Журналистерді қорғау комитеті - аккредиттеудің жаңа ережелері туралы
23 наурызда Журналистерді қорғау комитеті (Нью-Йорк) Қазақстандағы журналистерді аккредиттеу ережелеріне енгізілген өзгерістерге қатысты мәлімдеме жасады.
Сөз бостандығын қорғау жөніндегі «Әділ сөз» халықаралық қорының президенті Тамара Калеева CPJ-ге телефон арқылы берген сұхбатында 11 наурызда Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі 2013 жылғы Журналистерді аккредиттеу ережелеріне түзетулер қабылдағанын айтты. Онда «жүргізуші» деген жаңа нашар тұжырымдалған ұғым енгізіледі, онымен журналистер мемлекеттік органдар өткізетін іс-шараларды жариялау кезінде жұмыс істеуі тиіс.
Калееваның айтуынша, ережеде «жүргізуші» қалай таңдалатыны көрсетілмеген, мүмкін іс-шараны өткізетін мемлекеттік органдар өздері «жүргізушіні» тағайындайды және ол цензураның рөлін атқарады.
Жаңа ереже 27 наурызда күшіне енеді деп хабарлануда.
«Қазақстан билігі баспасөз бостандығын шектемеу үшін журналистерді аккредиттеу саясатына енгізілген жаңа түзетулерді тез арада қайта қарауы керек», - деді CPJ Еуропа және Орталық Азия бойынша үйлестірушісіГүлноза Саид. «Бұл ережелер журналистердің билікке жайсыз сұрақтар қоюына жол бермейді, бұл еркін баспасөз ұғымына мүлдем қайшы келеді».
CPJ қараған түзетулерде «жүргізуші» барлық қатысушылардың «тақырыпты (мазмұнды), уақыт шектеулігін және қоғамдық тәртіпті» сақтауын қамтамасыз етеді.
«Жаңа ережелер қабылдаушы тараптың міндеттері мен құқықтарын белгілейді, олардың көптігі соншалық, олар журналистердің құқықтарын іс жүзінде шектеп, цензура енгізеді», - деді Калеева.
Калеева айтқандай, Қазақстанда журналистер кез-келген мемлекеттік орган ұйымдастыратын баспасөз конференцияларына немесе басқа іс-шараларға қатысу үшін аккредитациядан өтуі керек және мұндай аккредитация беру процедуралары журналистерді аккредиттеу ережелерімен реттеледі.
АҚШ Конгресі қаржыландыратын «Азат Еуропа /Азаттық» радиосының жергілікті өкілі - «Азаттық» радиосының қазақстандық тілшісі Сания Тойкен CPJ-ге телефон арқылы жаңа ережелер «мемлекеттік қызметкерлерді ыңғайсыз сұрақтардан қорғайды» деп мәлімдеді.
«Енді, модератор бізден үндемеуді талап етсе, біз үндемеуіміз керек. Олар бізді отарға айналдырды», - деді ол.
«Азаттық» радиосы ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрі Аида Балаеваның «түзетулер қатысушыларға іс-шараның тақырыбын ұстануы, уақыт шектеулері мен қоғамдық тәртіпті сақтауы үшін қажет, сондықтан талқыланатын тақырып тиімді болуы керек» деп мәлімдеді. «Бұл ешқандай жағдайда журналистердің құқығын шектеу емес», - деді ол.
CPJ осы мәселеге түсініктеме алу үшін ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігіне электронды пошта арқылы сұрау салды, бірақ жауап алған жоқ.
