Айғақ беруге мәжбүрлеу») бойынша сотқа дейінгі тергеу жүргізіп жатқанын хабарлаған болатын. Ал сотқа дейінгі тергеп-тексеру материалдарында «Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Әбішев есімді қызметкері Даниярға физикалық күш қолданғаны, психологиялық қысым жасағаны, қорқытқаны» анықталды.

17 қазан

Олеся Вертинская, «Дорожный контроль» (Атырау)

«Дорожный контроль» тілшісі пара ұсыну әрекеті бойынша сотқа дейінгі тергеуді бастауды талап етуде

«Дорожный контроль» сайтының тілшісі және белсенді Олеся Вертинская қазанның 17-сі күні әлеуметтік желіде өзінің арызы бойынша жүргізілген тексерудің нәтижесі туралы хабарлады.

Вертинская арызына екі айға жуық жауап күткенін, бірақ жауап ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитетіне шағымданғаннан кейін ғана келгенін айтты. Ішкі қауіпсіздік департаменті қызметтік тергеу нәтижелері бойынша Вертинскаяның оған ақша ұсынуға қатысты уәждері расталмады деп жауап берді.

Әлеуметтік желіде Олеся Вертинская жауабында оның үндеу жазғаны көрсетілгеніне назар аударды. Алайда, оның өзі бұл арыз екенін айтады. Белсенді қылмыстық іс қозғауды, оған видеокамераның жазбасын қосуды, бетпестіруді және детектор лжимен тексеруді талап етті.

Еске салайық, Вертинская тамыз айында Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің Атырау облысы бойынша департаментіне барған кезде оған арасына ақша салынған кітапты бермек болғанын мәлімдеген еді.

Вертинскаяның әріптесі Серік Қожаниязов департаментке белсенділер бірнеше рет дүңгіршектердің орнатылуының заңдылығын тексеруге рұқсат бермегені туралы шағымданған соң ақпаратты анықтау үшін келген. Кездесуден кейін бөлімде басшылық қызмет атқаратын қызметкер Олесяның қалуын өтінген. Олесяның айтуынша, сол қызметкер оған кітапты журналистке сыйлық ретінде сыйлаған. Кітапты ашқан Вертинская ішінен ақша тауып алған. Ол бірден 10 мыңдық купюралар салынған кітапты лақтырып, кеңседен шығып кетті.

«Дорожный контроль» тілшілері бұл фактіні Олеся Вертинскаяға қарсы арандатушылық және олардың құқық бұзушылықтарды, оның ішінде мемлекеттік органдар тарапынан болған әрекеттерді анықтауға бағытталған әрекетке тосқауыл деп санайды. Бұл факті бойынша Олеся Вертинская Атырау облысының прокуроры Б.Жұмақанов пен Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке жүгінді.

22 қазан

Данияр Мұрат, «JURTTYŃ BALASI» YouTube арнасы (Алматы)

Алматы тұрғыны блогерді АЭС құрылысына қатысты референдумға кедергі жасамақ болды деп айыптамақ болды

Блогер әрі «JURTTYŃ BALASY» YouTube арнасының авторы Данияр Мұрат Instagram желісінде 22 қазан күні таңертең полицияға сөйлесу үшін шақырылғанын хабарлады. Полиция қызметкері телефон арқылы блогерді не себепті шақырғанын айтудан бас тартты.

Блогер: «Маған опорный пункте бір азаматтың мені АЭС-ке қатысты қасақана жалған ақпарат таратты деп Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 274-бабы бойынша айыптауды сұрайтын арызды көрсетті. Менің мақсатым референдумды бұзу болыпты-мыс. Бұл қылмыстық іс бойынша 11 миллион теңгеге дейін айыппұл немесе үш жылға дейін бас бостандығын шектеу/айыру қарастырылған. Полиция қызметкерлері мені полиция бөліміне өз көліктерімен апарды. Мен өзім баратынымды айтып, адвокат шақырдым», – дейді.

Полиция департаментінде Данияр Мұрат жалған ақпарат таратпағанын және референдумды бұзу ниеті болмағанын айтып түсініктеме жазған.

Полиция «Азаттық» радиосына: «7 қазанда полицияға алматылық тұрғыннан көрінеу жалған ақпарат таратқаны туралы арыз түсті. Белгіленген процессуалдық талаптарға сәйкес мән-жайды анықтау үшін Әуезов ауданы бойынша ӨПБ учаскелік инспекторы азамат Данияр Мұратты әңгімеге шақырды. Түсіндірме әңгімеден кейін ол босатылды», — деді.

Данияр кейінірек өз арнасындағы бағдарламада айтқандай, шағымданушы оны 4 қазандағы АЭС қауіпсіздігіне қатысты шығарылымда әдейі жалған ақпарат таратты деп айыптап отыр. Блогер 1979 жылы наурызда Three Mile Island атом электр станциясындағы апатты айтып, демонтаждау және пайдаланудан шығару 2078 жылға дейін аяқталады деп жоспарланатынын айтқан.

Арызданушы Данияр Мұрат әдейі жалған ақпарат таратты деп есептейді, өйткені сенімді дереккөздерден Three Mile Island 2028 жылы қайта іске қосылады деп жоспарлануда және блогер 6 қазандағы референдумды бұзу үшін ақпарат таратқан.

Блогер бұл адамның арызды 7 қазанда, яғни референдумнан бір күн өткен соң, халықтың 70 пайызы атом электр станциясының құрылысына дауыс бергенде жазғанын айтады.

23 қазан

Сергей Перхальский, Ratel.kz (Алматы)

Үндемеу үшін кәсіпкер басылымға ақша ұсынды

Ratel.kz журналисі Сергей Перхальский 2024 жылғы 23 қазандағы «Как оказать давление на председателя Верховного суда Мергалиева, чтобы получить 1 млрд тенге» деген мақаласында: Шілде айында «TRANSTURS Kazakhstan» ЖШС мен «ЖелДорТранс-Ақтөбе» ЖШС арасындағы құқықтық дауға қатысты алғашқы материалдар жарияланғаннан кейін редакцияға «Назханов және серіктестер» заңгерлік фирмасының басқарушы серіктесі телефон соғып, оның қорғаушысы жауап жариялағысы келетінін айтқан.

Редакция журналист бірқатар қосымша сұрақтар қояды дайын болуды ескертіп бұған келісті.

«Алайда, Назхановтың көмекшісі мүлде басқа нұсқаны ұсынды: ақылы түрде Ratel.kz жарияланған материалдарды алып тастауды және осы тақырып бойынша мақала жариялауды жалғастырмауы керек. Бизнесвуменді Ratel.kz-тің үнсіздігі ғана қызықтырды», - деп жазады Перхальский.  Басылым редакторлары мұндай ұсыныстан бас тартқан.

22 қазан

Рабиға Дүйсенғұлова, tengrinews.kz ( Алматы)

Tengrinews.kz (Алматы)

Алаяқтар өздерін Tengrinews.kz журналисі ретінде көрсете бастады

Tengrinews.kz редакциясы алаяқтар өздерін басылымның журналистері деп таныстыра бастағаны туралы ақпарат пайда болған соң полицияға шағым түсірді.

Өздерін редакция қызметкері ретінде таныстырған алаяқтар ұстаздар, мәдениет қайраткерлері және басқа да танымал тұлғалар туралы материалдар дайындап жатырмыз деп хабар таратады. Олардың схемасының негізгі мақсаты - жәбірленушіні растау немесе форумға тіркелу сылтауымен SMS кодын сұрайтын белгілі бір сайтқа тарту. Кодты алғаннан кейін алаяқтар оны жеке деректерге немесе қаржылық транзакцияларға қол жеткізу үшін пайдалануы мүмкін, - деп хабарлайды Tengrinews.kz.

Атынан хабарлама жіберілген басылым тілшісі Рабиға Дүйсенқұлованың басына түскен жағдай осындай. Журналист оның жетекшілері хабарлаған осындай кем дегенде он фактіден хабардар екенін айтады.

Сондай-ақ, Tengrinews.kz сайты ешқандай форум өткізбейтінін және бөгде сайттарда жеке ақпаратты жинамайтынын хабарлайды.

24 қазан

Қазақстан Журналистер одағы (Алматы)

Алаяқтар Қазақстан Журналистер одағы туралы жалған ақпарат таратып жатыр

Қазақстан Журналистер одағы Telegram желісінде әлеуметтік желілердегі алаяқтар мессенджерлерде құқық қорғау органдары, атап айтқанда Ұлттық қауіпсіздік комитеті ҚЖО-на қатысты жүргізген тергеуі туралы жолдаған жалған хабарламалар туралы айтты.

Бұған дейін Қазақстан Журналистер одағы Ішкі істер министрлігі мен Ұлттық қауіпсіздік комитетіне шағымданған болатын. ҚЖО алайда, бұл құқық қорғау органдары ешқандай көмек көрсете алмайтындарын айтты, өйткені бұл алаяқтар шетелден де әрекет етеді, деп хабарлайды.

21 қазан

БАҚ (Қазақстан)

БАҚ-қа жасалатын кибершабуылмен ЦДИАӨМ қалай күресуді жоспарлап отырғанын түсіндіре алмады

Qazaqstan IGF 2024 ұлттық форумының киберқауіпсіздік мәселелері талқыланған панельдік сессиясында Exclusive.kz тілшісі ҚР ЦДИАӨМ ақпараттық қауіпсіздік комитеті төрағасының орынбасары Амангелді Жүкеновке 2022 жылдың аяғында басталып, бүгінгі күнге дейін жалғасып жатқан БАҚ пен журналистерге қарсы кибершабуылдарға жауап ретінде болашақта не істеу жоспарланған деген сауал қойды.

«Сіздің айтқаныңыз кибералаяқтыққа қатысты. Арнайы қандай да бір моральдық, қаржылық заңбұзушылықтармен байланысты барлық нәрсе Ішкі істер министрлігіне тиесілі. Техникалық қорғау тұрғысынан, мысалы, хакерлік және т.б. Бұл мемлекеттік ақпараттық жүйелерге әсер ететін болса, сәйкесінше Ұлттық қауіпсіздік комитеті бұған қатысады. Мен бұл сұрақ бойынша ештеңе айта алмаймын», - деді Жүкенов.

21 қазан

«Журналистская инициатива» ЖШС (Орал қ.)

БҚО облыстық соты қала көшелеріндегі блиц-сұхбат үшін «Уральская неделяға» айыппұл салу туралы шешімді күшінде қалдырды

21 қазанда Батыс Қазақстан облыстық соты «Уральская неделя» құрылтайшысы «Журналистская инициатива» ЖШС-не қатысты шығарылған әкімшілік құқық бұзушылық істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының қаулысын өзгеріссіз қалдырды.

Естеріңізге сала кетейік, 3 қазанда сот «Журналистская инициатива» ЖШС ӘҚБтК-нің 120 бабы 3-бөлігі бойынша құқық бұзушылық жасағаны үшін кінәлі деп танылды. Сайлау заңнамасын бұзғаны үшін 30 АЕК (110 760 теңге) көлемінде айыппұл салды.

Прокуратураның әкімшілік құқық бұзушылық туралы қаулысында 30 қыркүйекте «Уральская неделя» сайтында және басылымның YouTube, Telegram арнасында атом электр станциясының құрылысына байланысты «референдумға қатысты әлеуметтік сауалнама жүргізу» видеосы жарияланғаны айтылған. Прокуратура БАҚ әрекетінен «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Заңының 28-бабына 9-тармағының, Қазақстан Республикасы ӘҚБтК-нің 120-бабының 3-бөлігі – «Қазақстан Республикасы сайлау заңнамасының талаптарын сақтамай, қоғамдық пікірге сауалнама жүргізу» талаптарын бұзды деп хаттама толтырған.

Өз кезегінде «Уральская неделя» бас редакторы Тамара Еслямова видеоролик Орал көшелеріндегі азаматтармен блиц-сұхбат екенін айтады. Журналистер Орал тұрғындары 6 қазанда елімізде қандай оқиға болатынын біле ме деп сұрайды. Атом электр стансасын салу жобасына халық үн қосып, өз көзқарастарын білдірді, біреу қолдады, біреу қарсы болды.

«Әділ сөз» қоры әкімшілік құқық бұзушылық туралы сот қаулысын зерделеп, жағдайға құқықтық талдау жасады.

Қордың құқықтық талдауында: БАҚ-та бір, екі немесе одан да көп адамның айтқан пікірлері әлеуметтік сауалнама болып табылмайды және «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық заңның 28-бабы 9-тармағының 1 және 2-бөліктерінің қолданылу аясына жатпайды.

«Республикалық референдум туралы» Конституциялық Заңның 7-бабының 1-тармағына сәйкес азаматтарға референдумға шығарылған мәселе бойынша бұқаралық ақпарат құралдарында өз пікірін білдіру құқығына кепілдік беріледі.

 Заңның көрсетілген нормасы журналистердің референдум мәселесі бойынша азаматтардың пікірлерін сұрауға және жариялауға құқылы екенін білдіреді. Бұл ретте ешқандай айырмашылық жоқ, БАҚ бір, екі, он немесе жүз азаматтың пікірін жариялайды. Азаматтардың БАҚ-та пікір білдіруі заң ерекше талаптар қоятын қоғамдық пікірге сауалнама (әлеуметтік сауалнама) жүргізуді білдірмейді», - делінген.

Шағымда «Журналистская инициатива» ЖШС адвокаты М.Ғабдуалиев бірінші сатыдағы соттың қаулысын заңсыз және негізсіз деп жоюды сұрады, өйткені ЖШС іс-әрекеттерінде тиісті мамандарды тартып, әлеуметтік талдау әдістерін қолданып, әлеуметтік сауалнама жүргізілмейді.

Облыстық сот апелляциялық шағымды қарап, оны қанағаттандырусыз қалдырды.

Сот Қаулысы ҚР ӘҚБтК 46-тарауының тәртібімен қайта қаралуы мүмкін.

 24 қазан

Tengrinews.kz, «Аргументы и факты», Zakon.kz,

Sputnik.kz, BaigeNews.kz, Altyn-orda.kz,

TopPress.kz, kz.kursiv.media, MAIL.kz,

kazface.kz, El.kz, ztb.kz,

ИА «Голос народа», mgorod.kz, newtimes.kz,

QAZ365.kz, smartnews.kz

Астана соты 17 БАҚ үшінші тарап болған Букмекерлер қауымдастығының шағымын қанағаттандырмады

24 қазанда Астананың азаматтық істер жөніндегі ауданаралық соты «Қазақстан Букмекерлер қауымдастығының» Мәжіліс депутаты Руслан Берденовке қатысты іскерлік беделін қорғау туралы талап арызын қанағаттандырудан бас тартты. Дауға өз бетінше талап қоймаған үшінші тұлға ретінде процеске 17 БАҚ иесі тартылды.

Еске салайық, арыз талапкердің айтуынша жауапкердің депутаттық қызметі шеңберінде, сондай-ақ әлеуметтік желі, оның мәжіліс сайтындағы парақшасы және ақпараттық интернет-ресурстар арқылы көпшілік алдында сөйлеген сөздерінде орын алған «ойын бизнесі мен спорттық бәс тігуді ұйымдастырушылардың іскерлік беделіне нұқсан келтіретін жалған мәліметтердің» таралуына байланысты берілген болатын.

Іс бойынша Сот-лингвистикалық сараптама жүргізілді. Сарапшы Мұқанованың қорытындысына сәйкес, зерттеуге ұсынылған материалда қауымдастық пен оның мүшелерінің ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерге жатқызуға болатын мәліметтер жоқ. Материалда нақты атаусыз букмекерлік (компаниялар), олардың қызметі туралы теріс мәліметтер бар.

Зерттеуге ұсынылған жазба мәтіндері елдің ұлттық қауіпсіздігіне, оның экономикасына, азаматтардың денсаулығына және отбасы институтына әсер ететін елеулі әлеуметтік проблема ретінде Қазақстандағы ойын бизнесі мен букмекерлік компаниялардың қызметінің жалпы теріс бейнесін жасайды, делінген сарапшының қорытындысында.

Талапкердің талап-арыз саланы тұтастай қорғауға берілді деген дәлелдерін сот негізсіз деп тапты, өйткені «талапкер талапты тек өзінің және/немесе жарғы шеңберінде Қауымдастық мүшелерінің құқықтарын қорғау үшін жүгінуге құқылы».

Сот шешімінің дәлелді бөлігінде «Даулы жазбада талапкер мен оның мүшелерінің іскерлік беделінің төмендегені туралы қорытынды жасауға мүмкіндік беретін мәліметтерді сот белгілеген жоқ. Бұл жазбада нақты бағытталған адрес жоқ. Жоғарыда айтылғандардың негізінде талап қанағаттандырылмайды», - делінген.

 Шешімге апелляциялық шағым түпкілікті формада шығарылған күннен бастап бір ай ішінде берілуі мүмкін.

21 қазан

Orda.kz (Алматы)

Сот Orda.kz-тің апелляциялық шағымын қанағаттандырусыз қалдырды

31 шілдеде Алматы қаласының Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты «Ratel Media» ЖШС-нің басқа БАҚ – Orda.kz-ке қарсы қойған 2 710 АЕК көлемінде авторлық құқықты бұзғаны үшін өтемақы өндіру туралы талап арызын ішінара қанағаттандырды.

Естеріңізге сала кетейік, процеске Ratel.kz журналисі Дмитрий Матвеевтің Риддер қаласынан келген кәсіпкердің келеңсіз оқиғалары туралы «Судья оформила развод двум мужчинам и лишила одного из них имущества» атты фотосуреті бар материалы себеп болған. Барлық орналастырылған деректердің авторлық құқығы Ratel.kz-ке тиесілі.

Алдымен www.sotreport.kz интернет-басылымының бетінде көшірме пайда болды. «Судебный репортаж» редакциясы бітімгершілікке келісті және сол күні Ratel Media компаниясына 100 АЕК – 369 200 теңге өтемақы төлеп, медиациялық келісімге қол қойды.

Одан кейін сот шешімі бойынша ондағы материалдар мен фотосуреттер Orda.kz сайтында «Судебный репортажға» сілтеме арқылы жарияланды. Ratel.kz редакциясы дауды «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» ҚР Заңының 49-бабында көзделген өтемақы төлеу арқылы шешуді ұсынды.

Orda.kz басылымы бұл ұсыныстан бас тартып, кейін мақаланы қайта басып шығарғаны және фотосуретті авторлық құқық иесінің рұқсатынсыз пайдаланғаны үшін өтемақы талап етіп сотқа шағым түсірген.

Сот шешімі бойынша «OrdaMedia.kz» ЖШС авторлық құқықты бұзғаны үшін Ratel компаниясына 1000 АЕК көлемінде өтемақы төлеуі тиіс.

Апелляциялық шағымында жауапкер авторлық құқық бұзушылықтар жоқ деген негізде сот шешімінің күшін жоюды немесе өтемақы мөлшерін ең төменгі деңгейге дейін азайтуды сұрайды.

Алматы қалалық сотының алқасы азаматтық іс материалдарын, апелляциялық шағымның дәлелдерін зерделеп, процеске қатысушылардың түсініктемелерін тыңдап, дәлелдемелерді толықтай бағалап, бірінші сатыдағы соттың қаулысын өзгеріссіз қалдырды. жауапкердің апелляциялық шағымын қанағаттандырмады.

Қазақстан Республикасы АІЖК-нің 434-бабының 2-бөлігінің 3-тармағының негізінде қаулы кассациялық тәртіппен қарауға жатпайды.

21 қазан

Интернет (Қостанай облысы)

Қостанай облысының әкімдігі пабликтің ақпараты «фейк сенімсіз» жалған екенін айтып, жауапкершілікті еске салды

Қостанай облысының әкімдігі интернетте тараған сілтемеге қатысты БАҚ арқылы халыққа үндеу жолдады.

Әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде қолданушылар TikTok-та KazNews сайтынан скриншот жіберді, онда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қостанай қаласының атауын Санар деп өзгерту туралы жарлыққа қол қойғаны жазылған.

Қостанай облысының әкімдігі таралып жатқан ақпараттың шындыққа жанаспайтынын хабарлады.

«KazNews-тің Қостанай қаласының атауын Санар деп өзгерту туралы ақпаратына қатысты бұл мақалада сілтеме немесе құжаттық дәлелдер жоқ, сондықтан сенімсіз (жалған) деп мәлімдейміз», - деп түсіндірді әкімдік.

 Әкімдік азаматтарға жалған ақпарат таратқаны үшін жауапкершілікті ескертті.

Анықтама үшін: TikTok сайтындағы «KazNews» паблигінің сипаттамасында: «Қазақстандағы ең фейк жаңалықтар, оған сенбес бұрын, оның жалған екенін есте сақтаңыз» (орфографиясы сақталған – ӘС) делінген.