2023 жылғы желтоқсанның 14-і мен 21-і аралығында Қазақстандағы сөз бостандығының бұзылуы

15 желтоқсан. 
Журналистер (Әлем) 
2023 жылдың 11 айында әлемде 45 журналист қайтыс болды
«Шекарасыз тілшілер» (RSF) құқық қорғау ұйымы жыл сайынғы «2023 қорытындысы. Өлтірілген, ұсталған, кепілге алынған және із-түзсіз жоғалған журналистер» атты жылдық есебін жариялады. (2023. ROUND-UP. Journalists killed, detained, held hostage and missing). 2023 жылдың басынан 2023 жылдың 1 желтоқсанына дейін әлемде өз міндетін атқару кезінде 45 журналист қаза тапты. RSF шолуына сәйкес, бұл Таяу Шығыстағы соғысқа қарамастан 2002 жылдан бергі ең төменгі көрсеткіш.  Биылғы жылы әскери қақтығыс аймақтарында 23 журналист қаза тапты. 
Баяндама авторлары әлемде 521 журналист ұсталды, деп хабарлайды. Тұтқындардың көпшілігі Қытайда (121), Мьянмада (68) және Беларуссияда (39). 
Баяндама жарияланған кезде (14 желтоқсан) бүкіл әлем бойынша 54 журналист кепілге алынды және 84 журналист хабар-ошарсыз кетті.

17 желтоқсан.
BES.Media (Алматы)
1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы туралы фильм мемлекеттік арнаның эфирінен алынып тасталды
Желтоқсанның 16-сы күні «Хабар» телеарнасында режиссер Әсия Байғожинаның «Желтоқсан желі» фильмінің премьерасы өтуі тиіс еді. Бірақ оның орнына басқа фильм көрсетілді. Фильмнің режиссері Әсия Байғожина BES.media тілшісіне фильмнің көрсетілмейтіні туралы ескерту алмағанын айтты. Осыған байланысты BES.media телеарна директорына хабарласты. «Хабар» арнасының директоры Арман Сейітмамыт телефон арқылы жағдайға қатысты түсініктеме беруден бас тартып, жазбаша сауал жолдауды сұрады.

15 желтоқсан.
Abainews.kz (Семей)
Әкімдік БАҚ-та жариялаудың бастапқы көзі болған жаңалықты алып тастады
Abainews.kz редакциясы жаңалықты порталдан алып тастағаны туралы мәлімдеді. Редакция қызметкерлерінің айтуынша, бұған әкімдікте мақаланың  бастапқы көзінің жойылуы себеп болған.
Басылымның әлеуметтік желідегі парақшасында журналистер «Әкімдік өзінің кешегі жаңалықтарын (барлық әлеуметтік желілерде) «-овсыз» және «-евасыз»  семейлік балалар салтанатты жағдайда атаулы фотоальбомдармен марапатталды. Енді ақпараттың бастапқы көзі жоқ, сондықтан біз бұл мақаланы өзімізден алып тастадық», - деп жазды.

15 желтоқсан.
Қоғам (Қазақстан)
Туризм министрлігі блогерлерге неліктен 57,5 ​​миллион теңге жұмсағанын түсіндірді
Туризм министрлігінің bes.media журналистеріне берген ақпаратына сәйкес, 2023 жылы шетелдік және қазақстандық блогерлер үшін пресс-тур ұйымдастыруға 57,5 ​​миллион теңге жұмсалған.
Туризм министрлігі «2023 жылы ақпараттық блог турларға 129 адам қатысты, оның ішінде 48-і шетелдік журналистер мен блогерлер, сондай-ақ 60 қазақстандық БАҚ пен блогерлер», - деп хабарлады.
Нәтижесінде 500-ден астам материал жарияланды. Мемлекеттік орган материал 47 миллион қаралым жинады, бұл құны 1 миллион доллардан асатын ақылы жарнамаға тең болады деп мәлімдеді.

21 желтоқсан.
БАҚ (Алматы)
Алматы әкімі Досаев БАҚ-тағы жағымсыз мақалаларды зерттеуге қатысты пікір білдірді
inbuness.kz сайты журналисінің хабарлауынша, Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте журналистер Алматы әкімі Ерболат Досаевтан ол туралы теріс пікір жазған БАҚ-тарды зерттеуге әкімдіктің ақша бөлгені рас па деп сұраған. Әкім: «Шынымды айтсам, егер біз БАҚ нені жақтап, неге қарсы екенін білгіміз келсе, мемлекеттік сатып алудан кейін бұл есептерді ешкім жария етпес еді. Оларға хабарласып, қарап шығуға болады. Негізі бұл жұмыстарды әлеуметтік даму бөлімі арқылы барлық әкімдіктер жүргізеді. Біз адамдардың көңіл-күйін, оларды қандай мәселелер мазалайтынын көруіміз керек. Сондықтан бұл әкімнің қамы үшін емес, Алматы әкімдігінің жұмысы үшін жасалды. Сома белгілі, жұмыс жасалды, мен мұнда ешқандай жамандық көріп тұрған жоқпын. Ал ақпараттық шабуылдар әрқашан болады. Әкімнің жұмысы біреуге ұнаса, біреуге ұнамайды. Олардың өз пікіріне құқығы бар. Ең бастысы, біз өз жұмысымыз арқылы дұрыс бағытта келе жатқанымызды және істеп жатқан ісімізден оң нәтижеге қол жеткізгенімізді растаймыз» деп жауап берді.

21 желтоқсан.
БАҚ (Алматы)
Алматы әкімі Досаев БАҚ өкілдеріне неліктен сұхбат бермейтінін айтты
ОКҚ өткен брифингте журналистер Алматы әкімінен неге сұхбат бермейтінін сұрады.
Ерболат Досаев «Жақында болған белгілі оқиғаларды ескере отырып, менен сұхбат алғысы келетіндер көп екенін айтқым келеді (көп - BES.Media). Шынымды айтсам, әкім болған кезімде ешкімге сұхбат берген емеспін. Өйткені, менің қазіргі жұмысым, журналистермен де, тұрғындармен де араласуға, қала әкімі ретінде үнемі назарда болуға мүмкіндік береді. Бірақ бұдан басқа, менің жоспарларым бар. Келесі жылдың басында бізде Almaty TV өзінің 25 жылдығын атап өтеді. Мен алдын ала қорытындылар бойынша емес, қорытынды шыққан соң, алғашқы сұхбат беруге ниеттімін, содан кейін де көреміз» деді.
 

19 желтоқсан. 
Олеся Вертинская, «Дорожный контроль» (Атырау қ.)
«Дорожный контроль» тілшісі «азаптау туралы» істі тергеуді соңына дейін жеткізуді талап етеді
Блогер, «Дорожный контроль»  ақпараттық порталының тілшісі Олеся Вертинская 2022 жылғы 12 наурыздағы арызы бойынша басталған «азаптау туралы» қылмыстық істі тергеуді аяқтауды талап етеді.
Еске салайық, 2022 жылдың 5 қаңтарында «Дорожный контроль» интернет-басылымының журналисі Олеся Вертинская Атырау және қала жолдарында болып жатқан оқиғаларды видеоға түсірген болатын. Екі күннен кейін полицейлер оны үйінен алып кетіп, қалалық полиция басқармасына апарып, психологиялық қысым көрсетіп қорқытқан. 2022 жылдың 8 қаңтарында полицейлер оны тағы да үйден алып кетіп, Атырау қалалық ішкі істер басқармасының ауласындағы «Динамо» спорт залы ғимаратына апарады.Кейін әлеуметтік желіде ол жер митингке қатысушыларға арналған «азаптау бөлмесі» деп аталатыны белгілі болған. Оның ұялы телефонын тартып алып, ондағы бейнематериалдарды жойған. Журналистке тінту жүргізіп, қорлап, қорқытқан. Олеся «Динамода» алты сағаттан астам уақыт өткізді.
Тергеу ҚР ҚК 362-бабының 1-бөлігі бойынша басталды. Жеті айдан астам уақыт өткен соң, 2023 жылғы 2 қарашада Атырау облысы бойынша Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің (СЖҚІА) департаменті басқармасының аға тергеушісі Н. Бақтыгереев сотқа дейінгі тергеуді тоқтату туралы қаулы шығарды. Олар істі мұрағатқа жіберіп, Вертинскаяның материалдарымен танысуына мүмкіндік бермеді.
30 қарашада Вертинская Астанадағы ҚР ІІМ ғимаратының алдында жалғыз адамдық пикетке шығып, содан кейін Бас прокуратурада қабылдауда болды. Бас прокуратураның сотқа дейінгі тергеу және қылмыстық қудалау заңдылығын қадағалау қызметі бастығының орынбасары Елдос Қилымжановпен кездесті. 
2023 жылғы 4 желтоқсанда Елдос Қилымжанов қылмыстық істі тоқтату туралы қаулының күшін жойып, сотқа дейінгі тергеу мерзімін 2024 жылғы 2 қаңтарға белгіледі.

Айтуынша, белгісіз себептермен оның процессуалдық мәртебесі өзгертілген, ол енді бұл іс бойынша жәбірленуші емес.

20 желтоқсан.
«Наша Газета» (Қостанай)
Мәдениет министрлігі «Наша газетаға» «Народную новость» айдарын өшіруді ұсынды
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат комитетінің төрағасы міндетін атқарушы Ілияс Есмағұл 20 желтоқсан күні «Наша газета» апталығының редакциясына электронды пошта арқылы ұсыныс хат жолдады. Хатта құқықтық талдау нәтижелері бойынша ng.kz сайтында Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу, атап айтқанда Қазақстанның егемендігіне қол сұғушылық белгілері бар 1 материал анықталғаны айтылған.

Әңгіме 2023 жылдың 19 желтоқсанында «Народные новости» айдарында жарияланған «А была ли она, Независимость?» атты Ілияс деген лақап атпен сайт қолданушысының мақаласы. Бөлімнің мазмұнын оқырмандар өздері жасайды. Ақпарат комитеті редакцияның назарын осы материалды алып тастауға аударды.
Редакцияның айтуынша, мақалада заң бұзушылық белгілері жоқ. Сайт қолданушысы Қазақстанның КСРО-дан шығуының заңдылығына күмән келтіретін ресейлік депутаттың сөзін келтіріп, бұл рас па деген сауалын қойып, оның ықтимал салдарын талқылайды. Алайда «Наша газета» заңға бағынатын басылым ретінде аталған материалды алып тастады.

16 желтоқсан.
Назымгүл Күміспаева, «Обожаю» YouTube арнасы (Астана)
Журналист үш айдан бері министр Мусиннен сұхбат алуға тырысып жүр
YouTube-тегі «Обожаю» арнасының «Министры» айдарының журналисі Назымгүл Күміспаева Цифрлық даму және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің (ЦДАӨМ) басшысы Бағдат Мусиннен үш айдан бері сұхбат алмақ болғанын айтты. Министрдің кеңесшісі Әсел Молдабекова кездесу қарашаның басында ұйымдастырылады деп уәде берді. 14 желтоқсанда «Обожаю» жобасының түсіру тобы ЦДАӨМ-ға келді. Министрліктің баспасөз қызметінің Динара есімді қызметкері Назымгүл Күміспаеваға сұхбат алу үшін министрлікке жазбаша сауал жолдау немесе e-otinish арқылы министрдің қабылдауына жазылу туралы екі жолды ұсынды. Келесі күні журналист министрдің кеңесшісін брифингте кездестірді. Әсел Молдабекова уәдесі күшінде екенін, бірақ уақыт жоқтығын айтты. Нәтижесінде журналистке келесі жылдың қаңтарында министрмен сұхбат ұйымдастыруға уәде етті.

20 желтоқсан.
БАҚ (Шымкент)
БАҚ өкілдерімен кездесу белгілеген басқарма басшысы өзі келмеді
Желтоқсанның 8-і күні Шымкент қалалық мәслихатының депутаты Талғат Балтабаев әлеуметтік желідегі парақшасында биыл мегаполисте жолаушы тасымалдаумен айналысатын компаниялар негізсіз 2 миллиард субсидия алғаны туралы жазба жариялады. Хабарламаға Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Ролан Ибрагимовтың сөз сөйлеген видеосы қоса берілген. БАҚ өкілдері, оның ішінде «24 KZ», «Қазақстан», «Атамекен Бизнес» телеарналарының журналистері басқарма басшысы Ролан Ибрагимовке түсініктеме сұрап хабарласты. Ролан Ибрагимов сұхбат беруге уәде берді. Белгіленген уақытта БАҚ өкілдері әкімдікке келгенімен, оларға ешкім шықпады. Р.Ибрагимов телефон арқылы айналма жолға шыққанын айтып, кейін брифингте барлық ақпаратты беруге уәде берді. Бүгінге дейін әкімдік брифинг өткізген жоқ. БАҚ субсидия төлеу туралы мәліметтерді әкімдіктен ала алмады.

20 желтоқсан.
Bes.media (Алматы)
Bes.media журналистері Алматы прокуратурасына шағым жолдады
Алматы қаласы бойынша тексеру комиссиясы өз сайтында Алматы қаласы мәслихатында өткен «Бюджет қаражаты мен мемлекет активтерінің тиімді пайдаланылуына мемлекеттік аудит» аудиторлық іс-шарасының қорытындысы бойынша жабық отырыс өткенін хабарлады.
Bes.media комиссияның хабарлауынша, отырыс жабық болады, өйткені мемлекеттік аудит материалдарында жеке тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзатын мәліметтер бар, бірақ салық төлеушілердің ақшасын жұмсау бойынша аудит қорытындыларын жариялау кезінде мүдделері бұзылғандардың аты аталмаған деп жазады.
Best.media редакциясы Алматы прокуратурасына тексеру комиссиясы мен Алматы мәслихатына қатысты шаралар қабылдауды сұрап шағым жолдады. Сондай-ақ, журналистер Best.media редакциясы барлық соның ішінде 22 желтоқсанға жоспарланған отырыстарға қатысуды қамтамасыз етуді талап етті.
«Мәслихат Алматы тұрғындары өз мүдделерін білдіру үшін сайлаған депутаттардан тұратын орган. Азаматтар бұл мемлекеттік органның қаншалықты тиімді және заңды жұмыс істейтіні туралы ақпарат алуға құқылы, өйткені мәслихат бюджетті бекіту үшін де жұмыс істейді және салық төлеушілердің ақшасын бөледі», - деп жазады редакция.

15 желтоқсан.
БҰҰ даму бағдарламасының Қазақстандағы ресми аккаунты X (Twitter) UNDPKAZ бұзылды
Бұл туралы ақпарат ұйымның Instagram парақшасында жарияланды. UNDP ресми мәлімдемесінде Қазақстан қолжетімділікті қалпына келтіру үшін бар күш-жігерін салып жатқаны айтылды. 21 желтоқсанда ұйымның Twitter парақшасын ашқан кезде: «Учетная запись заблокирована. Х приостанавливает действие учетных записей, нарушающих правила Х» деген хабарлама пайда болды.
Ақпарат үшін: БҰҰДБ Қазақстандағы БҰҰ-ның халықаралық даму жөніндегі жетекші агенттігі болып табылады, ол кедейлікті жою және теңсіздікті азайту үшін 170 ел мен аумақта жұмыс істейді.

20 желтоқсан. 
Михаил Козачков, Kozachkov offside (Алматы қ.)
Журналист Михаил Козачков өзінің Kozakov offside Telegram арнасына жаңа кибершабуыл жасалғаны туралы мәлімдеді
Козачков 20 желтоқсанда Instagram әлеуметтік желісінде «Telegram арнасына боттар тағы да шабуыл жасады, қорғаушы боттар ұрысқа кірді» деп жазды. 
21 желтоқсанда Telegram арнасы қол жетімді болды. Журналист онда жаңалықтар жариялады. Журналистің айтуынша, оның ақпараттық ресурсына боттардың шабуылдары алты айдан астам уақыт бойы жалғасып келеді.

20 желтоқсан. 
ProTenge (Алматы қ.)
ProTenge Instagram аккаунты қайтадан бұғатталды
20 желтоқсан күні кешке ProTenge редакциясы: «Instagram-дағы ProTenge аккаунтына жаңа шабуыл ұйымдастырылды, біз әлі кіру аймағынан тыс, бірақ оны қалпына келтіру үшін жұмыс істеп жатырмыз. Сіздермен осы жерде, Телеграмда және Тик-токта байланыста боламыз» деп жазды. Пікірлерде редакция шабуылдың неден тұратынын түсіндірді: шағымдар әлеуметтік желі әкімшілігіне жаппай жіберіледі, платформа оған автоматты түрде жауап береді. Аккаунтты бұғаттайды. Желтоқсан айында бұл Protenge аккаунтына жасалған үшінші шабуыл болды (алғашқы екеуі 8 желтоқсанда болды). Бұл жолы кіру 12 сағат ішінде қалпына келтірілді.
Редакция Telegram-да 21 желтоқсанда «Біз мұндай шабуылдарды цензура және ыңғайсыз журналистиканы «өшіру» әрекеті деп есептейміз. Тек ProTenge аккаунтына ғана емес, қаржы туралы жазатын басқа да қоғамдық-саяси басылымдарға шабуыл жасалды. Қазір біз не болып жатқанының толық суретін жинап, қазақстандық БАҚ-қа жасалған шабуылдар туралы толығырақ айтып беру үшін жұмыс істеп жатырмыз», — деп жазды.

21 желтоқсан.
inbusiness.kz (Астана)
inbusiness.kz сайты DDoS шабуылына ұшырады
8 желтоқсанда inbusiness.kz сайты DDoS шабуылы болуы мүмкін болғандықтан, сайт қорғау режиміне ауысатынын хабарлады. Басылым редакциясының «Әділ сөз» тілшісіне хабарлауынша, 8 желтоқсан күні таңғы сағат 11 шамасында inbusiness.kz ақпараттық агенттігінің ресурс жұмысында техникалық ақаулар пайда болған. Ақауды бірінші болып шығарушы редактор анықтады - сайттың жұмысы айтарлықтай баяулады.
Қазақстандық БАҚ сайтына Қазақстан мен АҚШ, Ресей, Франция, Қытай және Сингапурдан көптеген сұраныстар түскен. Ақпарат веб-сайтты орналастыру қызметін ұсынатын басылымның провайдеріне жіберілді. Сағат 12-ге қарай, ең белсенді шабуылдар кезеңінде сайт ерекше қорғанысқа алынды. Сағат 14.20-да зарарлы шабуылдарға тойтарыс берді, шабуылдар болған жоқ.
Басылымның жазуынша, inbusiness.kz сайты соңғы рет 2022 жылдың наурыз айында жаппай кибершабуылға ұшыраған.

21 желтоқсан.
Kz.kursiv.media.kz (Алматы)
БАҚ (Қазақстан)
БАҚ кибершабуылдардан қорғану үшін бірігуді ұйғарды
21 желтоқсанда «Kursiv Media» редакциясында журналистер мен IT мамандары «БАҚ-тың ақпараттық қауіпсіздігі: журналистиканы хакерлерден қалай қорғауға болады» атты дөңгелек үстелге жиналып, кибершабуылдан қорғану жолдары мен тәсілдерін талқылады. Соңғы уақытта көптеген бұқаралық ақпарат құралдары бұл мәселеге тап болды.
6 желтоқсаннан бастап Kursiv Media Kazakhstan сайты DDoS шабуылына ұшырады. Редакция шабуыл Мексикада, Германияда, Ресейде, Финляндияда және басқа елдерде орналасқан әртүрлі IP мекен-жайдан болғанын хабарлады.
Басылымның бас редакторы Мира Халина «Әділ сөз» тілшісіне «Сұраныстардың жалпы саны 2 миллиардтан асты, яғни шабуылдың шыңы 6, 14, 17 және 19 желтоқсанда болды. Бұған қоса үшінші апта әлеуметтік желілерде шабуылдар болды, біз қазір шабуылға ұшыраған аккаунттарымызбен байланыс жасаудамыз, сәйкесінше біздің оқырмандарымыз әдеттегі арналарына қол жеткізе алмай қалды. 10-11 желтоқсанда Telegram арнамызда боттардың белсенділігі байқалды, осы уақыт ішінде бізге 30 мың бот құйылды, ал 11-12 желтоқсан аралығында тағы 60 мың бот шабуыл жасады. 18 желтоқсан тағы 30 мың. Күні бойы тағы 10 мың. Біз үнемі боттарды тазалау режимінде боламыз, сондықтан оқырмандарымыздан айырылып қалуымыз мүмкін», - деді.
Мемлекеттік техникалық қызмет өкілі Мұрат Ахметов БАҚ Мемлекеттік техникалық қызметке жиі хабарласа бермейтінін, тек «ірі» жағдайларда ғана хабарласатынын айтты. Цифрлық даму минстрлігінің Ақпараттық коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілері департаментінің басшысы Әли Нұрсейітов БАҚ көмек сұрап жүгіне алатын 20 аккредиттелген ақпараттық қауіпсіздік орталығы бар деді.
Өз кезегінде, «Қазақстанның Интернет-ассоциациясы» президенті Шавкат Сабиров қазақстандық провайдерлерді немесе дата-орталықтарды клиенттерге DDoS шабуылынан тиісті қорғауды қоюға міндеттеуді ұсынды, ол стандартты емес толқынды анықтайтын, оны бұғаттайтын және бұл туралы ресурс иелеріне хабарлайтын болады. 
«Әділ сөз» қорының атқарушы директоры Мәдина Әлімханова мен БАҚ өкілдері БАҚ-тағы кибершабуылды азаматтардың ақпаратқа қол жеткізу құқығын шектейді. Мұны қоғам үшін қауіпті әрекет ретінде қарастыруға шақырды.  Дөңгелек үстел қатысушылары бірлесіп бірқатар нақты шаралар қабылдауға келісті.

11-14 желтоқсан.
Kz.kursiv.media.kz (Қазақстан)
Kursiv сайты жаппай кибершабуылға ұшырады
6 желтоқсаннан бері Kursiv басылымының сайты күрделі кибершабуылға ұшырады. Редакция шабуыл Мексика, Германия, Ресей, Финляндия және басқа елдерде орналасқан әртүрлі IP мекен жайлардан болғанын хабарлады.
11 желтоқсандағы жағдай бойынша Kursiv.Media серверіне сұраныс саны күніне 0,6-1 миллионнан 300-400 миллионға дейін өсті. Төрт күн ішінде (6 желтоқсаннан бері) сұраулар саны 1,3 миллиардқа жуықтады. Серверге бірнеше рет жаппай сұраныс жасау басылымның сайтын қолжетімсіз етті.
kursiv.media шабуыл бір уақытта бірнеше бағытта жүзеге асырылды - DDoS шабуылы, корпоративтік электрондық поштаны және корпоративтік серверді бұзу (бірнеше рет жазылған); фишингтік шабуылдар – басылым қызметкерлеріне жалған мекен жайлардан хаттар жіберу әрекеттері жасалды деп хабарлады.
Редакция 11 желтоқсанда «Құны қымбат шабуыл (құны жүздеген мың доллар болуы мүмкін) мақсатына жете алмағаны анық», - деп жазды.
Қазіргі уақытта редакция шабуылдың бастамашылары мен жасаушыларын сенімді түрде айта алмайды. Алайда, редакция соңғы кездері Kursiv.Media ресми емес жолдар арқылы бірқатар тақырыптарды қозғамау туралы бірнеше талап алған.«Kursiv.Media редакторлары қысымға мойынсұнбайды және редакциялық саясатты бұзбайды, оның ішінде мақала тақырыптарын тәуелсіз таңдайды», - деді Kursiv.Media бас редакторы Мира Халина.
Kursiv.Media құқық қорғау органдарына арыз дайындап жатыр.
Желтоқсанның 14-і күні кешке бас редактор Мира Халина: «Бізге шабуыл жалғасуда... Шамасы, серверге жасалған қымбат интернет-шабуылдың әдетте тиімсіз екенін түсінген шабуылдаушылар жаңа жолдарды табуға тырысуда» деп хабарлады.

11 желтоқсан. 
ProTenge (Алматы қ.)
ProTenge редакциясы Instagram парақшасына шабуылдар туралы мәлімдеді
Журналистердің пікірінше, шабуыл олар жариялаған материалдарды жоюдан бас тартуымен байланысты. 
Редакцияның 11 желтоқсандағы мәлімдемесінде «ProTenge Instagram парақшасына кіру жұма күні кешке, 8 желтоқсанда, жұмыс күнінің соңына дейін шектелді. Бұл біздің аккаунтқа жақсы жоспарланған шабуылдан кейін болды. Мамандардың жедел және кәсіби қолдауының арқасында біз сол күні кешкі 11-ге дейін аккаунтты қалпына келтірдік, бірақ сол сәтте ол жаңа шабуылға ұшырадық. Бұл біздің мақалаларымызды цензуралау әрекеті екеніне күмән жоқ», - делінген.
Тәуелсіз басылымның негізін қалаушы Джамилия Маричеваның айтуынша, соңғы айда олардың арнасында жарияланған бірқатар мақалаларға бірнеше ықпал ету әрекеті болған. Ал арнаға шабуыл бұл журналистердің заңсыз талаптарды орындаудан бас тартуына жауап. 
12 желтоқсанда Protenge Instagram аккаунты ашылды. Журналистердің айтуынша, олар редакциялық саясатты өзгертуге ниетті емес және өз материалдарын жариялауды жалғастырады.

13 желтоқсан.
Интернет (Қазақстан)
Қараша айында Қазақстанда 17 млн кибершабуыл бұғатталды 
Мемлекеттік техникалық қызмет ағымдағы жылдың қараша айында Интернетке қол жеткізудің бірыңғай шлюзін (ИҚБШ) пайдалана отырып, 17 млн.астам кибершабуыл бұғатталғанын хабарлады.
Ботнеттің ең көп таралған түрлері: andromeda.Botnet, Mozi.Botnet және njRAT.Botnet. 
Алдыңғы аймен салыстырғанда қараша айында зиянды бағдарламаның таралуына байланысты кейс санының 51,17% - ға азаюы тіркелді. Бұл ретте «осалдықты пайдалану» түрі бойынша оқыс оқиғалар санының 29,88% - ға және «ботнеттер» 78,3%-ға өсуі тіркелді.
2023 жылғы қарашада электрондық поштаның бірыңғай шлюзінің жабдығынан алынған спам бойынша есептерді талдау барысында 38 жағдай тіркелді, онда 7-і алаяқтық мазмұндағы хатқа жатады. Электрондық поштаның бірыңғай шлюзінің (ЭПБШ) журналдарын талдау нәтижесінде анықталған спам-хаттар карантинге қойылды және нысаналы алушыларға жеткізілмеді.