2023 жылғы қарашаның 23-і мен 30-ы аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

28 қараша.
Тамара Ваал, Vlast.kz (Астана)
Денсаулық сақтау министрі Vlast.kz тілшісінің ашық үндеуінен кейін брифингке шықты
 28 қарашада Vlast.kz басылымының Астана бюросының бас редакторы Тамара Ваал Денсаулық сақтау министрі Ажар Ғиниятқа Қазақстандағы өршіп тұрған вирустық ауруларға қатысты сауал жолдады. 
Бас редактор әлеуметтік желіде «Үкімет жұмыстың жаңа форматына көшкенде министрлер екі аптада бір рет брифингке келетіні айтылды. Үш  апта мүмкін одан да көп уақыт болды. Мысалы, сайттан (Денсаулық сақтау министрлігінің – Ә.С.) 9 ҚАЗАН күні Ғинияттың пікірі келтірілген ақпаратты  ғана таптым! Қараша емес. Мен қателесуім мүмкін, бірақ министр кем дегенде үш апта бойы көрінбеді», - деп жазды.
Тамара Ваалдың үндеуінен кейін денсаулық сақтау министрімен брифинг келесі күнге 29 қарашаға жоспарланғаны белгілі болды.
 

28 қараша. 
Orda.kz (Алматы қ.)
Ресей СІМ қазақстандық басылымның ақпаратын жалған деп атады 
Ресей Сыртқы істер министрлігі қазақстандық Orda.kz басылымы жариялаған материалға наразылығын білдірді. Бұл туралы СІМ мәлімдемесіне сілтеме жасап «Курсив» хабарлайды. Orda.kz Sputnik24.tv сайтының бұғатталғаны туралы мақаласында ресейлік телеарналарға кіруге мүмкіндік беретін бұл сайт ресейлік RT мемлекеттік холдингінің меншігі екенін айтқан.
Ресей СІМ хабарламасында: «Бұл ұйымның холдингке еш қатысы жоқ. Жалған. Белгісіз ресурсты RT-ге қосу әрекетін RT баспасөз қызметі дереу жоққа шығарды», - делінген.

Сыртқы істер министрлігі бұл мақаланы «ақпараттық кеңістікті қолдан дүрліктіруді» көздеген жалған ақпарат деп атады.
«Курсивтің» жазуынша, Орда.kz сайты Sputnik24.tv RT холдингіне тиесілі деген хабарламаны жазып, екі күннен кейін холдингтің баспасөз қызметі бұл ақпаратты жоққа шығарғаны туралы хабарламаны қоса жариялады. Ресей Сыртқы істер министрлігі Sputnik24.tv сайтының нақты кімге тиесілі екенін айтпайды.

29 қараша.
Блогерлер (Шығыс Қазақстан облысы)
ШҚО-дағы «Үйдегі дүкендердің» иелері блогерді бопсалады деп айыптады
Inbusiness.kz сайтының хабарлауынша, «үйдегі дүкендердің» қожайындары әзірге аты-жөнін жария етпеген бір блогердің сауда нүктелері туралы теріс жазбамен бопсалап жатқанын айтқан. Кәсіпкерлердің айтуынша, блогер дүкенге келіп, заңбұзушылықтар туралы жазып, түрлі құзырлы органдарға арыз-шағым жолдап, мемлекеттік органдардың өкілдері жоспардан тыс тексеріспен келіп, кейде сауда нүктесіне бармай-ақ әкімшілік іс қозғап жатады екен.

Бизнесмендер «тексеру» фактісін жазуға уақыт пен дағдының жетіспейтінін, өйткені блогер кенеттен пайда болады, содан кейін төлеуді талап етеді. Бір кәсіпкер сот арқылы блогердің шағымының негізсіз екенін, өзінің ісінің дұрыс екенін дәлелдеген. Алайда олардың барлығының да сотқа жүгінуге уақыты мен мүмкіндігі бола бермейді екен.

Дүкен иелерінің бірі inbusiness.kz сайтына берген түсініктемесінде ШҚО Кәсіпкерлер палатасы қызмет және сауда кеңесіндегі талқылаудан кейін Шығыс Қазақстан облысы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу комитетінің департаментіне блогердің уәкілетті органдарға түсірген арыздарының саны туралы сауал жолдайтынын айтқан. ШҚО сауда кәсіпорындарының қауымдастығымен бірлесіп, ұсынылған ақпарат негізінде құқық қорғау органдарына блогердің іс-әрекетінің заңдылығын тексеру, айтылған фактілерді анықтау және олар расталған жағдайда-оған қатысты шаралар қабылдауды талап ететін өтініш жіберілетін болады.

Inbusiness.kz тілшісіне облыстың Кәсіпкерлер палатасының баспасөз хатшысы: «Қазақстанның бұқаралық ақпарат құралдары салалық заңнаманың талаптарына бағынатын және айтылған әрбір сөз үшін жауапты болса, ал блогерлер үшін заң жазылмаған болып тұр», – деді.

30 қараша.
БАҚ (Қазақстан)
«Масс-медиа туралы» Заңды Мәжіліс бірінші оқылымда қабылдады
30 қарашада өткен жалпы отырыста Парламент Мәжілісінің депутаттары «Масс-медиа туралы» заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдады.

Заң жобасын таныстырған Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева: «Онда «масс-медиа» түсінігі қолданылады, оның қолданылу аясы онлайн платформаларды қоспағанда, барлық интернет-ресурстарды қамтиды. Ең бастысы, заң жобасы сөз бостандығын қамтамасыз ету, журналистердің мәртебесі мен мемлекеттік ақпараттық саясаттың тиімділігін арттыру мәселелерін шешуге мүмкіндік береді», - деді.

Негізгі жаңалықтардың қатарында БАҚ сұраныстарын қарау мерзімін 7 жұмыс күнінен беске дейін қысқарту, гранттық қаржыландыруға көшу, БАҚ материалдарының ескіру мерзімін белгілеу, баспасөз картасы туралы ереже және т.б. Талқылау барысында депутат Бақытжан Базарбек ҚР Қылмыстық кодексінің 158-бабын (Журналисттің заңды кәсіби қызметіне кедергі келтіру) күшейтуді ұсынды. Ол құқықтық және демократиялық мемлекетте журналистердің құқықтарын қорғаудың маңыздылығына тоқталды.

Аида Балаева журналистердің құқығын қорғауға дайын екенін мәлімдеді. Министрдің айтуынша, заңның бұл бабы «екі жақты». Министрліктің мәліметінше, бес жыл ішінде небәрі 9 іс қозғалды, бірақ нәтиже жоқ. Аида Балаева бұл норманы екінші оқылымға дейін уәкілетті органдармен қайта қарауды жоспарлап отырғанын хабарлады.

Журналистердің ескіру мерзімін бір жылға дейін қысқарту туралы ұсыныстарына министр мен Жоғарғы сот өкілінің ұстанымы туралы депутат Марат Башимовтың сұрағына Аида Балаева: «Әріптестерімізбен, уәкілетті органдармен талқылай отырып, біз басқа азаматтардың мүліктік емес құқықтарын бұзбау үшін осы норманы Азаматтық кодекске сәйкестендіруді ұстандық. Сондықтан үш жыл белгіленді. Менің ойымша, қайтадан жиналып, ортақ пікірге келе аламыз, өйткені бізде бүгін бірінші тыңдау, екінші тыңдау. Егер уәкілетті органдардағы әріптестер бір жылды қолдаса, мен министр ретінде қолдауға дайынмын» деді.

Жоғарғы Сот өкілі заң жобасы ұсынған үш жылдық мерзім азаматтық кодекс нормаларына сәйкес келетінін айтты. «Азаматтық кодекс бізге талап қоюдың қысқа немесе ұзағырақ мерзімдерін белгілеуге мүмкіндік береді. Сондықтан халықаралық тәжірибені ескере отырып, оны екінші оқылымға дейін жұмыс тобында талқылауға болады деп есептейміз», - деді.

Төтенше жағдайларда журналистердің өмірін сақтандыру туралы сұраққа Аида Балаева: «Егер журналистер сапарға шығуға және әскери қақтығыстарды көрсетуге мәжбүр болса, бұл жағдайда заң жобасында біз өмірді тікелей редакция арқылы сақтандыруды қарастырамыз. (...) Тағы бір сұрақ, барлық БАҚ шағын және орта бизнес болып табылады. Сондықтан біз қазір редакцияға нұқсан келтірмеу үшін бұл нормаға сараптама жүргізіп жатырмыз. Әрине, әрбір редакция сақтандыруға міндетті деп есептейміз. Қазір «Атамекен» ҰКП бизнес мүдделерін бұзу тұрғысынан сараптама жүргізіп жатыр. Сондықтан біз бұл норманы жан-жақты талқылайтын боламыз. Жеке сараптама оның анықтамасын береді, содан кейін біз арнайы сөйлесеміз. Біз бұл мәселені екінші оқылымға дейін реттейміз» деп жауап берді.

Мәжілісмен Сергей Пономарев БАҚ-та кемінде 3 жыл жұмыс өтілі бар және тиісті жоғары білімі немесе сәйкес мамандық бойынша дипломы бар журналистерге «ерекше мәртебе» беретін баспасөз картасына қатысты өз ұстанымын білдірді. Сергей Пономарев баспасөз картасы ережесі журналистің конституциялық құқығын бұзады деп санайды. Бұл құжатты тиісті министрліктің арнайы комиссиясы береді. Депутаттың айтуынша, ең дұрысы журналистің қолында бір ғана құжат – электронды аккредитация болуы керек. Оны бас редактор жыл сайын жаңартып отырады.

22 қараша.
Ольга Воронко, Ratel.kz (Павлодар)
Павлодарда судья сот отырысында журналистке аудиожазба жазуға тыйым салды
Павлодар облыстық сотының апелляциялық сот алқасының судьясы Гомар Суханкулов Ratel.kz сайтының Павлодар облысы бойынша тілшісі Ольга Воронкоға Павлодар облысы әкімдігі қызметкерлерінің әкімшілік сот шешіміне берген шағымы бойынша сот отырысын диктофонға жазуға тыйым салды. Әкімдік қызметкерлері аудандағы қоғамдық кеңестің төрағасы Бақытбек Бәткеев кабинетке баса-көктеп кіріп, қоғамдық тәртіпті бұзды дейді.Судья Г. Субханкулов журналистің отырысты жазып отырғанын көріп, Вороньконы сөзбен тоқтатты: - Диктофонға, аудио- және бейнежазба жазу заңсыз. Мұнда аудиожазба жүргізілуде. Егер аудио қажет болса, сізге беріледі, деді.

Журналист отырысты жазуды тоқтатуға мәжбүр болды. Ол қаралып жатқан істің тарапының өкілі емес, сондықтан аудиожазбалар беру туралы өтініш білдіруге құқығы жоқ.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі 
ӘҚБтК-нің 21-бабының 4-бөлігіне сәйкес іске қатысатын адамдар және ашық іс жүргізу кезінде қатысатын жеке тұлғалар өндіріс жүзеге асырылатын үй-жайда өздері атқаратын орындардан өндіріс барысын жазбаша немесе аудиожазбаны пайдалана отырып тіркеуге құқылы. Бұл үшін сот рұқсаты қажет емес.Сондай-ақ, заң сотқа аудиожазбаны жүргізуге тыйым салу құқығын бермейді, сондықтан судьяның талабы журналисті әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша ашық сот отырысының аудиожазбасын жүргізуге заңды құқығынан айырды.

27 қараша.
Диана Сапарқызы, «ҚазТАГ» ХАА (Қарағанды)
«АрселорМиттал» күзетшілерінің журналистке шабуылы бойынша қылмыстық тергеу тоқтатылды
Қарашаның 8-і күні Шахтинск ПБ-нің аға тергеушісі, полиция аға лейтенанты К.Байсейітова «ҚазТАГ» ХАА журналисі Диана Сапарқызының заңды кәсіби қызметіне кедергі келтіру бойынша іс жүргізуді тоқтатты. Бұл туралы журналистің адвокаты Шырын Әмірғалиева қарашаның 27-сі күні іске қатысты басқа сауалына алған жауаптан кездейсоқ білген.Шахтинск қаласы ПБ бастығы полиция полковнигі Т. Қ. Бақаевтың жауабында: «ҚР ҚІЖК нормаларына сәйкес Б.А.Тиркин мен Е.М.Жаншинге қатысты бұлтартпау шараларын қолдануға ешқандай негіз жоқ, өйткені № 233528031000393 қылмыстық іс тоқтатылды, бұл жоғарыда аталған адамдарға қатысты қылмыстық қудалауды тоқтатуға әкеп соғады», - деп хабарлады.

Шырынның 20 күн бұрын тоқтатылған іс туралы оны неге хабардар етпегенін түсіндіру талабына тергеуші ҚР ҚІЖК тергеу органдары жәбірленушілерді қылмыстық істі тоқтату туралы қаулымен таныстыруға міндетті мерзімдерді белгілемейтінімен түсіндірді. «Сонымен қатар хабарлама келеді», - деді тергеуші.
Ал адвокат ешқандай хабарлама алмаған. 

Шахтинск қаласының тергеушісі ҚР ҚК 158-бабының 2-бөлімінде көзделген қылмыстық құқық бұзушылық құрамының болмауына байланысты «Казахстанская» шахтасындағы екі күзет қызметкеріне қатысты іс жүргізуді тоқтатты. Диананың адвокаты тергеуші К.Байсейітова өз қаулысында Борис Тиркиннің журналистің денсаулығына жеңіл зиян келтірді деген айыппен 27 қазанда шығарылған Шахтинск әкімшілік құқық бұзушылық жөніндегі мамандандырылған сотының заңды күшіне енбеген қаулысына сілтеме жасайтынына назар аударады.

Шырын Әмірғалиева Азаттыққа: «Полиция бірінші сатыдағы соттың заңды күшіне енбеген ұйғарымына сілтеме жасап отыр. Апелляциялық сот алқасы қылмыстық құрам бар деп көрсеткен шешімді күтпей, полиция істі қалай тоқтатты? Олар барлық амалмен істі өндірістен алып, жабуды көздеген сияқты. Бұған дейін мен Шахтинск қаласының полиция бөліміне қарсылық білдіріп шағым жазғанмын, өйткені мен оларға сенбеймін. Біз шағым жазуды жалғастырамыз. Мәселені заңнамалық деңгейде көтеру керек. Полицияға істі тоқтатқаны туралы хабарлау мерзімін белгілеу керек, өйткені олар мұны теріс пайдаланып отыр», - деді.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі
Қылмыстық істі тоқтату туралы қаулыда тергеуші журналистің денсаулығына қасақана жеңіл зиян келтіргені үшін қозғалған Тиркин Б.-ға қатысты әкімшілік істі тоқтату туралы сот қаулысына сілтеме жасаған. Бұған дейін «Әділ сөз» болжағандай, дәл осындай жоспарды жергілікті тергеу мен сот жүзеге асырды.

Алайда, Қарағанды облыстық соты 16.11.2023 бірінші сатыдағы соттың қаулысын өзгертті, соған байланысты тергеу сот актісіне алдын ала болжам ретінде сілтеме жасай алмады, ал өз бетінше – Тиркин журналистке қатысты күш қолданды ма, жоқ па, соны анықтауы керек еді. Бірақ Шахтинск қаласы прокурорының орынбасары облыстық соттың 2023 жылғы 16 қарашадағы шешімі болмағандай 2023 жылғы 17 қарашада тергеушінің қаулысын бекітті.
Сондай-ақ, Шахтинск қаласының прокуратурасын тергеушінің қаулысында көрсетілген куәгерлер «АМТ» АҚ қызметкерлерінің Т.Л. Ромашова, Н.Г. Азарова және Т. Әлиұлының куәліктері қымсынтпады, олардың айтқандары сөзбе-сөз ғана емес, тыныс белгілері де сәйкес келеді. Куәгерлердің айғақтарының жалғандығы, мысалы, Н.Г. Азарова мен Т.Әлиұлы «айғақтарында» өздерін үшінші тұлға (олар өздерімен бірге тұрғандай) етіп көрсетеді.

Тергеуші қаулысында Тиркин Б.А. және Жаншин Е.М. журналисті қаза тапқан кеншілердің туысы деп санаған, сондықтан оның кәсіби қызметіне біле тұра араласа алмаған. Қаулыда көрсетілген Б.А.Тиркиннің айғақтарының мәтінінде былай делінген: «Сағат 19:30 шамасында оған Е.М.Жаншин телефон соғып журналистер әкімшілік ғимараттың фойесінде видео түсіріп жатқанын хабарлайды. Ал Тиркин Б.А. дереу АБК-ға қарай аттанды». Яғни, Тиркин де, Жаншин да жәбірленушінің журналист екенін білген. Бірақ бұл қайшылық прокурорлар арасында ешқандай күмән тудырған жоқ.Жоғарыда көрсетілген мән-жайлар жергілікті прокуратураның істі қараудағы біржақты көзқарасын айқын көрсетеді.
Полицейлер «АМТ» АҚ аумағынан бейнебақылау камераларынан бейнежазбаларды қарамаған, бейнежазбаның көмегімен журналистке қатысты күш қолданылғанын немесе қолданылмағанын анықтауға болатын еді. Бейнежазба күзетшілердің пайдасына емес екені анық.

«Әділ сөз» қоры Қарағанды ​​облысының прокуратурасы қылмыстық істі тоқтату туралы заңсыз шешімнің күшін жойып, заңдылықты қалпына келтіреді деп үміттенеді.

30 қараша. 
БАҚ (Алматы және Астана қ.)
Аида Балаева журналистердің ақпаратқа қол жеткізу мәселелерін нақтылауға және күшейтуге уәде берді
Бұл туралы BES.media тілшілері Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаеваға ОКҚ-да «Масс-медиа туралы» заң жобасын түсіндіруге арналған брифинг барысында айтты. Басылым өкілдері Астанадағы мәслихат сессиясына көптеген қоңыраулардан кейін ғана қол жеткізді, ал Алматы мәслихаты БАҚ-қа тек онлайн-режимде қатысуға рұқсат берді. «Бұл мәселе бір жылдан астам уақыт бойы шешілмейді», - деп жазады BES.Media.

Министр Балаева: «Келесі аптада біз ақпаратқа қол жеткізу туралы түзетулермен келеміз, онда осы мәселені нақтылаймыз. Уәкілетті орган ретінде біз бақылауға және шешім қабылдауға өкілеттік аламыз», - деді.

29 қараша.
Астана БАҚ
Марафоншы Марат Жыланбаевқа үкім оқылғанда журналистерді кіргізбеді
Астана қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотында марафоншы, белсенді, тіркелмеген «Алға, Қазақстан!» партиясының лидері Марат Жыланбаевқа үкім шықты. Жыланбаевтың тыйым салынған ұйымға қатысқаны және экстремистік ұйымды қаржыландырғаны туралы айыптау бойынша сот процесі жабық режимде өтті. Үкім 28 қарашада оқылады делінген.  Бірақ отырыс кеш аяқталып, үкімді жариялау кейінге қалдырылды. 

Соттың үкімі 29 қарашада сағат 17-де онлайн режимде жарияланды. Азаттықтың хабарлауынша, үкім шыққанда Жыланбаевтың туыстары мен жақтастарының ешқайсысы қатыспады. Журналистерді кіргізбеді.

Жыланбаевтың адвокаты Мейіржан Досқараев үкімді естімедім деді. Айтуынша, үкім оқу уақытынан ерте басталып кеткен. 
Адвокат Азаттыққа «Сот хатшысы сағат 16:45-те хабарласып, үкім шығарылатын, сағат 16:55-те онлайн сот болатынын айтты. Zoom сілтемесін берді. Біз Zoom сілтемесі арқылы белгіленген уақытта кірген кезде, үкімді жариялау аяқталды. Тек жеті жыл туралы естідім. Басқа шектеулер туралы естіген жоқпын. Бұл үкімді қолыма алғаннан кейін ғана белгілі болады», - деді.

28 қараша. 
Владимир Северный, журналист (Алматы қ.)
Наргиз Северная, блогер (Алматы қ.)
Прокурор Владимир мен Наргиз Северныйға 11 жылға бас бостандығынан айыруды сұрады
Алматының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында бопсалады деген күдікке ілінген (ҚР ҚК 194-бабы, 4-бөлігі) журналистер Владимир мен Наргиз Северныйлардың ісі бойынша жарыссөз өтті.

Процесті бақылаған Orda.kz журналистері: айыптау нұсқасы бойынша ерлі-зайыптылар осы жылдың сәуір айында Ақтау қаласының кәсіпкері Зарета Фаталиевадан 15 млн.теңге, ал теріс материалдарды жарияламағаны үшін 2019 жылдың маусым айында Алматы кәсіпкерінен 200 мың теңге бопсалаған, деп хабарлады.

Журналистер мен олардың адвокаттары тағылған айыптарды жоққа шығарады. Қорғаушы тарап Наргиз Севернаяның ақтаулық меценат, кәсіпкер Зарета Фаталиеваға күйеуі екеуінің баспана мәселесін шешуге көмектесуін өтінгенін айтады.
Orda.kz Северныйлардың адвокаты Елена Жигалёнокқа сілтеме жасап: «Қорғаушы тарап қылмыстық құқық бұзушылықтың жоқтығына және Северныйдің кінәлі емес екеніне сенімді. Істе көптеген дәлсіздіктер мен түсініксіздіктер бар және ҚР Конституциясының 77-бабына сәйкес, айыпталушының кінәсіне қатысты барлық күмән олардың пайдасына түсіндіріледі», - деп хабарлайды.

Іс бойынша аудиожазбалардың стенограммаларына сараптама жүргізілді. Сарапшы Ғалия Шынқожанова «Зерттеуге ұсынылған сұхбат мәтінінде қаражатты аударуға ынталандыру бар» деген қорытындыға келді. Бұл тұжырымға Наргиз Севернаяның: «Біздің жазбағанымызды қалайсыз ба? Онда бізге қаржылай көмектесіңіз! Пәтер алуымыз керек, ол үшін 15 миллион теңге керек! Бір-бірімізге пайдалы болайық» деген жазбасы негіз болған. Шынқожанова Северный мен Фаталиеваның әңгімелесуінде талаптардың болмағанын, тек ынталандыру болғанын, оның басты айырмашылығы өтініш білдіру екенін растады.

Өз кезегінде Северныйлардың заңгерлері де жан-жақты психологиялық-филологиялық сараптама жүргізді.
Нәтижесінде мамандар «З.Фаталиева мен «Берекет Ф» ЖШС-нің жеке басына теріс баға берілген жоқ. Фаталиеваның абыройы мен абыройына нұқсан келтіретін мәліметтер анықталған жоқ. Ешқандай қауіп-қатер құрамдас бөлігі немесе қандай да бір зиян келтіретін уәде болған жоқ» деген.

Жарыссөз барысында прокурор журналистер Владимир, Наргиз Северныйларды бопсалау фактісі бойынша кінәлі деп танып, әрқайсысын 11 жылға бас бостандығынан айыруды сұрады.
 

23 қараша.
Андрей Скиба, «Наша Газета» (Қостанай)
Журналист ғимараттар арасындағы арақашықтық туралы сұрақтың жауабын екі айдан кейін білді
«Наша Газета» (NG) апталығының тілшісі Андрей Скиба екі ай бойы Қостанай облысының мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау басқармасының басшысы Қуандық Испергеновтен Қостанай тұрғындарының арыз-шағымдары бойынша дайындалған сауалдарға нақты жауаптар іздеп көрді.

Сонымен, журналист қыркүйектің 22-сі мен 28-і күндері салынып жатқан үй мен жақын ғимараттың арақашықтығы қандай болуы керек, сондай-ақ егер бұл СҚББ басшылығының құзыретіне кірмесе үйлер арасындағы арақашықтықты қай мемлекеттік орган тексеру керектігі туралы сауал жолдады.

2 қазанда «НГ» екі сауалына шала шарпы жауап алды. Испергенов ғимараттар арасындағы арақашықтықты қандай ережелермен реттейтінін айтты, бірақ құрылыс алаңынан көрші ғимараттарға дейінгі арақашықтықты нақты көрсетпеді.
Сондықтан 31 қазанда Скиба қайтадан жаңа сауал жолдап, үйлер арасындағы арақашықтық туралы сұрақты қоспағанда, барлық дерлік сұрақтарға жауап алды.

Нәтижесінде жұмыс жобасы мемлекеттік сараптамадан өтіп, рұқсат алған үйлердің бірінің құрылысына қатысты құрылыс салушының заңгері жағдайды түсіндіріп берді.

Бұл туралы Скиба «Чем выше дом, тем для нас опаснее» Костанайцы жалуются на проблемы, вызванные стройкой. Что отвечают чиновники и ТОО «Елена Д»? (16 қараша), «Все будет комфортно и красиво...» -  Что делать, если дом бизнес-класса обманул ожидания? В Костанае ответ на вопрос ищут уже год» (23 қараша) деген мақаласында жазды. 

24 қараша.
«Наша Газета», ng.kz (Қостанай)
Beeline бір айға жуық уақыт бойы басылымның веб-сайтында тіркелу туралы жұмыс істемейтін SMS растау туралы сұрақтарға жауап бермеді
3 қарашада NG бас редакторы Тимур Гафуров Beeline бас директоры Евгений Настрадинге хат жолдады, онда ол байланыс операторы қызмет көрсететін абоненттердің нөмірлеріне редакциялық нөмірден SMS жіберу кезінде анықталған ақау туралы хабарлады. Басылымның сайтында тіркелу кезінде Beeline пайдаланушылары тіркеу процесін аяқтау үшін қажет растау кодын алмаған. Басқа ұялы байланыс операторларының пайдаланушыларында мұндай қиындық жоқ. 

«NG» байланыс операторынан осы сауал бойынша тексеру жүргізуді және Beeline абоненттеріне ng.kz сайтында тіркелу үшін қажетті хабарламаларды алу мүмкіндігін беруді сұрады.

2023 жылғы 24 қарашадағы жағдай бойынша хатқа жауап берілмеді. Ал SMS хабарламалар әлі күнге дейін жіберілмейді.
Сондықтан 24 қарашада редакция Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне ресми сауал жолдады.

«NG» Beeline байланыс операторы ng.kz сайтының пайдаланушыларына SMS жолдау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзды ма және бұзған болса, министрліктің жағдайды түзету үшін қандай шаралар қолданатынын хабарлауды сұрайды.

28 қараша.
Антон Сергиенко, Ratel.kz (Шығыс Қазақстан облысы)
ШҚО шенеунік бөлінген субсидия көлемін коммерциялық құпия деді
Ratel.kz сайтының ШҚО бойынша тiлшiсi Антон Сергиенко Облыстың ауыл шаруашылығы басқармасы Шығыс Қазақстан облысының бұрынғы әкiм орынбасарының компаниясына субсидия бөлiнгенi туралы мәлiметтi жария етуден бас тартты, деп хабарлайды.

Редакция облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының бұрынғы басшысы В.Гайламазянның ісі бойынша апелляциялық тыңдаудан материал дайындау кезінде ШҚО әкімінің бұрынғы орынбасарына қатысы бар фирмалардың қанша субсидия алғанын білмек болып облыстың ауыл шаруашылығы басқармасына сауал жолдады. 

Ratel.kz тілшісі Антон Сергиенко: «Ғажайып болған жоқ», - деп жазады. «Департамент басшысының міндетін атқарушы Рамиль Сағандықов еліміздің Кәсіпкерлік кодексінің коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз жария етуге болмайды деген баптарының біріне сілтеме жасады.

Журналист жауаптарда мұндай тұжырымдар өте сирек кездесетінін, әдетте шаруаларға мемлекеттен ақша бөлудің егжей-тегжейлері жасырын емес, дейді.

Ratel.kz редакторы «Қоғам субсидияны кім және қанша алатынын, оны қалай қолданатынын және оның бағаларда қалай көрсетілетінін көруі үшін бұл цифрлардың ашық болуы бізге қисынды болып көрінеді», - дейді.
 

28 қараша. 
Интернет-пайдаланушы (Қостанай)
Әлеуметтік желіде «ВКонтакте» қолданушысы діни материалдар таратты
28 қарашада Қостанай облысы полиция департаментінің баспасөз қызметі Қостанай полицейлері «ВКонтакте» әлеуметтік желісінде діни материалдарды таратқан ер адамды анықтағанын хабарлады.

47 жастағы облыс тұрғыны өзінің ВКонтакте желісіндегі парақшасында белгілі дін өкілдерінің бірінің видеосын жариялады. Діни сипаттағы басылымдардың таралу фактісін әлеуметтік желілерге жүргізген мониторингі барысында Қостанай облысы ПД экстремизмге қарсы іс-қимыл департаментінің қызметкерлері анықтады. Полицейлер Қостанай қаласының тұрғынына қатысты ҚРҚК 1-бөлігінің 3-тармағы бойынша әкімшілік іс қозғады. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 490-бабы «Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын бұзу». Ер адамға 50 АЕК көлемінде айыппұл салынды.

ПД баспасөз хатшысы Карина Базарбаеваның түсіндіруінше, сараптама әлеуметтік желіде жарияланған материалдардың шынымен де діни мазмұндағы екенін растады.

«Әділ сөз» қорының түсініктемесі

«Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заңның 9-бабына сәйкес діни мазмұндағы ақпараттық материалдарды тек діни ғимараттарда, рухани (діни) білім беру ұйымдарында, сондай-ақ атқарушы орган таратуға рұқсат арнайы облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың органдары  анықтаған стационарлық үй-жайларда, бөлінген орындарда рұқсат етіледі. Діни мазмұндағы ақпараттық материалдарды дайындауға, шығаруға және таратуға діни сараптаманың оң қорытындысын алғаннан кейін рұқсат етіледі.

Бұл құқықтық норма өзінің мазмұнына қарай Қазақстанның барлық азаматтары мен бұқаралық ақпарат құралдарына қатысты. Сонымен қатар, діни мерекелерді, салт-жораларды және т.б. жай ғана айтылған ақпараттық (жаңалық) материалдың өзінде сараптамалық қорытындысыз діни мазмұнның болуын анықтау мүмкін емес. Сондықтан журналистер діни тақырыптағы материалдарды жариялағанда аса сақ болғаны жөн.

27 қараша
Мемлекеттік органның сайттары екі сағаттай ашылмады
27 қарашада бірқатар мемлекеттік ұйымдар мен мекемелердің сайттары ашылмады. Gov.kz мүлде жүктелмеді, деп хабарлайды BES.Media.

Біраз уақыттан кейін мемлекеттік органдардың сайттарының инфрақұрылымының операторы Gov.kz «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ ақау себебін түсіндірді. ҰАТ хабарламасында: «Бүгін біз соңғы жаңартуға байланысты кейбір мәселелерге тап болдық. Нәтижесінде gov.kz жұмысында қиындықтар туындады. Платформаның функционалдығын дереу қалпына келтіру үшін шұғыл шаралар қабылданып, енгізілген жаңартулар жойылды», - делінген.